از دستفروشان حرف می‌زنیم، آن‌هایی که نمی‌دانیم باید حق بدهیم به حضورشان و ادعای فقرشان یا شکایت کنیم که چرا هستند و آسایش مسافران را سلب می‌کنند؟
دستفروشی معضل تازه قرن نیست، از دیرباز بسیاری بوده‌اند که بساط خود را روی سنگفرش خیابان‌ها و پیاده‌روها پهن می‌کردند و اجناسشان را به مردم می‌فروختند. این روزها و هم‌زمان با حضور وسایل حمل‌و‌نقل عمومی در شهر، بسیاری ترجیح دادند به‌جای حضور در معابر شهری این بار به وسایل‌نقلیه عمومی بروند.
بسیاری از شهروندان خواهان جمع‌آوری دستفروشان هستند و بسیاری دیگر ساماندهی را راهی برای سر‌وسامان دادن به دستفروشان قلمداد می‌کنند. در شهر تهران اما نه‌تنها دستفروشان متروها ساماندهی نشدند بلکه حضور آنها به بی‌آرتی‌ها هم سرایت کرده است. در حالی که شورای شهر تهران مصوبه برای ساماندهی دستفروشان در شهر تهران را با نظر اعضا مصوب کرده بود اما همچنان این مصوبه در چرخه اجرایی شدن یا نشدن افتاده است.
اما دستفروشان پیش‌تر هم حضورشان در معابر سطح شهر با مشکل مواجه بود و برخوردهای تندی از جانب مسئولان شهرداری با آنها صورت می‌گرفت، بررسی‌های خبرنگار «دنیای خودرو» نشان می‌دهد ساماندهی دستفروشان دستکم در وسایل نقلیه‌عمومی صورت نگرفته است. در گزارش زیر سعی داریم این مصوبه را بیشتر بررسی کنیم.
به دنبال حذف دستفروشان نیستیم
تقریبا یک‌سالی است مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و دستفروشان اجرایی شده است، حجت نظری، سخنگوی کمیسیون فرهنگی- اجتماعی شورای شهر تهران، به «دنیای‌خودرو» درباره طرح تازه‌ای که شورای شهر درباره ساماندهی مشاغل سیار داشته است، گفت: «اگر مدیریت شهری مصوبه ساماندهی مشاغل سیار را به‌اجرا‌درآورد، قطعا اتفاق مطلوب رخ می‌دهد، به دنبال حذف دستفروشان در سطح شهر نیستیم. تنها در تلاشیم ساعات حضور آنها را تقسیم کنیم، تا نه مشاغل ثابت آسیب ببینند و نه سیار.»
نظری همچنین تاکید کرد: «واقعیت این‌است که ما نظم‌و‌قانون مشخصی در این زمینه داریم اما آن را اجرایی نمی‌کنیم.»
او همچنین شهرداری تهران را نهادی معرفی کرد که مستقیما باید به ماجرا ورود کند.
اگر دستفروشی قانونی شود، چه می‌شود؟
اما شاید یکی از دلایل اصلی به تعویق افتادن این طرح را باید کسانی دانست که معتقدند ساماندهی دستفروشان باعث قانونی شدن فعالیت آنها می‌شود.
ازجمله حسن رسولی، خزانه‌دار شورای شهر تهران که هنگام تصویب این طرح نگرانی خود را این گونه عنوان کرده بود: «در تبصره‌یک بند دو ذیل ماده ۵۵ قانون شهرداری، دستفروشی به‌عنوان یک شغل مزاحم و عاملان به این امر مسبب سد‌معبر معرفی می‌شوند. همچنین بر اساس این ماده قانونی برای شهرداری وظیفه‌ای تعریف شده است که با این پدیده به‌عنوان یک عمل ناهنجار شهری برخورد شود.»
چه بپذیریم چه نپذیریم، دستفروشی پدیده دنیای مدرن ماست، نه می‌توان حضور دستفروشان را صددرصد از شهر حذف کرد و نه می‌توان آنها را به صورت صددرصدی در تمام معابر شهر پذیرفت. شاید نظم دادن تنها راهی باشد که بتوانیم آنها را کنار خودمان بپذیریم، نظم دادن به حضورشان که البته هنوز ثمره‌ای از آن در شهر مشاهده نشده است!
