بازار خودرو در ماه های اخیر در رکود به سر برده است. قیمت‌ها نوسان داشته و گاه نزولی و گاهی صعودی بوده‌اند. با این‌حال، واکنش مشتریان به روند بازار همواره برعکس بوده است. هر زمان قیمت‌ها افزایش داشته، خریدار و فروشنده در بازار بیشتر شده است. هر زمان هم که قیمت‌ها روند کاهشی پیدا کرده‌اند، بسیاری در انتظار کاهش بیشتر، از خرید و فروش معاملات دست کشیده‌اند. با این‌که بسیاری از کارشناسان بارها اعلام کرده‌اند که کاهش شدید قیمت‌ها در بازار رخ نخواهد داد، اما عده‌ای همچنان در انتظار واردات خودرو و کاهش شدید قیمت‌ها هستند. در این بین هر از گاهی نیز موج خبری درخصوص افزایش قیمت یک یا چند مدل خودرو مطرح می‌شود و قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که اتفاق خاصی در بازار رخ نداده و صرفا موج هیجانی در بازار خودرو شکل می‌گیرد و بسیاری سوار بر آن قصد بهره‌برداری اقتصادی دارند. درهمین زمینه با صابر آرمودیان، فعال و کارشناس بازار خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
وضعیت کلی بازار خودرو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ دلیل این رکود انتظاری در بازار چیست؟
نوسانات بسیاری در بازار شاهد هستیم. اما اصلی‌ترین دلیل کاهش یا افزایش قیمت خودرو در بازار مشتریان هستند. اصولا هیجاناتی که در مشتریان ایجاد می‌شود، بر بازار خودرو نیز تاثیر می‌گذارد. بسیاری از فروشندگان اصلی بازار، خودروها را دپو می‌کنند و به یک‌باره مثلا ۱۰۰ دستگاه خودرو را با قیمتی که می‌خواهند در پلت‌فرم‌های فروش آگهی می‌کنند. از سوی دیگر، عده‌ای نیز با آگهی‌های جعلی و فله‌ای سعی در موج‌سازی برای بالا بردن بهای یک خودرو یا حتی شکستن قیمت آن و جمع‌کردنش از دست مالکان دارند تا با موج‌سازی ثانویه، همان خودروها را به قیمت بالاتر بفروشند. متاسفانه روی این آگهی‌های نادرست هیچ نظارتی نیست.
ممکن است طی یک روز در کانال‌هایی که کاربران میلیونی هم دارند، پارس سال را ۶۳۰میلیون تومان آگهی کنند، درحالی‌که روز قبل آن قیمت این خودرو ۶۱۰میلیون تومان بوده است. این تغییر قیمت و آگهی‌های فله‌ای، برخی مشتریان را هیجان‌زده می‌کند و ناگهان خیل عظیمی از متقاضیان با سرعت بسیاری برای خرید پارس سال ۶۳۰میلیون تومانی هجوم می‌آورند. این روند در بازار وجود داشته و ادامه دارد. یعنی قیمت‌ها بر اساس یک آگهی جعلی و بر اساس هیجانات مردم و بازار افزایش پیدا می‌کند.
کاهش قیمت‌ها بر بازار خودرو چه تاثیری می‌گذارد؟
با کاهش قیمت جریان بازار برعکس می‌شود. بررسی بازار نشان می‌دهد وقتی قیمت‌ها رشد می‌کنند، خرید خودرو افزایش می‌یابد. این رفتار طی سال‌ها وجود داشته است؛ یعنی هربار که قیمت خودرو در بازار جهش می‌یابد، میزان فروش نیز افزایش پیدا می‌کند و وقتی قیمت کاهش یافت همه از خرید دست می‌کشند. بسیاری از فروشندگان نیز وقتی قیمت‌ها افزایشی می‌شود، به فروش خودرو روی می‌آورند و وقتی روند بازار نزولی می‌شود، با این استدلال که دوباره قیمت‌ها رشد می‌کنند، از فروش دست می‌کشند. بنابراین خودمان به مافیای بازار فرصت فعالیت و اجازه می‌دهیم به‌راحتی ما را فریب بدهند و خیلی راحت قیمت را بالا و پایین کنند.
نوسانات اخیر قیمت ارز چه تاثیری بر بازار خودرو داشته است؟
نوسانات اخیر قیمت خودرو ربطی به افت‌وخیزهای نرخ ارز ندارد. عمده دلیل این نوسانات، همین قیمت‌سازی مافیای بازار و رفتار هیجانی مشتریان در بازار خودرو است.
