تولید خودرو یک روند مهندسی است که باید با دقت بالا صورت گیرد. طی این فرآیند به‌کمک زنجیره‌ای از تصمیمات صحیح و رویکردهای جدید مدیریتی، بهترین پروسه تولید شکل می‌گیرد.

صنایع خودروسازی ایلیا به‌عنوان یک خودروساز جوان شناخته‌شده در کشورمان، توانسته با مونتاژ خودرو اس‌یووی آفرودی، نام خود را مطرح کند. سیستم مونتاژ این شرکت خودروسازی با فرآیندهای پشتیبانی قطعات و لجستیک جدید همراه است. در ادامه، بخش نخست گفت‌وگو با حسن شکاریار، مدیر کارخانه صنایع خودروسازی ایلیا را می‌خوانید.

فعال‌سازی خط تولید دایون Y7 چه مدت‌زمانی طول ‌کشید و در این مسیر با چه چالش‌هایی روبه‌رو شده‌اید؟

تیم مدیریتی ما در صنایع خودروسازی ایلیا از افرادی تشکیل شده که در خودروسازی‌های مختلف سابقه فعالیت داشتند. به‌نظرم ما این پروژه را با سرعت خوبی انجام دادیم و تمام کارهای لازم برای راه‌اندازی یک کارخانه مونتاژ خودرو را طی ۵ ماه انجام دادیم. در این بازه زمانی، کل سیستم لجستیک را تغییر دادیم و کانوایرهای (نوارهای نقاله) خطوط را احداث و نصب کردیم.

همچنین سالن مونتاژ را به‌یک سالن دو طبقه تبدیل کردیم. در این سالن دو طبقه، استوک بدنه رنگ شده، رتوش، پی‌دی‌آی و... انجام می‌شود. همچنین انبارهای‌مان را به محل جدیدی منتقل کردیم.

درحال حاضر می‌توان گفت خط تولیدمان ظرفیت تولید ۱۲ دستگاه خودرو در یک شیفت کوتاه را دارد و قابلیت مونتاژ خودرو وانت، سواری با شاسی و سواری فاقد شاسی (شاسی مجزا یا یکپارچه‌) به‌صورت بچ و در کمترین زمان وجود دارد. همچنین چنج‌اور خط مونتاژ نیز صفر بوده و هرگونه محصولی را می‌توانیم در این خط تولید کنیم.

آیا برنامه‌ای برای ارتقای ظرفیت خط تولید صنایع خودروسازی ایلیا دارید؟

ما برای افزایش ظرفیت باید کانوایرها (نوارهای نقاله) را نصب می‌کردیم تا بتوانیم تولید خودرو فاقد شاسی و دارای شاسی را به‌صورت هم‌زمان انجام دهیم. نکته مهم دیگر در خط تولید این است که برای ایجاد تنوع در خط مونتاژ، آن هم در کمترین زمان ممکن و برای این‌که بتوان از یک محصول به‌محصول دیگر چنج‌اور کرد، نیاز به‌یک سیستم لجستیک خاص است.

ما یک سیستم کشش کانبان (چارچوبی مصور برای پیاده‌سازی و اجرای سیستم مدیریت چابک) لجستیکی تعبیه ‌کردیم که در حال حاضر همه قطعاتی که به‌خط مونتاژ وارد می‌شوند، با آدرس و با کارت کانبان شارژ می‌شوند.

این سیستم در چرخه‌ای دقیق انجام می‌شود. برای جابه‌جایی قطعات سنگین در این روش نیز گاری‌های خاصی را طراحی کردیم و قطعات از داخل پک بسته‌بندی جدا شده و در گاری مخصوص قرار می‌گیرند تا خط مونتاژ شارژ شود. در این مرحله اپراتورها تنها قطعه آماده نصب را برداشته و فرآیند مونتاژ را انجام می‌دهند.

لطفا کمی درباره مراحل مونتاژ یک خودرو توضیح بدهید.

یک خودرو سواری، در سه مرحله مونتاژ می‌شود که این سه بخش عبارتند از: خط مونتاژ بدنه، بخش هایلاین و بخش فاینال. ما نیز دقیقا از همین پلت‌فرم تولیدی استفاده می‌کنیم؛ اما از نظر سیستم لجستیک و شارژ خط مونتاژ، جزو شرکت‌هایی هستیم که بر اساس سیستم کانبانی (که روش تولید کمپانی تویوتاست) کار کرده و خط مونتاژ به‌روش کانبانی شارژ می‌شود.

همان‌طور که اشاره کردم در روش کانبان، براساس آدرس، قطعات در قفسه مخصوص خود قرار می‌گیرند و بسیار دقیق شارژ می‌شوند. ما بر اساس تیراژ تولیدی‌مان، برنامه دقیق و جدیدی را اجرایی کردیم و می‌توانیم تمام محصولات‌مان را با این سیستم لجستیک تولید کنیم. در این روش، خیلی سریع می‌توان خط مونتاژ را از تولید یک محصول به‌تولید محصول دیگر تغییر دارد. در این صورت تولید بدون وقفه ادامه پیدا می‌کند.

در حال حاضر در کدام بخش‌ها از کارخانه صنایع خودروسازی ایلیا از استراتژی تویوتا استفاده می‌شود؟

سیستم تولیدی کمپانی تویوتا، بیشتر بحث تفکری و سیستمی دارد. من از سال ۱۳۸۶ به‌صورت تخصصی روی این سیستم کار کردم و به‌عبارت دیگر، ۱۶ سال است روی بحث Lean Production (تولید ناب) کار می‌کنم.

