بر این اساس پلیس راهور فراجا اعلام کرده که جاده‌های تازه‌تاسیس غیر استاندارد مجوز تردد نمی‌گیرند و تمام محورها، جاده‌ها و مسیرها باید از استانداردهای جاده‌ای برخوردار باشند. در ادامه این موضوع را بررسی می‌کنیم.
کاهش ۵۰ درصدی تلفات با ایمن‌سازی جاده‌ها
طبق قوانین و ساختار موجود، مسئولیت اصلی طراحی، ساخت و نگهداری جاده‌های کشور برعهده وزارت راه و شهرسازی و سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای است. این نهادها موظف هستند پیش از بهره‌برداری از هر مسیر تازه‌تاسیس، استانداردهای ایمنی از جمله هندسه صحیح جاده، استحکام پل‌ها، خط‌کشی، گاردریل، روشنایی و علائم هشداردهنده را رعایت کنند.
پلیس راهور فراجا در این چرخه، نقش ناظر ثانویه و مرجع صدور مجوز بهره‌برداری برای تردد عمومی را دارد. به‌بیان دیگر، پلیس در فرآیند طراحی و ساخت دخالت مستقیم ندارد؛ اما پس از تکمیل پروژه، مسیر را از نظر ایمنی بررسی می‌کند و در صورت نقص یا وجود نقاط پرخطر، اجازه تردد عمومی صادر نمی‌شود.
این مدل تقسیم کار، گاهی باعث تحمیل هزینه‌های اضافی بر دولت و مردم می‌شود؛ زیرا ممکن است پروژه‌ای بدون رعایت کامل استانداردها ساخته شود و بعد از اتمام، پلیس آن را تایید نکند یا مجبور به اصلاحات گسترده شود. به همین دلیل، در سال‌های اخیر بحث‌هایی درباره ضرورت حضور مستمر پلیس راهور در مراحل اولیه طراحی و اجرای پروژه‌ها مطرح شده تا از دوباره‌کاری و هزینه‌های مضاعف جلوگیری شود.
رعایت استانداردهای بین‌المللی در طراحی و ساخت جاده‌ها، از جمله شیب مناسب، وضعیت مناسب آسفالت، خط‌کشی صحیح، نصب گاردریل و علائم هشداردهنده، روشنایی کافی، شانه خاکی ایمن و ایجاد تقاطع‌های غیرهمسطح، از مهم‌ترین عوامل کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای به‌شمار می‌رود. تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در ایمن‌سازی جاده‌ها می‌تواند میزان تلفات را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.
دستگاه‌های اجرایی باید مسیری امن و استاندارد را در اختیار مردم قرار دهند
در این راستا رئیس‌پلیس راهور فراجا در پاسخ به‌پرسشی درباره وضعیت مجوز تردد در مسیرهای تازه‌احداث‌شده گفت: «تمامی مسیرهای جدید باید به‌طور کامل از استانداردهای ایمنی و جاده‌ای برخوردار باشند و پلیس به هیچ‌وجه برای مسیرهایی که فاقد حداقل‌های ایمنی باشند، مجوز صادر نخواهد کرد.»
سردار سید تیمور حسینی در ادامه افزود: «بخشی از نقاط حادثه‌خیز و ناایمن موجود در جاده‌های کشور مربوط به‌زمان احداث آن‌هاست که با استانداردهای روز همخوانی ندارد و لازم است مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد.»
رئیس‌پلیس راهور فراجا با تاکید بر این‌که ایمنی سفر و حفظ جان مردم همواره اولویت تصمیم‌گیری پلیس است، خاطرنشان کرد: «خوشبختانه در حوزه احداث جاده‌های جدید و همچنین رفع نقاط حادثه‌خیز تعامل خوبی میان پلیس راهور و وزارت راه و شهرسازی برقرار است.»
