همه ما تصور می‌کنیم درسایه رشد فناوری و قوانین سختگیرانه‌تر مربوط به انتشار گازهای گلخانه‌ای، خودروها تمیزتر شده‌اند. در بحث تئوری، خودرو جدیدی که امروز خریداری می‌شود نسبت به‌مدل فروخته‌شده در ۱۰ سال پیش آلایندگی کمتری دارد. با این حال یک مطالعه جدید به‌دلیل افزایش اشتها برای کراس‌اوورها و شاسی‌بلندها برعکس این موضوع را نشان داده است.
این مطالعه که توسط گروه اقدام اقلیمی Possible منتشر شده و توسط گاردین به‌چاپ رسیده است، نشان می‌دهد به‌طور میانگین خودروهای درون‌سوز جدید در سال 2023 نسبت به‌میانگین خودروهای جدید فروخته‌شده ۱۰ سال پیش آلوده‌کننده‌تر به‌شمار می‌روند. به‌این دلیل که مصرف‌کنندگان به‌طور فزاینده‌ای به‌جای خودرو سواری محصولات مرتفع می‌خرند.
این وسایل نقلیه سنگین‌تر هستند و سوخت بیشتری می‌سوزانند. درنتیجه کارایی کمتری دارند و دی‌اکسیدکربن بیشتری نسبت به‌انواع سواری منتشر می‌کنند. این شرایط ممکن است به‌خودی خود تعجب‌آور نباشد؛ اما این واقعیت است که تغییر ذائقه بازار به‌قدری شدید است که سبب افزایش میانگین انتشار گازهای گلخانه‌ای از خودروهای درون‌سوز شده است. علاوه‌بر این، این مطالعه که در بریتانیا انجام شد نشان داد که یک‌پنجم ثروتمندترین مصرف‌کنندگان، سنگین‌ترین وسایل‌نقلیه آلاینده را خریداری می‌کنند.
بزرگان پرادعا!
شاسی‌بلندها در مناطق ثروتمندنشینی مانند چلسی و کنزینگتون که هر دو مناطق شهری به‌حساب می‌آیند و از جاده‌های آسفالت‌شده بیشتری برخوردارند بیشتر به‌چشم می‌آیند. این درحالی است که از انواع رنجروور و امثال آن در بریتانیا به‌شوخی «تراکتورهای چلسی» یاد می‌شود. موسسه Posible استدلال می‌کند که چنین خریدارانی قادر به‌خرید مدل‌های برقی هستند و بنابراین از قانونگذاران می‌خواهد که مالیات بر خودرو را براساس آلایندگی وضع کنند.
البته، چشم‌انداز قانونی در ایالات‌متحده بسیار متفاوت است؛ جایی که شاسی‌بلندها و کراس‌اوورها به‌عنوان «کامیون‌های سبک» یا «light truck» طبقه‌بندی می‌شوند. به‌این معنی که خودروسازان هنگام ساخت آن‌ها مشمول قوانین آلایندگی مشابهی همچون خودروهای سبک نیستند.
به‌همین دلیل است که بسیاری از شرکت‌ها خودروهای سدان را به‌کلی کنار گذاشته‌اند. تا زمانی که این خلأ قانونی وجود داشته باشد، خودروسازان همچنان خودروهای بلندتر از حد لازم را به‌مردم عرضه خواهند کرد.
خطر افزایش صدمات واردشده به‌عابران‌پیاده، مرگ و میر عابرپیاده به‌خاطر برخورد با جلو خودرو، خطر بیشتر واژگونی، اختلال در دید سایر رانندگان و ریزش بیشتر ذرات لاستیک از وسایل نقلیه سنگین از جمله دلایلی هستند که استفاده از خودروهای سواری را درمقایسه با انواع مرتفع آن‌ها منطقی‌تر می‌کند. Possible متوجه شد که به‌طور متوسط کم‌آلاینده‌ترین خودرو درون‌سوزی که می‌توانید در سال 2023 در بریتانیا بخرید، یک مدل دست‌دوم 7 ساله است.
