از همین رو سعید جغتایی، رئیس امور حملونقل، عمران شهری و روستایی سازمان برنامه و بودجه، به بیان نظرات خود پرداخت:
چرا با وجود تاکید بر توسعه حملونقل ریلی، این هدف محقق نشده است؟
دستیابی به این هدف با توجه به قیمتهای فعلی گازوئیل عملا امکانپذیر نیست. زمانی که سوخت در کشور ارزان است، حملونقل جادهای از نظر اقتصادی برای صاحبان بار جذابتر میشود و این مساله به زیان ریل تمام میشود.
آیا زیرساختهای ریلی در کشور ظرفیت لازم را ندارند؟
در برخی مناطق حتی با وجود زیرساخت مناسب، استقبال چندانی از ریل نمیشود. به عنوان مثال در منطقه بافق که خطوط ریلی دوخطه و بار معدنی ریلپسند وجود دارد، حمل جادهای همچنان بر ریل ترجیح داده میشود.
این موضوع در عمل چگونه خود را نشان میدهد؟
در جابهجایی بار معدنی از بافق به سمت فولاد مبارکه اصفهان میبینیم که این شرکت به جای استفاده از مسیر ریلی، اقدام به خرید تعداد زیادی کامیون میکند. علت اصلی این تصمیم هم همان پایین بودن قیمت گازوئیل است که حمل جادهای را مقرونبهصرفهتر کرده است.
وضعیت سایر مناطق کشور چگونه است؟
در مناطقی مانند بندر شهید رجایی نیز با وجود خطوط ریلی، از ظرفیت ۳۰ میلیون تنی مسیر بندرعباس تا بافق تنها حدود ۱۰ میلیون تن مورد استفاده قرار میگیرد. در این مسیر علاوه بر موضوع قیمت سوخت، چگونگی انتقال بار روی ریل نیز به یک گلوگاه تبدیل شده است.
با توجه به این شرایط، مزیت اصلی حملونقل ریلی چیست؟
مهمترین مزیت حملونقل ریلی مصرف سوخت بسیار کمتر آن است؛ بهطوریکه مصرف سوخت ریل حدود یکششم حمل جادهای است. اما وقتی نرخ سوخت در کشور پایین باشد، این مزیت عملا اثرگذاری خود را از دست میدهد.
آیا کمبود ناوگان ریلی نیز در این زمینه موثر است؟
بله، کمبود ناوگان یکی دیگر از مشکلات است. در حال حاضر از ظرفیت ریلی کشور به طور کامل استفاده نمیشود. البته در تامین واگنهای باری مشکل جدی نداریم، اما در بخش لکوموتیو و نیروی کشش ریلی با محدودیتهایی مواجه هستیم.
در حوزه واگنهای مسافری چه وضعیتی وجود دارد؟
بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، سرمایهگذاری در واگنهای مسافری باید توسط بخش خصوصی انجام شود که برای آن نیز مسیرها و راهکارهای قانونی پیشبینی شده است. آنچه اهمیت دارد، رفع موانع سرمایهگذاری بهویژه در حوزه لکوموتیو است.
در شرایط فعلی که قیمت گازوئیل پایین است، چه راهکارهایی در نظر گرفته شده؟
در این شرایط، سیاستهای مکملی را دنبال کردهایم. به عنوان نمونه، عوارض بارنامههای حمل بار معدنی را در سال جاری از ۹ درصد به ۱۵ درصد افزایش دادیم تا بارهای ریلپسند به سمت حملونقل ریلی هدایت شوند. همچنین مابهالتفاوت این عوارض به طور مستقیم به توسعه حملونقل ریلی اختصاص داده شده است.
