انتظار برای تعیین تکلیف نحوه قیمت‌گذاری و عرضه خودرو در سال جدید، درحالی ادامه دارد که شنیده‌ها حاکی از تلاش وزارت صمت برای تعریف و اجرای طرحی اساسی در این خصوص است. همچنین گفته می‌شود، یکی از راهکارهای درنظر گرفته‌شده بدین‌منظور، فروش مستقیم خودرو از سوی خودروسازان پس از کشف قیمت آن با عرضه در بورس کالاست. یکی دیگر از موضوعات دیگر هدف‌گذاری‌شده برای صنعت خودرو که هنوز به جایی نرسیده، بحث پلت‌فرم مشترک است. استراتژی پلت‌فرم مشترک و تداوم یک کاسه کردن برندهای خودرویی، یک راهکار پذیرفته‌شده توسط خودروسازان جهانی است. اما خودروسازان داخلی در پنج سال اخیر، نه‌تنها در این مسیر قدمی برنداشته‌اند، بلکه در استفاده از تکنولوژیهای روز برای تولید مدلهای مختلف نیز موفقیت چندانی نداشته‌اند و به‌رغم افزوده‌شدن برخی آپشن‌ها و استانداردها به محصولاتشان، تولید بر روی پلت‌فرم‌های و قوای محرکه قدیمی با فناوری‌های سه دهه پیش ادامه دارد.
موسی ترابی، فعال و کارشناس حوزه خودرو با اشاره به ضرورت طراحی پلت‌فرم مشترک در صنعت خودروسازی کشور به «دنیای‌خودرو» گفت: «پلت‌فرم مشترک یعنی تولید چند مدل خودرو که دارای اجزا و قطعات زیربنایی مشترک هستند و برای ساخت آن‌ها از منابع مشترک استفاده شود. با ایجاد تنوع در سبد تولید محصولات خودروسازان، همچنان تقاضا برای مدلهای مختلف خودرو رو به افزایش خواهد رفت و خودروسازان به‌راحتی قادر نخواهند بود با استفاده از استراتژی پلت‌فرم اختصاصی، تیراژ تولید انواع مدلها به ازای هر محصول را افزایش دهند.»
وی تصریح کرد: «در صنعت خودرو چین، موضوع به‌کارگیری و استفاده از قطعات مشترک از مفهوم پلتفرمها نیز فراتر رفته است. این خودروسازان نوظهور به‌شدت در پی یافتن استراتژیهایی هستند که بتوانند سایر سیستمها و مجموعههای اصلی خودرو را از طریق پلتفرمها به اشتراک بگذارند.
درحال‌حاضر این بنگاه‌ها بیشتر به سمت هدفگذاری برای به اشتراک گذاشتن قطعات و مجموعه هایی هستند که در ظاهر خودرو قابل مشاهده نیستند. به عبارت دیگر، اجزایی که دربرگیرنده برند و هویت خودرو نیستند، ولی می‌توان آن‌ها را برای مدلها و خودروهای مختلف به کار گرفت. همچنان که به کارگیری سیستمهای الکترونیکی در خودرو رو به افزایش است. استفاده مشترک این‌گونه قطعات در مدلهای مختلف خودرو، هزینهها را به‌شدت کاهش خواهد داد.»
موضوع طراحی پلت‌فرم مشترک از نظر اکثر کارشناسان می‌تواند بسیاری از هزینه‌های تولید را کاهش دهد و موجبات ارتقای کیفیت محصولات خودروسازان داخلی را به دنبال داشته باشد. به نظر شما آیا خودروسازان داخلی امکان بهره‌گیری از یک مرکز مطالعاتی مشترک و استفاده از پلت‌فرم مشترک را دارند؟
خودروسازان ایرانی برای حضور در بازارهای جهانی باید سیاست‌های پیشین خود را کنار بگذارند؛ در جهان رقابتی امروز برای این که شرکتها بتوانند محصولات خود را با قیمت کمتری به دست مصرف کننده برسانند، سعی در کاهش قیمت تمام‌شده از طریق تولید قطعات به مقدار انبوه‌تر دارند. کاهش هزینهها، ارتقای کیفیت و تحویل به‌موقع انواع مدلهای خودرو به مشتریان مختلف در مکانهای جغرافیایی متفاوت جزو اهداف برتر تمامی خودروسازان جهانی است. پلت‌فرم مشترک، خودروسازان داخلی ما را نیز در دستیابی به این اهداف یاری میکند. با به‌کارگیری این استراتژی، به‌جای این‌که منابع مختلف شرکت صرف تولید یک مدل خودرو شود، برای تولید و مونتاژ چند نوع خودرو مورد استفاده قرار میگیرد.
