صنعت اتوبوس‌سازی در کشور مانند بسیاری از صنایع، در سال‌های اخیر با بحران‌های گسترده‌ای روبه‌رو بوده است، با این حال این صنعت فشارهایی را هم از داخل متحمل شده که علاوه بر خودروسازان، به طور مستقیم روی ناوگان حمل‌ونقل مسافر در کشور هم تاثیر گذاشته و این بخش از حمل‌ونقل را با کمبود شدید خودرو مواجه کرده است. همین موضوع باعث شده تا شهرداری‌ها و سازمان‌های ذیربط در سال‌های اخیر به دنبال راهی برای جبران کمبود اتوبوس در ناوگان اتوبوسرانی کشور، قراردادهایی را با برخی خودروسازان منعقد کرده و حتی مسیر واردات برخی اتوبوس‌ها را دنبال کنند. فهرست خرید و واردات اتوبوس تا امروز شامل مدل‌های دیزلی بوده است اما به تازگی رئیس شورای شهر تهران، اظهار امیدواری کرد هر چه زودتر پای مدل‌های الکتریکی هم به ناوگان پایتخت باز شود. این صحبت‌ها در شرایطی مطرح شده است که به تازگی آیین رونمایی از ۱۵ ایستگاه شارژ خودروهای برقی برگزار شد؛ موضوعی که می‌تواند نشان از آغاز زیرساخت‌های لازم برای به‌کارگیری مدل‌های الکتریکی باشد.
وعده خرید و تامین اتوبوس برای تهران در هاله‌ای از ابهام
کمبود اتوبوس در ناوگان مسافری شهرهای مختلف به ویژه پایتخت، مشکلات بسیاری را برای مردم ایجاد کرده است. علاوه بر فرسودگی اتوبوس‌ها و ترافیک ناشی‌از کمبود این خودروها، آلایندگی موضوع دیگری است که تردد اتوبوس‌های دیزلی به همراه داشته است.
رئیس شورای شهر تهران در خصوص خرید اتوبوس از سوی وزارت کشور به منظور جبران کمبود اتوبوس در کشور اظهار کرد: «شهرداری هزینه‌های بیش‌از ۶۰۰ اتوبوس را پرداخت کرده که قرار شده پس از اربعین به ناوگان تهران اضافه شود.»
این در حالی است که از بهمن ماه سال گذشته این اتوبوس‌ها قرار است به خطوط پایتخت بیایند. مهدی چمران همچنین در این خصوص بیان کرد: «قرار بود تامین ۳۰۰ دستگاه اتوبوس تا مهرماه انجام شود اما یکی از اتوبوس‌سازان تنها ۳۰ دستگاه تولید کرده که بعید است تا مهر ماه بیش از ۱۰۰ دستگاه تحویل بگیریم.»
افزایش ۴۳۰ اتوبوس اورهال‌شده تا پایان سال به ناوگان پایتخت
راهکار دیگری که در سال‌های اخیر به منظور تامین نیاز اتوبوس‌های ناوگان مدنظر قرار گرفته، اورهال کردن اتوبوس‌های قدیمی است. گرچه اورهال کردن این اتوبوس‌ها می‌تواند برخی مشکلات فعلی ناوگان را حل کرده و اتوبوس‌های از رده‌خارج را به ناوگان بازگرداند اما به‌نظر نمی‌رسد تعداد این اتوبوس‌ها به اندازه‌ای باشد که نیاز ناوگان را تامین کند.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در مرداد ماه سال جاری اعلام کرد که «تا ابتدای مهرماه ۱۰۰ اتوبوس بازسازی شده در اختیار مردم پایتخت قرار می‌گیرد که به لحاظ بدنه، موتوری و ظاهری اورهال شده‌اند.»
این در حالی است که در دو ماه نخست سال نیز حدود ۲۰ دستگاه از این اتوبوس‌ها وارد ناوگان تهران شدند. مهدی علیزاده اما در این خصوص بیان کرده بود که «بازسازی مجموعا ۴۳۰ دستگاهی برای این خودروها وعده داده شده که پیش‌بینی می‌شود حدود ۸ماه زمان ببرد و تا پایان امسال به ما تحویل شود»
این در حالی که چمران به تازگی عنوان کرده است: «اتوبوس‌های اورهال‌شده نیز هر زمان که آماده شوند بلافاصله وارد خطوط خواهند شد.»
نبرد ناعادلانه تولید داخل با اتوبوس‌های اورهال‌شده
اتوبوس‌های فرسوده ناوگان شهری، در حالی به کمک برخی خودروسازان اورهال شده و دوباره به خطوط اتوبوسرانی کلانشهر تهران بازمی‌گردند که فعالیت اصلی اتوبوس‌سازان در بسیاری از شرکت‌ها به ویژه بخش خصوص متوقف شده است.
دلیل اصلی کاهش تولید در این صنعت، نبود سفارش از سوی شهرداری‌ها عنوان شده است؛ در شرایطی که شهرداری‌ها امروز به دنبال اورهال کردن و در برخی موارد واردات اتوبوس‌های کارکرده هستند. بخشی از هزینه اورهال کردن اتوبوس‌ها که چندان کم نیست، می‌توانست به سمت سفارش‌گذاری از خودروسازان روانه شود و علاوه بر رونق بخشیدن به این خطوط تولید، مدل‌های به‌روز را به ناوگان کشور وارد کند.
عرضه الکتروباس‌ها؛ منطقی‌ترین راه توسعه ناوگان مسافری
در این میان شاید منطقی‌ترین راه برای تامین و توسعه ناوگان اتوبوسرانی در تمام شهرهای کشور، استفاده از مدل‌های روز باشد؛ ازجمله آن‌که خرید اتوبوس‌های الکتریکی برای اتوبوسرانی می‌تواند ناوگان فرسوده کشور را سرحال بیاورد. پیش از این بارها اعلام شده بود اتوبوس‌های برقی به ناوگان نمی‌آیند، مگر آن‌که زیرساخت‌های کافی برای آن‌ها وجود داشته باشد.
حالا در تازه‌ترین اتفاق، از ۱۵ایستگاه شارژ خودروهای برقی در کشور رونمایی شده که می‌تواند سرآغاز تامین زیرساخت برای الکتروباس‌ها هم باشد. چمران در این خصوص نیز اعلام کرده است: «امیدواریم اتوبوس‌های برقی بتوانند جایگزین مدل‌های فعلی شوند.»
با این حال وی گفته است: «البته جایگزین شدن این اتوبوس‌ها، دشوار است چرا که کمبود اتوبوس در کشور بالاست و باید اتوبوس‌های برقی به مدل‌های قبلی اضافه شوند و عدم ورود ۱۰ ساله اتوبوس به تهران را جبران کنند.» چمران در پایان نیز اظهار امیدواری کرده است که این اتوبوس‌ها از سال آینده به پایتخت وارد شوند.
