قطعه‌سازی کشور با چند دهه تجربه، طی سال‌های اخیر با انواع مشکلات اقتصادی مواجه بوده است. بسیاری از این مشکلات از سوی سیاست‌گزاران به این صنعت تحمیل شده و فعالان این حوزه مقصر این شرایط نبوده‌اند. با این حال شرکت‌های قطعه‌ساز به‌رغم شرایط موجود که نقشی هم در ایجاد آن نداشته‌اند، نه تنها توانستهاند تولید را افزایش دهند، بلکه عمق داخلی‌سازی را نیز بیشتر کنند. یکی از این شرکت‌ها، «آذین‌تنه» است.
شرکتی که سیستم ترمز محصولات ایران‌خودرو را تامین می‌کند و برای محصول جدید ایران‌خودرو که قرار است با کیفیتترین محصول داخلی باشد، سیستم ترمز تولید خواهد کرد. این شرکت طی سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری بسیاری در حوزه ساخت داخلی قطعات انجام داده و میزان ارزبری محصولات خود را به‌صورت چشمگیری کاهش داده است.
کاهش ارزبری با رشد کیفی محصولات آذین تنه همراه بوده است و این شرکت به‌منظور افزایش کیفیت محصولات خود، اقدامات بسیاری انجام داده است. آذین‌تنه در سال جاری تولید را افزایش داده و برای این‌که کیفیت محصولات افت نداشته باشد و اتفاقا در مسیر رشد قرار بگیرد، ماشین‌کاری برخی قطعات را نیز انجام می‌دهد و در این زمینه سرمایه‌گذاری چشمگیری هم داشته است. درخصوص آخرین وضعیت شرکت آذین‌تنه و اقدامات این شرکت در بحث کیفیت و تولید با مصطفی نکونظر، مدیرعامل شرکت به گفت‌وگو نشستیم که شرح آن درادامه می‌آید.
وضعیت کلی خودروسازی در حال حاضر چطور است و عمده‌مشکلی که قطعه‌سازان از جمله آذین‌تنه این روزها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، چیست؟
متاسفانه وضعیت اقتصادی قطعه‌سازان، در شرایط ایده‌آلی قرار ندارد. شرکت آذین‌تنه نیز مانند سایر قطعه‌سازان از این قاعده مستثنی نیست و کسری بودجه بالاست و پرداخت‌ها با تاخیر انجام می‌شود. از یک سو شرکت موظف است به‌تعهدات خود عمل کند و بر این اساس نمی‌توانیم خط تولید خودروسازان را به‌دلیل مشکلات مالی بی‌پاسخ بگذاریم و از طرف دیگر کار با بانک‌ها نیز چندان آسان نیست. بودجه بانک‌ها نیز محدود است و مصوبات زیادی داریم که تمام تسهیلات مصوب شده است؛ اما پرداخت آن با تاخیر انجام می‌شود. این مشکل در شرکت ما به‌عنوان یکی از قطعه‌سازان داخلی وجود دارد و می‌توان آن را به‌سایر قطعه‌سازان نیز تعمیم داد. مشکلات اقتصادی روی فعالیت تمام قطعه‌سازان تاثیرگذار است. به‌هرحال شرایط نقدینگی و کمبود آن از مشکلات مهم صنعت قطعه است.
کمبود نقدینگی در این صنعت چگونه مدیریت می‌شود تا هم مواداولیه تامین شود و هم سایر هزینه‌ها به‌موقع پرداخت شود؟
فشار زنجیره‌ای در این بخش تامین‌کنندگان ما را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است؛ اما درواقع آن‌ها با ما تعامل می‌کنند. چراکه بسیاری از قطعات ما منبع خارج از شرکت دارند و این موضوع با آن‌ها هماهنگ می‌شود و به‌همان ترتیب که دریافتی‌های ما با تاخیر انجام می‌شود، پرداخت‌های ما نیز به‌تامین‌کنندگان با تاخیر همراه خواهد بود. این زنجیره‌ای است که همه را درگیر کرده است و درواقع ما با اعتبارمان کار می‌کنیم. این روند در سال‌های اخیر ادامه داشته و البته شرایط برای کار سخت‌تر شده است.
این بدهی در سال‌های گذشته هم وجود داشته و درحال حاضر افزایش یافته است. این روند تا کجا می‌تواند ادامه داشته باشد؟
این روند به‌جایی نمی‌رسد که فعالیت متوقف شود؛ اما طبیعتا روی تیراژ تولید تاثیر می‌گذارد. تعهد ما این است که خط تولید نخوابد؛ اما تا آن‌جا که توان داشته باشیم و بتوانیم، اعتباری کار را انجام می‌دهیم. با این روند، اعتبار ما کمتر خواهد شد و به‌میزانی که نقدینگی تامین شود، تولید خواهیم کرد.
