باتوجه به شرایط غیرقابل پیش‌بینی اقتصاد جهانی اما مدیرعامل شرکت توتال این اطمینان را می‌دهد که گروه او همچنان در جهان پیشتاز خواهد بود. پاتریک پویانه می‌گوید قاره آفریقا، یکی از بازارهای کلیدی آنهاست. این تفکر به خوبی در استراتژی جدید این مجموعه برای سال 2026-2024 دیده می‌شود زیرا این غول انرژی فعالیت‌های خود را در بخش‌های گاز، برق یا انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی به شکلی متنوع پیگیری می‌کند.
در عرصه بین‌المللی توتال و همچنین شرکت اِنی از مجموعه‌های پیشرو هستند. استراتژی کلی توتال برای سال جدید چیست؟
آماده‌سازی مجموعه برای آینده‌ای کمتر مبتنی‌بر نفت، راه‌اندازی بخش اختصاصی گاز و برق و همچنین تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر اما مهم‌تر یافتن راهکارهایی است که هزینه‌های پروژه‌های استخراجی را - با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی- کاهش دهد. به‌رغم بین‌المللی شدن این مجموعه اما باید بگویم شیوه مدیریت توتال، هنوز بسیار فرانسوی است که دلیل این پیشرو بودن در عرصه جهانی است. به‌هرحا توتال شماره یک است! البته آنچه گفتم فقط حدود 30درصد فعالیت‌های ما را تشکیل می‌دهد. در بخش‌های دیگر ازجمله ساخت‌جایگاه‌های سوخت، تمرکز بر انرژی الکتریکی و در زمینه R&D نیز سرمایه‌گذاری‌هایی خواهیم داشت. در زمینه اکتشاف-تولید، اِنی موقعیت‌های بسیار خوبی دارد، به ویژه در شمال آفریقا، اما همچنان که اشاره کردم، توتال در پایین‌دست با جایگاه‌های ارائه خدمات در بیش از 40 کشور از موقعیت تجاری خوبی برخوردار است. البته در بخش پالایش حضور دارد. به‌طور خلاصه توتال، دومین شرکت چندملیتی از نظر گردش مالی است.
توتال پروژه‌های جاه‌طلبانه‌ای در بخش گاز دارد...
بله، توتال گاز را به‌عنوان یک انرژی پاک می‌بیند که می‌تواند منجر به تولید برق شود. از آنجا که در سال‌های پیش رو تمرکز ما به‌نسبت دیگر شرکت‌ها بر انرژی‌های پاک است مجوز OML58 خود را برای صادرات LNG و تولید برق به‌کار گرفته‌ایم.
در همین‌زمینه باید بگویم نگاه خودروسازان جهانی و همچنین دیدگاه ما به‌طور قابل‌توجهی تکامل یافته است. در حال بررسی مدل‌های توسعه خود در بخش تولید گاز برای تولید سوخت هستیم، به‌عنوان‌مثال در مراکش و ساحل‌عاج پروژهایی را تعریف کردیم برای انجام این کار، باید بخش‌هایی را راه‌اندازی کرد که از میدان گازی در نیروگاه تولید برق شروع شود و به شبکه توزیع برود.
برخی کشورها برای خودروهای خود به LPG نیاز دارند که از نظر زیست‌محیطی نیز سوخت پاک به‌شمار می‌رود. به‌گفته سازمان جهانی بهداشت، به‌طور میانگین آلودگی‌هوا ناشی‌از تردد خودروها سالانه باعث مرگ 500هزار نفر می‌شود.
آیا استراتژی شما جهت‌دهی مجدد توتال به سمت گاز، برق و انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه آنهاست؟
اشتباه نکنید! برای توتال توزیع فرآورده‌های نفتی به‌عنوان منابع اصلی درآمدی باقی خواهند ماند، با این حال، باید به آینده فکر کنیم. شاخه جدید گاز، انرژی‌های تجدیدپذیر ما را در یک مسیر جدید یعنی انتقال انرژی پیشی می‌برد. ببرد. از این نظر آفریقا در زمینه تامین گاز و خورشید مشکلی نخواهد داشت. به‌عنوان‌مثال سال‌ها قبل یک مزرعه خورشیدی با بیش‌از 80 مگاوات را در آفریقای‌جنوبی راه‌اندازی کردیم. تجربه جالبی بود و قصد داریم آن را تکرار کنیم.
به‌هرحال نباید فراموش کنیم که نوسان قیمت نفت بر قیمت بنزین و تولید سوخت تاثیر خواهد داشت. به‌خصوص آنکه شرایط ناپایدار سیاسی و اقتصادی هرچند کاهش قیمت‌ها می‌شوند اما بر میزان مصرف بین‌المللی تاثیری نخواهد داشت. تخمین زده می‌شود بدون سرمایه‌گذاری‌های جدید، تولید جهانی سالانه 5درصد کاهش می‌یابد. شاید قیمت‌ها تا دو سال دیگر پایین بماند اما تا 4 یا 5 سال آینده، کمبود پروژه‌ها وجود خواهد داشت، بنابراین عرضه کافی نخواهد بود که این موضوع منجربه افزایش قیمت سوخت خواهد شد.
