نابسامانی چند سال اخیر صنعت و بازار خودرو، ازسویی موجب نارضایتی مردم، و از سوی دیگر مورد انتقاد اکثر نمایندگان و دولتمردان قرار گرفته است. هرچند سررشته ناهماهنگی‌های این حوزه در دستان دولت بوده است، اما وعده های مسئولان امر هیچ‌گاه جامه عمل نپوشیده اند.
داریوش بدیعی‌ثابت، فعال و کارشناس صنعت و تجارت با اشاره به عرضه قطره‌چکانی خودروهای وارداتی به بازار به روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: «متاسفانه طی یک سال گذشته مسئولان بارها گفته‌اند دو، سه‌ماه دیگر واردات خودرو صورت می‌گیرد، ولی به اعتقاد من این اتفاق نمی‌افتد و گرانی و عدم‌کیفیت خودرو داخلی روزبه‌روز بیشتر هم خواهد شد.»
وی در افزود: «مجلس از زمان بسته‌شدن سامانه ثبتارش تا ممنوعیت قانونی واردات خودرو در این خصوص اعلام موضع کرده است و دولت را مکلف و موظف دانسته که واردات باید طبق نیاز بازار بدون توقف ادامه یابد. حال این‌که چرا این روند آن‌طور که انتظار می‌رود صورت نمی‌گیرد، به لابی‌هایی برمی‌گردد که جلوی همه این کارها را گرفته و واردات را مسدود کرده‌اند.»
این کارشناس صنعت و بازرگانی تصریح کرد: «عرضه قطره‌چکانی محصولات خودروسازان جهانی در بازار معطوف به ضعف‌های مدیریتی در وزارت صمت است و به همین دلیل، واردات خودروهای نو و کارکرده خارجی را در حد نیاز جامعه را شاهد نیستیم و مشکلات گذشته به قوت خود باقی هستند، اما به دلیل تاثیرات شگرفی که واردات خودرو می‌تواند بر بازار داشته باشد، متقاضیان نهایی و برخی نمایندگان مجلس به دنبال پیگیری موضوع هستند.»
نرخ محصولات خودروسازان جهانی از نظر بسیاری از فعالان بازار خودرو کارشناسی‌شده نیست، به نظر شما واردات این خودروها چه میزان از نابسامانی بازار را التیام خواهد بخشید؟
قرار بر واردات خودروهای اقتصادی بود، اما امروز شاهد واردات خودروهای بیش از ۲میلیارد تومان هستیم، آن هم درحالی‌که گران‌ترین خودرو ساخت داخل به کف قیمت خودروهای وارداتی نزدیک هم نیست. در جایی که رقابت نباشد، نه قیمت محصول منطقی است و نه کیفیت را شاهد خواهیم بود. مردم بارها با صدای بلند اعلام کردند خودروهای عرضه‌شده در سامانه یکپارچه فروش خودروهای وارداتی، فوق‌العاده گران هستند و این گلایه حقیقتا به حق است.
یکی از دغدغه های عنوان‌شده از سوی کارشناسان صنعت خودرو، عدم توانایی رقابت صنعت خودرو در شرایط تحریمی با خودروسازان جهانی است. به نظر شما دولت و مجلس برای حفظ منافع شهروندان و از دست نرفتن صنعت خودرو کشور باید چه اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهند؟
تعارض منافع در حوزه خودرو، شدید است و متاسفانه لابی‌ها در این بخش، قوی‌تر از نهادهای تصمیم‌گیر هستند و برای خودشان برنامه‌ریزی می‌کنند و جلوی برنامه‌های مجلس و دولت را هم می‌گیرند. ارزان‌ترین خودرو در سامانه حدود یک‌میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان است. درحالی‌که قیمت خودروهای داخلی حدود نهایتا ۵۰۰میلیون تومان است. یعنی ارزان‌ترین خودرو وارداتی از گران‌ترین خودرو تولیدی ایران‌خودرو و سایپا، دو تا سه برابر قیمتش بیشتر است. با این روش نمی‌توان رقابت ایجاد کرد. خیلی از افراد در صحبت‌هایشان از تولیدات داخلی حمایت می‌کنند، ولی این حمایت نیست و خیانت بسیار بزرگی است. در جایی می‌توان از تولید داخلی حمایت کرد که واردات خارجی هم داشته باشیم. اما متاسفانه سوداگران، در شرایط کنونی حتی قیمت محصولات را هم خودشان برای بازار تنظیم می‌کنند.
