به گزارش «اخبار خودرو»، تولید خودرو هرچند در بخش سواری روند افزایشی داشته، اما در بخش خودروهای کاروتجاری (مینی‌بوس، اتوبوس، کامیون و کشنده و...) چندان اوضاع مصاعدی ندارد و نوسانات شدید ارزی و تحریم‌ها، روند صعودی سال‌های گذشته را دوباره در مسیر نزولی قرار داده است. فارغ از این‌که طی سال جاری قیمت دلار - به‌عنوان عامل تعیین‌کننده میزان هزینه تولید خودروهای سنگین - افزایشی بوده، تولید این محصولات در کشور به دلیل سیاست‌گذاری‌های اشتباه، روند مناسبی را طی نکرده و اصولا در مسیر نادرستی افتاده است. این‌که چرا این صنعت پرسود نتوانسته در مسیر صحیح گام برداد، عوامل مختلفی دارد؛ عواملی که باعث شده است دست ایران از بازار کشورهای منطقه نیز کوتاه بماند، آن هم درحالی‌که خودروهای سنگین در کشورهای اطراف ایران تولید ندارند.
جای خالی پلت‌فرم مشترک در خودروهای کاروتجاری
یکی از اصلی‌ترین و اساسی‌ترین نکاتی که صنعت ساخت خودروهای کاروتجاری در کشور را با مشکل مواجه کرده و باعث شده است قطعه‌سازان نیز سراغ این بخش مهم نیایند، نبود یک پلت‌فرم مشترک برای بالا بردن تیراژ تولید است. طی سال‌های گذشته شاهد حضور تعداد بسیاری از شرکت‌های ریز و درشت برای مونتاژ محصولات کاروتجاری بوده‌ایم که هر کدام ساز خود را زده‌اند و با یک شریک خارجی با تعداد مشخصی تولید در سال فعال بوده‌اند.
این مساله باعث شده است اصولا سرمایه‌گذاری قطعه‌سازان برای تولید قطعات مصرفی این خودروها هم توجیه‌پذیر نباشد. بر این اساس، این سوال همواره پیش روی دولت و متولیان بخش صنعت خودرو بوده است که اصولا حضور این تعداد شرکت خودروساز سنگین در کشور چه لزومی دارد؟ آن هم در حالی که کل نیاز کشور در سال شاید به کمتر از 30هزار دستگاه انواع خودرو می‌رسد. در همین راستا، در جدیدترین اظهارنظر از سوی رئیس هیات عامل ایدرو نیز به لزوم طراحی پلت‌فرم مشترک در حوزه خودروهای سنگین اشاره شده است، اما تا زمانی که عزم جدی در این بخش وجود نداشته باشد، عملا تولید این خودروها روند نزولی خود را ادامه خواهد داد.
شرکت‌های پرشمار و غیرفعال کاروتجاری
طی ماه‌های اخیر اخباری در خصوص تعطیلی یا تعدیل نیرو در شرکت‌های تولیدکننده خودروهای کاروتجاری مطرح شده، این مساله به دلیل تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی و نبود مشتری برای این تعداد شرکت خودروساز بوده است.
شاید اگر تنها دو شرکت خودروساز در کشور وجود داشت و هر کدام سالانه 20هزار دستگاه انواع محصولات را با پلت‌فرم، موتور، گیربکس و... مشترک تولید می‌کردند، امروز نه‌تنها بازار داخلی بلکه بازارهای خارجی نیز پیش روی صنعت تجاری‌سازی کشور باز می‌بود.
همکاری با بیش از 10 شرکت از سراسر دنیا
در سال‌های ابتدایی که تولید خودروهای سنگین در دستور کار قرار گرفت، برنامه‌ریزی به این سمت پیش رفت که با شرکت بنز همکاری شود. تمرکز و همکاری با بنز سبب ایجاد دو شرکت بزرگ تولید موتور و گیربکس در کشور شد. به وجود آمدن شرکت‌های ایدم و چرخشگر در راستای برنامه‌ریزی مدیران صنعتی کشور بود. این شرکت‌ها به‌منظور داخلی‌سازی قطعات اصلی خودروهای سنگین و همچنین طراحی خودروهای جدید بر پایه پلت‌فرمی که شرکت بنز در اختیار صنعت خودرو کشور قرار داده بود، بنا شدند.
موضوعی که در شرایط عادی می‌توانست ایران را به هاب منطقه‌ای این خودروها برای شرکت بنز تبدیل کند. اما در شرایط فعلی و طی سال‌های اخیر شاهد حضور بیش از 10 شرکت اروپایی و چینی در کشور بوده‌ایم، این موضوع نه سبب تولید موتور و گیربکس در کشور می‌شود و نه باعث تحرک در بخش قطعه‌سازی کشور. صرف تولید چندصد یا چندهزار دستگاه خودرو سنگین در شرایط عادی و توقف تولید در شرایطی مانند بحران تحریم و بحران اقتصادی، تنها دستاورد عدم سیاست‌گذاری و به‌نوعی سیاست‌گریزی در صنعت تولید خودروهای تجاری بوده است.
لزوم راه‌اندازی دفتر ویژه برای خودروهای تجاری در وزارت صمت
تقریبا طی دو، سه سال اخیر تاثیر و سیاست‌گذاری بخش‌هایی مانند ایدرو و دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه به دست فراموشی سپرده شده و تصمیم‌گیری درخصوص صنعت خودرو به‌صورت چندپاره و توسط افراد مختلفی انجام شده است. در بخش خودروهای سنگین که بدون متولی رها شده است، لزوم راه‌اندازی دفتر ویژه برای سامان‌دادن به اوضاع نابسامان تولید خودروهای تجاری بسیار حس می‌شود.
راه‌اندازی دفتر صنایع خودروهای سنگین و ایجاد نقشه‌راه برای این بخش از صنعت می‌تواند تولید خودروهای تجاری را وارد فاز تازه‌ای کند؛ دفتری که استفاده از پلت‌فرم مشترک را برای شرکت‌های پرتعداد کاروتجاری، تبدیل به قانون کند و جلوی چندپارگی در بخش تولید این خودروها را بگیرد.