وی ادامه داد: «طی سال‌های اخیر روند اصلاح و رفع نقاط حادثه‌خیز در محورهای مواصلاتی و بین‌شهری شتاب گرفته و همچنان این موضوع در دستور کار جدی پلیس و دستگاه‌های مسئول قرار دارد.»
سردار حسینی تصریح کرد: «دستگاه‌های اجرایی مسئولیت دارند مسیری امن و استاندارد را در اختیار مردم قرار دهند و پلیس نیز وظیفه دارد با نظارت مستمر شرایطی را فراهم کند که شهروندان با کمترین میزان خطر قادر به تردد در آن‌ها باشند.»
براساس آمار سازمان راهداری و پلیس راهور، تاکنون بیش از ۷ هزار و ۵۰۰ نقطه حادثه‌خیز در جاده‌های کشور شناسایی شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد پایان سال ۱۴۰۲ حدود 4 هزار نقطه از این موارد ایمن‌سازی یا اصلاح شده و بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ نقطه همچنان نیازمند اقدام جدی است.
توجه به ارگونومی راه‌ها، راهکاری برای کاهش تصادفات جاده‌ای
دکترای برنامه‌ریزی توسعه آموزش عالی و ارگونومیست دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز دراین‌باره گفت: «تصادفات جاده‌ای، به‌عنوان یک معضل جهانی، هزینه‌های انسانی و اقتصادی سنگینی را به‌جوامع تحمیل می‌کند. در این میان، ارگونومی راه‌ها، با تمرکز بر تعامل انسان، وسیله‌نقلیه و محیط جاده‌ای، نقش کلیدی در کاهش این حوادث ایفا می‌کند.»
وی با تاکید بر اهمیت رویکرد علمی به ارگونومی راه‌ها اظهار کرد: «ارگونومی راه‌ها، فراتر از طراحی‌های ظاهری، به تحلیل دقیق عوامل انسانی، روان‌شناختی و فیزیولوژیکی در تعامل با محیط جاده‌ای می‌پردازد. تحقیقات نشان داده‌اند که طراحی نامناسب جاده‌ها می‌تواند منجر به‌خستگی ذهنی، کاهش توجه و افزایش خطای انسانی شود.»
وی نتایج تعدادی از تحقیقات ارگونومیک در کشورهای پیشرفته را این‌طور بیان کرد: «تحقیقات در کشورهایی مانند سوئد و هلند نشان داده است که طراحی مناسب قوس‌ها، شیب‌ها و پیچ‌ها، با در نظر گرفتن سرعت و نوع وسایل‌نقلیه، می‌تواند به‌طور چشمگیری از بروز تصادفات جلوگیری کند.»
دکترای برنامه‌ریزی توسعه آموزش عالی و ارگونومیست دانشگاه علوم پزشکی کردستان عنوان کرد: «استفاده از منحنی‌های کلوتوئید (Clothoid curves) در طراحی پیچ‌ها، به‌رانندگان کمک می‌کند تا به‌تدریج وارد پیچ شده و از انحراف ناگهانی خودرو جلوگیری کنند.»
دکتر ارغوانی تصریح کرد: «تحقیقات در ایالات‌متحده و آلمان نشان داده است که استفاده از علائم راهنمایی و رانندگی با طراحی استاندارد، رنگ‌های مناسب و خوانایی بالا، می‌تواند به‌کاهش خطای رانندگان و افزایش سرعت واکنش آن‌ها کمک کند.»
وی ادامه داد: «استفاده از سیستم‌های هوشمند علائم راهنمایی و رانندگی که با توجه به شرایط ترافیکی و آب و هوایی تغییر می‌کنند نیز مورد توجه قرار گرفته است.»
دکتر ارغوانی در پایان خاطرنشان کرد: «با توجه به‌نتایج تحقیقات علمی و تجربیات کشورهای دیگر می‌توان با اتخاذ رویکردی جامع و علمی به ارگونومی راه‌ها، گام‌های موثری در جهت کاهش تصادفات جاده‌ای و ارتقای ایمنی حمل‌ونقل برداشت.»