برخی کارشناسان معتقدند شرکت‌هایی که برای واردات خودرو داوطلب شدند، توانایی لازم را برای رایزنی و خرید محصولات به صورت گسترده ندارند. به همین، دلیل تاکنون کمتر از ۱۰هزار خودرو وارد کشور شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
باید در نظر داشت تا دو ماه پیش شرایط ترخیص این خودرو مشخص نبود، برای این‌که بعد از پنج سال ممنوعیت و نیامدن، بسیاری از افراد هنوز دست و دلشان می‌لرزید که بخواهند خودرویی را ترخیص کرده یا به این فرایند کمک کنند. به همین دلیل، شاهد بودیم که تعداد خودرو واردشده در مقابل نیاز بازار از نظر تعداد رقم قابل توجهی نیست و در عمل با تعرفه‌ای هم در نظر گرفته شده، است هیچ خودرویی رقیب خودرو داخلی نیست که بخواهد بازار را به سمت رقابتی شدن سوق دهد.
یعنی همین الان قیمت‌ها را که نگاه کنید، هیچ‌کدام از خودروهای وارداتی رقیب قیمت‌گذاری‌های ایران‌خودرو و سایپا نمی‌شوند. وضعیت فعلی صنعت و بازار خودرو، متوجه دولت است و ضعف مدیریت و سوداگران اقتصادی عامل به وجود آمدن شرایط کنونی هستند. البته نهاد قانون گذار، کار و تلاش خود را در این باره کرده و توپ در زمین قوه مجریه است تا مدیریت خود را به مردم اثبات کند.
آزادسازی واردات برای ساماندهی بازار خودرو صورت گرفته است. این در حالی است که فعالان بازار خودرو شیوه آزادسازی و میزان عرضه محصولات را دلیل التهابات اخیر بازار معرفی می‌کنند، نظر شما در این خصوص چیست؟
طبق آمارهای اعلامی از سوی دولت نزدیک به ۲۰۰میلیون یورو ارز به واردات خودرو تاکنون اختصاص داده شده که این رقم یک‌پنجم میزان موردنیاز واردات ۱۰۰هزار خودرو وعده داده شده در سال گذشته است. به همین دلیل، سرعت واردات خودرو کند است و برخی محصولات خودروسازان جهانی در گمرکات دپو شدند گفته کارشناسان وزارت صمت نزدیک به ۶هزار خودرو نیز روی کشتی‌ها در مسیر ایران هستند.
التهابات بازار خودرو ناشی‌از عدم باورپذیری وعده‌های تکراری وزارت صمت است و البته محصولاتی که در بازار جهانی، خودرو اقتصادی هستند، اما به‌واسطه سیاست‌های داخلی در بازار ایران به خودرو لوکس تبدیل شده‌اند.
دولت دیگر زمانی برای گفتار درمانی در بازار ندارد؛ سال گذشته وزارت صمت با هماهنگی چند نفر از نمایندگان، به این نتیجه رسیدند واردات خودرو باید از سر گرفته شود. مثلا واردکننده‌ای می‌گفت خودرویی به قیمت یک‌میلیارد تومان وارد کرده است که با ۲۰ درصد سود، یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان می‌شد، ولی در بازار ۲میلیارد فروخته می‌شد و دعوا بر سر این بود که این ۸۰۰میلیون تومان مازاد، در جیب چه کسی می‌رود.
پارسال دعوا سر این بود و امسال هم جنگ به نوعی دیگر سر پول است. از این‌رو، کل موضوع به سیستم مدیریت دولتی برمی‌گردد که باید مدیریت و نظم‌دهی شود و با شعار دادن مشکل مردم حل نمی‌شود.