عواملی مثل اخبار واردات که همگان را در وضعیت انتظاری نگه داشته یا نوبت‌دهی در سامانه یکپارچه که متقاضیان را از سطح بازار برچیده است، تا چه اندازه بر بازار فعلی تاثیرگذار خواهد بود؟
به نظر من، این موارد هم به ضعف اطلاعات و عدم‌آگاهی عموم از روند بازار باز می‌گردد. به فرض مثال، عموم مردم در مورد واردات چه اطلاعاتی دارند؟ آیا می‌دانند با چه شرایطی می‌تواند خودرو وارد کرد؟ آیا می‌دانند «هر کد ملی، یک خودرو» شعار بود؟ آیا می‌دانند به کارت بازرگانی نیاز است یا خیر؟ آیا از بحث اظهار ارز یا ثبت‌سفارش اطلاعی دارند؟ بسیاری از افراد در این مورد اطلاعاتی ندارند و صرفا معتقدند با واردات خودرو قیمت‌ها ارزان خواهد شد. افراد بسیاری به ما می‌گویند چند خودرو را ثبت‌نام کرده‌اند بدون این‌که بدانند قیمت بازار آن چقدر است.
یعنی صرفا با این استدلال که در زمان تحویل، با فروش در بازار سود خواهند کرد، اقدام به خرید کرده‌اند. به همین ترتیب، بسیاری تصور می‌کنند با واردات خودرو قیمت‌ها ریزش می‌کند، اما کسی درخصوص مراحل و هزینه‌های عدیده واردات خودرو و... اطلاعاتی ندارد. کمبود اطلاعات باعث می‌شود که بازار هم متشنج شود.
بسیاری از فعالان بازار معتقدند در سه‌ماهه پایانی سال با افزایش قیمت مواجه خواهیم شد. چشم‌انداز شما از بازار خودرو چیست؟
با روندی که در حوزه سیاست می‌بینیم و باتوجه به این‌که بازار ما با رویدادهای بین‌المللی عجین است، به نظر می‌رسد بازار خودرو در ماه‌های پایانی سال با افزایش قیمت مواجه خواهد شد. متاسفانه بازار از شرایط سیاسی بین‌المللی تبعیت می‌کند، درصورتی‌که نباید این‌گونه باشد. بنابراین، پیش‌بینی‌ها از رشد قیمت‌ها در فصل زمستان حکایت دارد و عده‌ای حتی صحبت از افزایش قیمت ۱۰۰درصدی تا پایان سال سخن می‌گویند که امیدواریم با تدابیر متولیان امر هرگز رخ ندهد، اما درهرحال، تصمیم‌گیران اقتصادی در دولت و مجلس باید آن را به‌عنوان یک هشدار در نظر بگیرند.
درخصوص بازار نیز فعالان از رکود کامل و عدم معاملات خودرویی صحبت می‌کنند. حتی می‌گویند عده‌ای برای حفظ موجودی خود برای این موعد، خرید و فروش را متوقف کرده و صرفا به معاوضه روی آورده‌اند. این مساله تا چه اندازه صحیح است؟
دقیقا درست است. اگر معامله‌ای هم در بازار انجام می‌شود، بین کسانی است که کارشان خرید و فروش خودرو است. یعنی به‌نوعی خودروها صرفا دست‌به‌دست یا به‌قولی دست‌رشته می‌شود. این افراد هم از سر ناچاری و برای حفظ نقدینگی خود این کار را می‌کنند. فکر می‌کنم تنها حدود ۳۰درصد معاملات بازار توسط مشتریان انجام می‌شود. مابقی معاملات توسط کسبه است و بین خودشان انجام می‌شود. درواقع این کار را صرفا برای سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند.
راهکارهایی مثل فروش از طریق سامانه یکپارچه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بحث فروش خودرو با قیمت کارخانه، واردات خودرو و... همگی اقدامات خوبی هستند. اما مهم این است که عملی شوند. در ایران بیشتر نوبت‌فروشی شده است تا فروش. چرا در کشورهای همسایه نوبتی برای فروش خودرو قرار نمی‌دهند؟ زیرا خودرو به اندازه در کشور وجود دارد و توسط افراد به‌راحتی به فروش می‌رسد. ما به‌عنوان فعال بازار، از فروشنده خودرو می‌پرسیم علت فروش شما چیست و او می‌گوید می‌خواهم خودرو دیگری خریداری کنم. در این مواقع، ما از مشتری می‌پرسیم آیا خودرو بعدی خود را پیدا کرده است یا خیر؛ چراکه با توجه به نوسانات بازار ممکن است فرد نتواند خودرو موردنظرش را تهیه کرده و حتی ضرر می‌کند. اما بسیاری اطلاعات کافی ندارند و خرید و فروشی انجام می‌دهند که در نهایت منجر به زیان آن‌ها خواهد شد.
۱۳:۱۷ - ۱۴۰۲/۰۷/۲۵
