با وجود ذخایر غنی نفتی، استقبال گرم مردم نروژ از خودروهای برقی توجه کارشناسان را به‌خود جلب کرده؛ چراکه این کشور منطقه اسکاندیناوی اکنون به‌یکی از بزرگ‌ترین بازارهای هدف برای این خودروها تبدیل شده است. بیش از ۵۴ درصد خودروهایی که سال گذشته در این کشور به‌ثبت رسیده، برقی بوده‌اند. همچنین ۲۷ درصد دیگر هم به‌خودروهای پلاگین-هیبرید (PHEV) تعلق دارد. دولت نروژ قصد دارد از سال ۲۰۲۵ یعنی ۵ سال زودتر از بریتانیا، فروش خودروهای بنزین‌سوز و دیزل را به‌طور کامل ممنوع اعلام کند.

استقبال مشتریان نروژی از خودروهای برقی امری نیست که یک‌شبه رخ داده باشد؛ چراکه سابقه حضور این نوع خودروها به‌سه دهه قبل بازمی‌گردد.

در نروژ خودروهای برقی از مالیات جاده‌ای و هزینه پارکینگ معاف هستند و در عوارض مسیرها نیز تخفیف می‌گیرند. همچنین این‌گونه خودروها اجازه استفاده از مسیرهای ویژه اتوبوس را نیز دراختیار دارند. این موارد تشویقی لااقل تا پایان سال جاری برقرار خواهد بود.

اقتصادی برای حذف درون‌سوزها

اما چگونه کشوری با ذخایر عظیم نفت و صادرات روزانه چندین میلیون بشکه می‌تواند به‌چنین نقطه‌ای از آینده‌نگری و تفکرات سازگار با محیط‌زیست برسد؟ کریستینا بوو (Christina Bu) به‌عنوان دبیرکل انجمن خودروهای برقی نروژ، استقبال از خودروهای برقی در این کشور را با موقعیت نامطلوب این‌گونه خودروها در استرالیا مقایسه کرده و علت آن را اعمال نفوذ شرکت‌های نفتی دانسته است.

بنابر اظهارات وی، تا دهه ۹۰ و حتی سال ۲۰۱۰ مشتریان توجه چندانی به‌خودروهای برقی نداشتند؛ اما از آن نقطه، اوضاع به‌سرعت عوض شد. انجمن خودروهای برقی نروژ که بوو در آن اشتغال دارد، از سال ۱۹۹۵ تاسیس شده است؛ زمانی که خودروهای برقی در حال برداشتن نخستین گام بودند. از حدود سال ۲۰۱۰ به‌بعد و پس از عرضه محصولاتی همچون میتسوبیشیi-MiEV و نیسان لیف، توجه مشتریان به‌سوی خودروهای برقی بیشتر جلب شد.

انجمن خودروهای برقی نروژ اکنون بیش از ۹۰ هزار عضو دارد که حق اشتراک پرداخت می‌کنند. یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت نروژ برای تشویق خریداران، اعمال تخفیف بر قیمت خودروهای برقی بوده است.

مثلا قیمت نسخه بنزینی و برقی فولکس‌واگن گلف در این کشور یکسان تعیین شده؛ درحالی ‌که قیمت آن‌ها هنگام ورود به‌کشور، بیش از ۱۰ هزار یورو اختلاف دارد. با توجه به‌عوارضی که بر خودروهای بنزین‌سوز اعمال می‌شود، تفاوت قیمت میان این دو بیشتر به‌نفع نسخه برقی خواهد شد.

مالیات‌هایی که راهی زیرساخت‌ها می‌شود

با نگاهی به‌فهرست خودروهای پرفروش نروژ در سال ۲۰۲۲، به‌راحتی می‌توان تاثیر این موارد را درک کرد. درواقع از میان ۵ خودرو برتر، اسامی ۴ محصول برقی شامل آئودی e-tron، تسلا مدل ۳، فولکس‌واگن ID.۳ و نیسان لیف دیده می‌شود. تنها خودرو درون‌سوز این جمع نیز فولکس‌واگن گلف بوده که در نسخه بنزین‌سوز، دیزل و پلاگین-هیبرید به‌فروش رسیده است.

قیمت رقابتی و مشوق‌های مالیاتی، تنها بخشی از دلایل موفقیت نروژ درتشویق مشتریان به‌خرید خودروهای برقی است. درواقع می‌توان گفت با توجه به‌زیرساخت قوی نیروگاه‌های برق-آبی در نروژ، استفاده از منابع زیرزمینی برای تامین سوخت خودروها بی‌معنا به‌نظر می‌رسد. با مقایسه قیمت ۰.۸۷ کرون نروژ (۰.۸۶ یورو) برای هر کیلووات-ساعت جریان برق، با قیمت ۱۷.۲۳ کرون (۱.۷۳ یورو) برای هر لیتر بنزین، ابعاد مساله بیشتر روشن می‌شود.

هزینه تامین سوخت برای پیمودن تقریبا ۱۶ هزار کیلومتر مسافت با فولکس‌واگن گلف در این کشور برابر با یک‌هزار و ۵۶۹ یورو خواهد بود؛ درحالی ‌که در شارژ نسخه برقی این رقم به ۱۹۲ پوند کاهش می‌یابد.

نروژ در این مسیر تنها نیست

نروژ با کمال جدیت در حال توسعه زیرساخت‌های تامین انرژی برق برای شارژ خودروهاست؛ چراکه در طول دهه گذشته، نسبت تعداد خودروهای برقی برای هر ایستگاه شارژ از ۱۶۰ به کمتر از ۱۲۰ دستگاه کاهش پیدا کرده است. درمقایسه با وجود تخفیف ۲ هزار و ۵۰۰ پوند (۲ هزار و ۹۵۵ یورو) که دولت بریتانیا بر قیمت خودروهای برقی ارزان‌تر از ۳۵ هزار پوند (۴۱ هزار و ۴۰۰ یورو) اعمال کرده، این خودروها همچنان گران‌تر از انواع مجهز به‌پیشرانه درون‌سوز هستند.

هزینه شارژ مجموعه باتری این خودروها نیز به‌مراتب از نروژ گران‌تر است. البته نروژ تنها کشوری نیست که مشتریان را به‌خرید خودروهای برقی تشویق می‌کند. ایتالیا و اسپانیا هم قیمت خودروهای پاک یا کم‌آلاینده جدید را تا ۶ هزار یورو کاهش می‌دهند.

آلمان هم قصد دارد در مشارکت با شرکت‌های خودروسازی این کشور، رقم تخفیف را تا ۹ هزار یورو برساند. بنابر این داده‌ها، به‌نظر می‌رسد دولت بریتانیا درحوزه خودروهای برقی به‌وضوح از سایر کشورهای اروپایی عقب مانده باشد.