یعنی روند تولید برای خودروساز کاهش می‌یابد؟
همین‌طور است و این وضعیت شامل خودروسازان نیز خواهد شد. درحال حاضر هم به‌خودروسازان رسیده و نوسانی که در تولید خودرو وجود دارد، متاثر از شرایط اقتصادی است. برخی از این شرایط مربوط به‌قطعه‌ساز است و برخی دیگر مستقیم مربوط به‌خودروسازان می‌شود و آن‌ها باید در رابطه با واردات قطعات و سایر هزینه‌ها ارز مورد نیاز را تامین کنند. در سال‌های گذشته هم این وضعیت تاثیرگذار بوده است و تولید خودروسازان نوسان داشته است.
در سال جاری بحث کمبود ارز و عدم تامین به‌موقع ارز هم داشته‌ایم. آذین تنه چه‌اندازه وابسته به ارز بوده و از این شرایط متاثر شده است؟
تا آن‌جا که در توانایی‌مان بوده است، توانسته‌ایم در مصرف ارز صرفه‌جویی کنیم؛ اما این را نمی‌توانیم به‌صفر برسانیم. برخی مواداولیه در داخل کشور وجود ندارد و برخی قطعات حساس نیز در میان تولیدات داخلی به‌کیفیت کافی نرسیده و باید مثل قطعات لاستیکی خاص که در برخی از قسمت‌های سیستم ترمز استفاده می‌شود، از برندهای اروپایی خریداری شود. مشکلات تامین ارز هم داریم و تاخیر در تامین ارز روی فعالیت ما نیز تاثیر داشته است.
به‌طور کلی آذین‌تنه چه قطعاتی تولید می‌کند و درخصوص داخلی‌سازی این قطعات چه کارهایی انجام داده است؟
شرکت آذین‌تنه از سال ۱۳۷۳ با ایران‌خودرو همکاری دارد و سیستم ترمز شرکت ایران‌خودرو را روی تمام محصولات این شرکت به‌جز موارد وارداتی، تامین کرده‌ایم. درصد مصرف ارزی شرکت را هم توانسته‌ایم از حدود ۶۰ درصد در سال‌های گذشته به‌کمتر از ۲۰ درصد برسانیم و به‌همین نسبت داخلی‌سازی هم افزایش یافته است. این روند با برنامه‌ریزی مناسب در شرکت آذین‌تنه پیش رفته است.
با توجه به این‌که سیستم ترمز بخش‌های مختلفی دارد، آیا تمام این بخش‌ها در آذین‌تنه تولید می‌شود یا بخش‌های مختلف آن از شرکت‌های دیگر تامین شده و در این شرکت مونتاژ می‌شود؟
با توجه به این‌که ما شرکت مهندسی و مونتاژ بوده و هستیم، بسیاری از قطعات را در داخل کشور از طریق تامین‌کنندگان دریافت می‌کنیم. این مزیتی بود که آذین‌تنه از آن بهره‌مند بود. قطعه‌سازان و صنایع مختلف مانند پرسکاری، فنرسازی، ریخته‌گری، تزریق پلاستیک و آبکاری انواع و اقسام پوشش‌ها در کشور زیاد هستند و اگر می‌خواستیم ما هم این بخش‌ها را ایجاد کنیم، کار اضافه‌ای بود. اخیرا مجبور شدیم به‌دلیل کیفیت محصول، بعضی از فعالیت‌ها را در شرکت انجام دهیم که شامل ماشین‌کاری و بخشی از ریخته‌گری می‌شود.
با توجه به اهمیت بحث کیفیت محصول در کشور و این‌که سیستم ترمز نیز یکی از مهم‌ترین قطعات خودرو به‌شمار می‌رود، کیفیت محصولات در آذین‌تنه چطور تعیین می‌شود؟
کیفیت را خودروسازان الزامی کرده‌اند، اما به‌مسیر تامین آن کاری ندارند. درواقع خودروسازان استانداردهایی دارند که ما باید آن‌ها را پاس کنیم. در بخش ماشین‌کاری احساس کردیم که تامین‌کنندگان با توجه به‌افزایش تولید، پاسخگوی نیاز ما نیستند و ما هم نمی‌توانیم با هر ماشین‌کاری همکاری کنیم. بر این اساس کیفیت کار ماشین‌کارهایی که در حال حاضر با شرکت همکاری می‌کنند، قابل توجه است؛ اما با افزایش تیراژ مجبوریم بخشی از این ماشین‌کاری را زیرنظر شرکت انجام دهیم تا روی کیفیت محصول نیز کنترل داشته باشیم. بنابراین در کنار ماشین‌کارهای دیگری، ماشین‌کاری شرکت را هم راه‌اندازی کردیم. به‌هر حال کیفیت، حرف اول را در تولید قطعات ترمز می‌زند که باید مدنظر قرار گیرد.