در این زمینه، استراتژی توتال چیست؟
در صنعت ما، هزینه‌های توسعه پروژه از بهای نفت پیروی می‌کند. در توتال، برخلاف گروه‌های نفتی کوچک‌تر، منابع مالی برای راه‌اندازی پروژه‌های جدید را در اختیار داریم که در سال ۲۰۲4 یا بعد از آن وارد تولید خواهند شد. به‌رغم چالش‌های اقتصادی به سرمایه‌گذاری ادامه می‌دهیم.
باتوجه به پیشرفت‌های چشمگیر در صنعت خودرو و سوخت، در آفریقا چه پروژه‌هایی را در دست دارید؟
امروزه یافتن میدان‌های بزرگ انرژی دشوارتر از قبل است. به‌همین‌دلیل علاقه‌مند به توسعه میدان‌های به اصطلاح حاشیه‌ای هستیم. زیرا به‌لطف زیرساخت‌های موجود می‌توان آنها را سریع‌تر توسعه داد ولی مشکل اصلی مربوط به زیرساخت‌های حمل‌ونقل است.
این موضوع بر قیمت تمام‌شده سوخت در اروپا تاثیرگذار خواهد بود. پس همان‌طور که قبلا گفتم باید به سوخت پاک و جایگزین اندیشید. مثالی می‌زنم؛ آنگولا کشوری است که پتانسیل هیدروکربنی آن به ویژه از نظر گاز همچنان عالی است. کارخانه مایع‌سازی گاز LNG آنگولا که در راه‌اندازی خود با مشکلاتی مواجه بود، اکنون در حال بهره‌برداری است. این موضوع بسیار مهمی برای تهیه و کنترل قیمت سوخت خواهد بود.
اقدامات کلیدی در خصوص تجارت فرآورده‌های نفتی انجام شده است. دیگر معامله‌گران ما مجبور نیستند از طریق واسطه‌ها دست به انجام معامله بزنند بلکه مستقیما با شرکت‌های ملی نفت کشورها دادوستد می‌کنند. این اقدام به ما امکان می‌دهد قوانین سختگیرانه‌ای درزمینه مبارزه با فساد و همچنین عملیات تجاری خود داشته باشیم. به‌هرحال چالش اصلی، امنیت است. حتی اگر این موضوع بر پروژه‌های ما تاثیر بگذارد به آنها پایبند خواهیم ماند. البته استانداردهای HSE (بهداشت، ایمنی و محیط زیست) نیز رعایت می‌شود.
در صحبت‌های خود به ساحل‌عاج اشاره کردید. آیا پروژه جدیدی در بخش سوخت دارید؟
بله، در ساحل عاج در چند پروژه حضور داریم. در بخش اکتشاف، به پروژه‌هایی به نام «حاشیه‌های شیب‌دار» (شیب زمین‌شناسی) علاقه‌مندیم اما فعالیت اصلی ما در کارخانه واردات LNG است که درآن از سال‌ها قبل سرمایه‌گذاری کردیم. همچنین مشارکت بسیار استراتژیکی با (Société Ivoirienne de Raffinage) ایجاد کرده‌ایم که به‌دنبال آن شبکه خوبی از ایستگاه‌های خدمات داریم. حجم فروش ما در این قاره تقریبا برابر با میزانی است که به تنهایی در بازار فرانسه داریم.
پس به‌نظر می‌رسد پالایش، بخش ضعیف آفریقاست...
درست است. به‌غیر از SIR که ظرفیت تبدیل خوبی دارد (از نفت خام به سوخت) و البته برخی تاسیسات آفریقای‌جنوبی. به‌هرحال تعداد زیادی از پالایشگاه‌ها در حال فرسودگی هستند. این موضوع فعالیت در کشورهایی را که قیمت‌ها تنظیمی بوده و بازارها از نظر اندازه متوسط هستند، با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌کند. به‌رغم این چالش‌ها اما با همین سهم 20درصدی بازار، میزان فروش سوخت ما در این قاره تقریبا همان چیزی است که به‌تنهایی در بازار فرانسه می‌فروشیم. علاوه‌بر این، پالایشگاه‌های جدید و وسیع ما به ویژه در هند و خاورمیانه، به ظرفیت مازاد تبدیل شده‌اند.
آیا این مدل اقتصادی در دیگر کشورها نیز وجود دارد؟
پالایشگاه‌ها اغلب به عنوان نمادهای حاکمیت در نظر گرفته می‌شوند، اما همیشه یک مدل اقتصادی با دوام وجود ندارد. با این حال حتی اگر گستره بازار محدود باشد ولی با برنامه‌ریزی و استراتژی درست می‌توان به موفقیت و سودآوری دست یافت. این همان چیزی است که در ابتدای این گفت‌وگو نیز به آن اشاره کردم؛ سبک و سیاق مدیریت فرانسوی، در عرصه بین‌المللی نیز کارآمد است!
