بازگشت تحریم‌ها، کوتاهشدن دست نمایندگی‌های رسمی از بازار لوازم یدکی خودرو و جولان قطعات تقلبی مشکلی است که این روزها صاحبان خودروهای بسیاری را درگیر کرده است، بهطوریکه قطعات وارداتی باکیفیت در بازار کمتر یافت می‌شود و اگر هم پیدا شود، تشخیص اصل و تقلبی بودن آن‌ها عملا غیرممکن برای مردم عادی است. چراکه این قطعات اغلب در بسته‌بندی‌های برندهای اصلی ایرانی و خارجی عرضه می‌شود. این عامل ضمن افزایش تقاضا برای تعویض مکرر لوازم یدکی گاه باعث می‌شود خسارت‌های سنگینی به خودروهای سطح شهر وارد شود، موضوعی که نوید حبیبی، فعال صنعت قطعه درگفت‌وگو با «دنیای خودرو»آن را تایید می‌کند.
وقتی از کاهش کیفیت قطعات خودرو سخن به میان می‌آیند خیلی‌ها ازجمله تعمیرکاران انگشت اتهامشان را به سمت قطعه‌سازان داخلی نشانه می‌روند. واقعا این بازار آشفته قطعات امروز به‌دلیل کم‌کاری قطعه‌سازان داخلی است؟
نه؛ مشکلاتی که امروز در بازار قطعه خودرو شاهد هستیم به خاطر قطعه‌سازان داخلی نیست. تمام آنچه امروز رانندگان و تعمیرکاران از آن اظهار ناراحتی می‌کنند، به‌دلیل واردات قطعات از مبادی غیررسمی یا بهتر بگویم قاچاق است. متاسفانه در یک سال اخیر با بازگشت تحریم‌ها و جهش ارزی که رخ داد، یکسری از شرکت‌های اصلی که نماینده برنده‌های مطرح قطعه در ایران بودند و با شناسنامه به فعالیت خود می‌پرداختند، تحریم و فعالیتشان متوقف شد.
این شرکت‌ها نماینده قطعه‌سازان مطرح دنیا ازجمله کشورهای اروپایی و آسیایی بزرگ بودند و گردش مالی بسیار خوبی داشتند. همین اتفاق باعث شد عدهای صرفا سودجو که با برخورداری از یکسری امکانات شرایط واردات قطعه را داشتند، قطعه وارد کنند.
آیا قطعاتی هم که به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شدند، اصل بودند؟
بله؛ درابتدای تحریم‌ها قطعات وارداتی هم اصل بودند، اما این اتفاق چندان طول نکشید تا به این فرصت‌طلبان راه‌های درآمدزایی بهتری را یاد دهد. آن‌ها قطعات را از مبادی غیررسمی و بدون پرداخت هزینه‌های گمرکی وارد ایران می‌کردند و همین موضوع باعث شد قیمت نمایندگی‌ها با قیمت بازار آزاد اختلاف فاحشی داشته باشد.
اغلب مشتریان با این سوالات مواجه می‌شدند آیا این نمایندگی‌ها هستند که گران فروشی می‌کنند و دلیل این همه اختلاف قیمت چه چیزی می‌تواند باشد. برای مثال تسمه‌ای که توسط شرکت ما وارد می‌شد، در نمایندگی 150هزار تومان عرضه می‌شد و در بازار آزاد 120تومان به فروش می‌رسید. همین موضوع باعث شد مشتریان این بخش به سمت بازار آزاد هدایت شوند.
هیچ متولی یا بخشی برای جلوگیری از جنس قاچاق وجود ندارد که جلوی جولان سودجویان در این بازار را بگیرد؟
باید چنین متولی وجود داشته باشد، اما به نظر می‌رسد دولت هم برای کنترل وضعیت بازار یکسری از مبادی وارداتی را باز گذاشته است تا این بخش با مشکلات بیشتری روبهرو نشود. این هم درحالی است که اگر مسئولان جلوی قاچاق را بگیرند و امکان واردات از درگاه‌های رسمی را برای ما فراهم کنند، نهتنها جلوی عرضه اجناس بی‌کیفیت گرفته می‌شود، بلکه برای دولت نیز باتوجه به هزینه‌ای که شرکت‌های رسمی برای واردات باید بپردازند، درآمدزایی هم می‌شود. اما گویی آن‌ها توجهی به این مسائل ندارند.