برون‌سپاری بخش‌های مختلف یا تامین آن در داخل شرکت، چه تاثیری روی کیفیت محصولات دارد؟
از ابتدا هر برون‌سپاری که انجام شده، تحت‌کنترل بوده و حتی دانش فنی هم به سازندگان ارائه کرده‌ایم و هرگز روی بحث کیفیت کوتاه نیامده‌ایم. کنترل کیفیت روی محصولات تامین‌شده از سوی داخلی‌ها و شرکت‌های خارجی، جزو اهداف شماره یک شرکت بوده و هست و از آن کوتاه نمی‌آییم. گاهی اتفاق افتاده که روی کمیت کم آورده‌ایم؛ چراکه روی کیفیت پافشاری داشته‌ایم. بر این اساس کیفیت در درجه اول قرار دارد و بعد از آن کمیت است. اما درنهایت هر دو مدنظر ما هستند. آذین‌تنه روی کیفیت مدعی است.
سال گذشته قرار بود خط تولید سیستم ری‌را راه‌اندازی شود؛ این کار به کجا رسید و وضعیت تولید ری‌را چطور است و آذین‌تنه چه حجمی از این تولید را مدنظر دارد؟
ری‌را درحال حاضر در حد نمونه‌های اولیه است. با توجه به این‌که این سیستم ترمز انحصارا برای آذین‌تنه است، ما تعهد داریم که براساس برنامه تولید ایران‌خودرو برای ری‌را، سیستم ترمز تولید کنیم. نمونه‌های اولیه تولید شده و در حال صحه‌گذاری در ایران‌خودرو است؛ اما هنوز خط تولید آن راه‌اندازی نشده است.
ویژگی‌های سیستم ترمز ری‌را چیست و آیا با مدل‌های قبلی متفاوت است؟
سیستم ترمز، سیستمی تقریبا یکسان از نظر مکانیک است. از نظر الکترونیک اما هر روز پیشرفت‌هایی اتفاق می‌افتد که این موضوع در سیستم ری‌را در نظر گرفته شده است. ترمز عقب این خودرو برقی است و روی کالیپر عقب به‌صورت برقی اجرا می‌شود. شرکت آذین‌تنه به‌دنبال تامین این ویژگی است. در شرکت آذین‌تنه پروژه ترمزهای الکترونیک را دنبال کرده‌ایم و ESD جزو برنامه‌های تولید است و امیدواریم در سال آینده این خط به‌بهره‌برداری برسد و به‌همان نسبت نیز در افترمارکت بتوانیم سیستم‌های ترمز الکترونیک را تامین کنیم.
این سیستم ترمز تنها در همکاری با ایران‌خودرو تولید می‌شود یا امکان سفارش‌گذاری برای سایر خودروسازان داخلی هم وجود دارد؟
برای شرکت ایران‌خودرو این محصولات را در نظر گرفته‌ایم و برای خودروهایی است که با سیستم الکترونیک و سیستم ترمز برقی کار می‌کنند. درحال حاضر ری‌را و تارا قرار است به‌این سیستم مجهز شوند. بر این اساس داخلی‌سازی ری‌را افزایش خواهد یافت.
روند صنعت‌خودرو را به‌طور کلی چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا سیاست‌گزاری‌ها به‌گونه‌ای است که منافع قطعه‌سازان تامین شود یا سیاست‌گزاری‌های جدید به‌سمت تامین منافع خودروسازان چینی و مونتاژی‌ها می‌رود؟
از نظر قطعه‌ساز، شرکت‌های خودروساز دنبال داخلی‌سازی هستند؛ اما با شعار این کار انجام نمی‌شود و باید حمایت هم اتفاق بیفتد. عمده این حمایت‌ها باید اقتصادی و مالی باشد. ارتباط ما با شرکت‌های خارجی خوب است. شرکت آذین‌تنه از قبل تحت پوشش بوش آلمان بوده و همچنان به‌صورت غیررسمی ارتباطات خود را حفظ کرده‌ایم. این شرکت‌ها نمی‌توانند به‌طور رسمی با ما در ارتباط باشند. ما هم با شرکت‌های اروپایی و هم با شرکت‌های چینی که صاحب دانش فنی هستند ارتباط داریم و درحال انتقال دانش فنی در این بخش هستیم.
روند تولید در آذین‌تنه در سال جاری چطور بود و کاهش یا افزایش تولید در این شرکت تا چه‌اندازه بوده است؟
در سال‌های گذشته عمده‌فعالیت ما روی محصولات ایران‌خودرو متمرکز شده بود. از آن‌جا که بازار درخواست داشت آذین‌تنه روی محصولات سایپا نیز تمرکز کند، در کنار آن برای خودروهای ساینا و پراید نیز تولید داشته‌ایم. درواقع با آن‌که پراید از رده خارج شده، اما برای افترمارکت آن نیز تقاضا داشتیم و تولید آن را شروع کردیم. تیراژ تولید برای محصولات ایران‌خودرو نیز حدود ۳۰ درصد در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است.