تمرکز ریسک محصولات یکی از نگرانی‌های کارشناسان در خصوص استفاده از پلت‌فرم مشترک است. به نظر شما طراحی پلت‌فرم ملی می‌تواند ریسک تولید خودرو بی‌کیفیت را کاهش دهد؟
طراحیهای مختلف یک پلت‌فرم به‌منظور یکپارچهسازی در یک معیار استاندارد، باید به‌دقت و هوشمندانه منظور شوند. در غیر این صورت، خودروسازان باید مدام میان تکنولوژیهای ناسازگار، هماهنگی و سازگاری ایجاد کنند. اگرچه خودروسازان ممکن است از طریق تولید انواع مدل در یک پلت‌فرم، ریسک کمتری را تجربه کنند، اما اگر ثابت شود که این پلت‌فرم اصلی درست طراحی و تجهیز نشده است، آن‌گاه ریسک کلی این خودروسازان افزایش خواهد یافت. کوچک‌ترین خطا در طراحی پلت‌فرم مشترک ممکن است باعث ریسک در تولید مدلهای مختلف شود. در نمونه‌های خارجی بارها شاهد آن بودیم که یک خودروساز مجبور به فراخوان به‌منظور تعمیر رایگان خودروهای معیوب شده است.
همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، تولید انبوه قطعات خودرو می‌تواند هزینه تولید را کاهش دهد و خودروسازی را در بنگاه‌های مختلف را اقتصادی کند. به نظر شما امکان یکسان‌سازی قطعات مصرفی پلت‌فرم ملی وجود دارد؟
در سالهای اخیر، استراتژی پلت‌فرم کاربرد بسیاری در صنعت خودرو پیدا کرده، زیرا برای خودروهای مختلف قابل استفاده است. پلت‌فرم می‌تواند برای گروهی از موتورها و سیستمهای انتقال قدرت به کار گرفته شود. استفاده از پلت‌فرم باعث صرفهجوییهای اقتصادی برای خودروسازان می‌شود و همچنین از نظر زمانی به عرضه سریع محصولات جدید خواهد انجامید. اما استراتژی پلت‌فرم مشترک برای تمامی قطعات و مجموعههای خودرو کاربرد ندارد. اگرچه خودروسازان بزرگ جهانی تلاش میکنند تا بتوانند بخشهای بیشتری از خودرو را با استفاده از این استراتژی تولید کنند، اما در دامنه کاربرد آن، ملاحظاتی باید رعایت شود. البته خودروسازان جهانی تا بدین‌جای کار در به‌کارگیری پلت‌فرم مشترک برای اجزا و قطعات محصولات موفق بودهاند.
متقاضیان خودرو در بازارهای داخلی به دلیل نوسانات نرخ ارز از قیمت محصولات خودروسازان در بازار جامانده‌اند. به نظر شما آیا تولید خودرو با پلت‌فرم مشترک می‌تواند خودروهای اقتصادی را به سبد فروش خودروسازان اضافه کند؟
محصولات خودروسازان به‌نسبت افزایش نرخ ارز تغییرات محسوسی را به خود ندیده‌اند و اگر در تناسب نرخ دلار قرار بود نرخ این محصولات دستخوش تغییر شود، امروز خودرو زیر یک‌میلیاردی در سبد محصولات خودروسازان نبود. البته شیوه‌های شناسایی متقاضیان نهایی ایجاد رانت کرده است.
یکی از راه‌های فروش محصولات خودروسازان که به‌عنوان یک گزینه از سوی وزارت صمت نیز در حال بررسی است، عرضه خودرو در بورس کالا به‌منظور کشف قیمت و سپس فروش مستقیم آن به نرخ مکشوفه است. البته برخی فعالان صنعت خودرو با فروش خودرو در بورس مخالف هستند و می‌گویند؛ در شهرهای کوچک و نقاط دورافتاده، مردم آشنایی لازم برای خرید خودرو از بورس را ندارند، درحالی‌که می‌توان قیمت خودرو را در بورس کالا کشف کرد و به همان قیمت کشف‌شده به مشتریان شهرهای کوچک و نقاط دوردست کشور عرضه کرد.
راهکار پیشنهادی شما به تصمیم‌سازان و مدیران اجرایی در صنعت خودرو برای بازگشت تعادل به بازار و صنعت خودرو چیست؟
اکنون موضوع نیاز مردم به خودرو به گونهای یک اصل بدیهی در مباحث مربوط به خودرو است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. این موضوع در تمام دنیا وجود دارد، ولی در کشورهای پیشرفته ضریب نفوذ خودرو ممکن است به ازای هر دو نفر یک خودرو باشد، درحالی‌که این رقم در کشوری مانند ایران برای هر ۲۵ نفر حدود یک خودرو است.
تفاوت ضریب نفوذ به عوامل مختلفی مانند توان اقتصادی و امکانات کشور مربوط است. تمامی سیاست‌ها در این بنگاه‌ها برای حفظ منافع مشتریان بوده است و به همین دلیل شاهد زیان انباشته بی سابقه در این صنعت هستیم. سرعت بخشیدن به اجرای طرح‌های آزموده‌شده در سطح جهانی اگر در دستور کار قرار بگیرد، دو طرف تولیدکننده و مصرف‌کننده خودرو رضایت بیشتری از بازار خواهند داشت.