راهکاری برای آینده
قطعا مهم‌ترین دلیل توانایی مقابله صنعت‌خودرو با بحران‌های چند سال اخیر شاسی‌بلندها هستند. درواقع شاسی‌بلندها به‌محبوب‌ترین خودروها در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. آن‌ها از خودروهای الکتریکی و پیکاپ‌ها نیز محبوب‌تر هستند. حال سوال این است که آیا این خودروها تا ابد محبوب می‌مانند؟
شاسی‌بلندها در سال 2021 به‌طور تقریبی 42 درصد کل فروش جهانی خودروهای جدید (به‌جز خودروهای تجاری سبک) را به‌خود اختصاص دادند. مصرف‌کنندگان در سراسر جهان تقریبا 31.9 میلیون‌دستگاه شاسی‌بلند خریداری کرده‌اند که نسبت به‌سال 2020، رشد 13 درصدی را نشان می‌دهد. این میزان رشد، عدد شگفت‌انگیزی محسوب می‌شود.
سایر خودروها از کلاس A تا F، یک درصد و پیکاپ‌ها 3 درصد رشد داشته‌اند. دلایل رشد فروش شاسی‌بلندها کاملا مشخص شده است؛ ارائه محصولات گسترده شامل کراس‌اوورهای کوچک (A) تا شاسی‌بلندهای لوکس (F) با انواع پیشرانه‌های احتراق‌داخلی و الکتریکی می‌شود.
سال گذشته، داده‌های اولیه نشان می‌دهد شاسی‌بلندها 45 تا 46 درصد فروش خودروهای سواری را به‌خود اختصاص داده‌اند. افزایش چشمگیر فروش این خودروها در کشورهایی مانند هند، آلمان، بریتانیا، مکزیک، اندونزی، ترکیه، مالزی، ویتنام، آفریقای جنوبی، تایلند و فیلیپین مشاهده شده است. از طرفی، درخواست برای این خودروها در ایالات‌متحده (دومین بازار بزرگ جهان) 7 درصد کاهش یافت.
در کشور چین نیز درخواست برای شاسی‌بلندها 2 درصد افت پیدا کرد و به 10.4 میلیون‌دستگاه رسید. رشد سریع این خودروها می‌تواند توسط قوانین سختگیرانه مربوط به‌آلودگی و وزن تهدید شود. البته خودروهای شاسی‌بلند به‌میزان قابل توجهی از نظر آلایندگی بهبود یافته‌اند؛ اما از آن‌جا که به‌طور کلی خودروهای سنگینی محسوب می‌شوند، به‌موتورهای حجیم‌تری نیاز دارند.
تنش آلایندگی در مرتفع‌ها
طبق اطلاعات و داده‌های آلایندگی JATO، تمام خودروهای شاسی‌بلند به‌جز لوکس‌ها در اروپا و بین سال‌های 2020 تا 2021، با کاهش میانگین آلایندگی مواجه بوده‌اند. البته باید توجه داشت که آن‌ها به‌طور میانگین 107.9 گرم در کیلومتر دی‌اکسیدکربن تولید می‌کنند که نسبت به‌خودروهای شهری، خودروهای کوچک، کامپکت و حتی اجرایی، بالاتر است. این خودروها به‌ترتیب 76.9، 97.7، 97.6 و 100.8 گرم در کیلومتر دی‌اکسیدکربن تولید می‌کنند.
اگر این اختلاف آلایندگی ادامه یابد، دولت‌های اروپایی می‌توانند شاسی‌بلندها را به‌دلیل آلایندگی و فضای اشغالی آن‌ها جریمه کنند. زیرا یک خودرو شاسی‌بلند نسبت به‌سایر خودروها بزرگ‌تر و سنگین‌تر است. یکی از تهدیدات جدی برای تقاضای خودروهای شاسی‌بلند، مالیات آن است که به‌سودآوری خودروسازان آسیب می‌زند.
علاوه‌براین شاسی‌بلندها به‌سرمایه‌گذاری بالای خودروسازان نیاز دارند تا از موتورهای احتراقی به‌الکتریکی برسند. این سرمایه‌گذاری زمانی محقق می‌شود که شاسی‌بلندهای بنزینی و دیزلی خوب فروش بروند. اما آیا دولت‌ها به‌طور کلی متوجه این موضوع کلیدی هستند؟