این سیستم به‌حدی کارآمد بوده که در بخش سلامت و بیمارستان‌ها هم کاربرد دارد و حتی در سیستم‌های اداری نیز در حال استفاده است. یکی از ابزارهای این سیستم، کانبان است. به‌همین دلیل ما ابزار کانبان را در صنایع خودروسازی ایلیا پیاده‌سازی کردیم.

سیستم تولیدی تویوتا نیز سیستمی است که روی این روش، بسیار دقیق کار می‌کند. پروسه Lean Production (تولید ناب) یک مقوله بسیار وسیع در حوزه‌های منابع انسانی، تولید، تغذیه خطوط، بحث سلول‌های تولیدی و پارامترهای دیگر است. ما از ابزار کانبان استفاده کردیم تا بتوانیم سیستم لجستیک و خط مونتاژمان را ساماندهی کنیم.

در تولید خودرو به روش CKD چه چالش‌هایی وجود دارد؟

معمولا شرکت‌های مونتاژکار در ایران به‌صورت CKD یا SKD فعالیت می‌کنند. ما CKD کار هستیم. وقتی خودروسازی CKD کار شود، بیش از ۹۰۰ عدد قطعه در پک‌های مجزا قرار می‌گیرد.

تمام محموله‌های ارسالی از کمپانی دایون به‌کارخانه ما، یک پک قطعات 910 عددی است که برای 24 دستگاه خودرو در نظر گرفته می‌شود. اگر بخواهیم خط تولید دچار مشکل نشود و ناگزیر به‌استفاده و ناقص شدن پک‌های بعدی نشویم، معمولا باید یک انبار پشتیبان داشته باشیم.

این انبار پشتیبان دارای قطعاتی است که جدای از قطعات CKD سفارش‌گذاری می‌شود. این قطعات که برای پشتیبانی است، به‌انبار جداگانه‌ای منتقل می‌شوند. از این رو، به‌خوبی می‌‎توانید همان سیستم کانبان را در انبار قطعات ما مشاهده کنید.

به‌عنوان مثال اگر قطعه‌ای در خط تولید شماره کانبان 316 دارد، این قطعه با همین شماره کانبان در انبار وافر (انبار پشتیبانی) وجود دارد. اگر اعلام شود که قطعه‌ای در خط تولید نیاز به‌شارژ دارد، این قطعه باتوجه به‌مشخصاتی که در کانبان دارد از انبار وافر (انبار پشتیبانی) و در کمترین زمان ممکن به‌خط تولید می‌رسد و به‌اصطلاح خط صفر می‌شود (صفر شدن خط به‌معنی کامل بودن خط است). همچنین ناگفته نماند که قطعات مورد نیاز برای انبار وافر (پشتیبانی) جداگانه خریداری شده و در انبار مربوطه قرار می‌‎گیرند.

در بحث پشتیبانی یا همان انبار وافر، سفارش‌گذاری و خرید برای تمام قطعات انجام می‌شود؟

خیر؛ نیاز به‌سفارش‌گذاری تمام قطعات نیست. در این‌جا فقط اقلامی که احتمال دارد خرابی‌ آن‌ها در خط مونتاژ بالا باشد، سفارش‌گذاری می‌شود. به‌عنوان مثال یک خار یا یک پیچ ممکن است در زمان مونتاژ آسیب ببیند یا بشکند. ما این قطعه را در انبار وافر یا پشتیبان در جایگاه خاص خودش موجود داریم و زمانی که در خط مونتاژ کسری این قطعه اعلام می‌شود، شماره کانبان آن قطعه به تکنسین انبار وافر (پشتیبان) اعلام می‌شود که با توجه به‌شماره کانبان این قطعه در انبار وافر یا پشتیبان، قطعه کسری به‌خط مونتاژ می‌رسد و خط مونتاژ صفر می‌شود.

بدنه دایون Y7 به چه صورتی به کشور می‌رسد؟

بدنه‌ این خودرو به‌صورت مونتاژ و رنگ‌شده به‌کارخانه ما می‌رسد و به‌همین دلیل است که در کارخانه نیازی به‌خط بدنه و خط ED) Electrophoretic Painting) یا همان خط رنگ و نقاشی بدنه نیست. ما در کارخانه تنها قسمت مونتاژ نهایی را داریم. قطعات پلیمری مانند دستگیره‌ها، قاب آینه‌ها و سپرهای جلو و عقب نیز به‌صورت رنگ‌شده سفارش‌گذاری می‌شوند.

در آینده برنامه‌ای برای ایجاد خط رنگ در خطوط مونتاژ دارید؟

خیر؛ ایجاد خط رنگ به‌دلیل سرمایه‌گذاری بالایی که به آن نیاز است، در شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد. ما درحال حاضر بدنه رنگ‌شده و آماده به‌خط مونتاژ می‌رسانیم. اگر هم زمانی بخواهیم بدنه خودروهای‌مان را در داخل کشور رنگ کنیم، از ظرفیت خودروسازان داخلی استفاده می‌کنیم. جالب است بدانید که در این زمینه با خودروسازان داخلی مکاتباتی داشتیم و آن‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند که می‌توانیم از ظرفیت‌شان در این مورد استفاده کنیم.