علاوه بر این، موضوع دیگری که در خصوص واردات کالاهای قاچاق وجود دارد، این است که معلوم نیست چه حجم از کالا و از کجا و با چه کیفیتی وارد کشور می‌شود. این درحالی است که اجناسی که از مبادی رسمی وارد کشور می‌شوند، از لحاظ کیفیت و حجم مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
گفته می‌شود اجناس قاچاق همان نمونه‌های باکیفیت شرکت‌های خارجی است که اکنون به‌واسطه تحریم‌ها امکان وارداتشان وجود ندارد، این همه نارضایتی از کیفیت این لوازم یدکی برای چیست؟
مساله مهم همینجاست؛ این سودجویان وقتی دیدند از لوازم قاچاق در بازار به خوبی استقبال شد، به این نتیجه رسیدند که چرا با عرضه جنس تقلبی بر سودشان اضافه نکنند. به همین دلیل قطعات طرح اصلی بی‌کیفیت و حتی تقلبی را در بسته‌بندی‌های برندهای مطرح داخلی و خارجی قرار دادند و در بازار عرضه کردند.
این کار آن‌ها ضمن اینکه باعث مراجعه چندباره رانندگان برای تعویض قطعات شد، باعث این هم شد مشتریان نسبت‌به یکسری از قطعات دید منفی پیدا کنند. البته بخشی از معضل هم بر می‌گردد به فرهنگ اشتباهی که برخی از ما ایرانی‌ها داریم که فکر می‌کنیم اگر از بازار آزاد خرید کنیم، می‌توانیم همان کالا را با قیمت کمتری دریافت کنیم. غافل از اینکه این اجناس ارزان‌تر به طور حتم ایرادی دارند که نسبت به نمایندگی‌ها قیمت کمتری دارند.
شما بهعنوان فعال این صنعت تاکنون چه اقداماتی برای آگاهسازی مردم و مسئولان انجام داده‌اید تا به سمت اجناس قاچاق کشیده نشوند؟
شرکت ما حدود 80 سال است تامین تسمه را بر عهده دارد، بارها از طریق کانال‌های مجازی و حتی رسمی سعی در اطلاع‌رسانی به مشتریانمان داشتیم. برای این کار بسیار تلاش کردیم اما متاسفانه باید بگویم که در مقابل حجم انبوه کالای قاچاق و تقلبی عرضه‌شده در بازار صدایمان به هیچ جایی نرسیده است.
از همین رو امیدواریم شما رسانه‌ای‌ها بتوانید در این راستا کمکی به این بخش کنید و با آگاه کردن مردم و مسئولان جلوی واردات چنین قطعاتی را که در طولانی‌مدت به صنعت و اقتصاد کشور ضربه می‌زند، بگیرید.
باید به یاد بیاوریم واردات اجناس قاچاق مشکلات غیرقابل جبرانی را به دنبال دارد و مردم هم باید این موضوع مهم را متوجه شوند اجناس ارزان قاچاق می‌توانند هزینه‌های بالاتری را برایشان به همراه داشته باشند.
آیا اولین‌بار است چنین اتفاقی در بازار قطعه کشور رخ می‌دهد یا قبلا هم مشابه چنین رویدادهایی را شاهد بودیم؟
متاسفانه باید بگویم این نخستین‌بار نیست که از چنین بی‌برنامگی‌هایی ضربه می‌خوریم. حدود 10 سال پیش و طی نوسانات ارزی که اتفاق افتاد نیز چنین تجربه‌ای را کسب کردیم. اما جای تاسف دارد از وقایع گذشته درس عبرت نمی‌گیریم و دوباره آن‌ها را تکرار می‌کنیم. به همین دلیل صنعت کشور در بخش‌های مختلف با خسارت‌های متعددی مواجه می‌شود.
10 سال گذشته هم مردم خسارت سنگینی دیدند، چون هم پول را پرداخت کرده بودند و بارها کالای نامرغوب دریافت کردند که هم به خودرویشان آسیب خورد و هم به دلیل مراجعه چندینباره برای تعویض قطعات در نهایت چندبرابر هزینه کردند. بنابراین با این شرایط شاید وقت آن رسیده است که این فرهنگ اشتباه را کنار بگذاریم و جلوی واردات جنس قاچاق از طرف دولت گرفته شود و مردم به هر کالای ارزانی هم اعتماد نکنند. فرصتطلبانی هم که امروز در این بازار دیده می‌شوند، بعد از مدتی درآمدزایی سراغ بازار دیگری می‌روند و از اوضاع آشفته بخش دیگری سود می‌برند.
