به گزارش «اخبار خودرو»،وسایل نقلیه ازجمله اساسی‌ترین نیازهای جوامع نوین هستند و یکی از مهم‌ترین منابع انتشار آلودگی هوای شهرها محسوب می‌شوند. امسال نیز آلاینده‌ها زودتر از آنچه هر سال اتفاق می‌افتاد، راهی هوای شهرهای کشور شدند و کارشناسان، دلیل آن را اجرا نشدن طرح اسقاط خودروهای فرسوده می‌دانند. طبق آمارهای اعلامی، حدود دو میلیون خودرو فرسوده (باتوجه به تعاریف سن فرسودگی) در کشور وجود دارد که بیشتر آنها را نیز محصولات سواری تشکیل می‌دهند. با وجود آنکه خودروسازان موظف بوده‌اند در ازای تولید هر چهار خودرو با مصرف سوخت بیش‌از هشت لیتر، یک خودرو را اسقاط کنند، اما شواهد چیز دیگری را نشان می‌دهد.
اسقاط خودروها به چه دلیل مهم است؟
تردد خودروهای فرسوده درشهرها علاوه‌بر، بر هم زدن چهره شهر، اضافه کردن مشکلات ترافیکی و مجهز نبودن این خودروها به سیستم‌های کنترل آلاینده و تعلق تکنولوژی آنها به سال‌ها قبل، باعث مصرف بیشتر و بیهوده سوخت و افزایش آلودگی هوای شهرها می‌شوند. میزان مصرف سوخت در خودروهای فرسوده تا دو برابر خودروهای نو و استاندارد است. اجرای طرح فرسودگی خودروها مهم بوده چراکه بسیاری از کلانشهرهای ایران با معضل آلودگی هوا روبه‌رو هستند و تردد بالای ۲میلیون خودرو فرسوده و حدود ۹ میلیون موتورسیکلت به این آلودگی‌ها دامن می‌زند و سبب افزایش آلایندگی‌ها می‌شود. خودروهای فرسوده بیش‌از ۲۰برابر خودروهای معمولی تولید آلایندگی دارند و تنها با جریمه نمی‌توان تردد آنها را محدود کرد. از طرفی تعلق نگرفتن سهمیه بنزین و کارت سوخت به خودروهای فرسوده سبب نمی‌شود افراد خودرو فرسوده خود را از رده خارج کنند. خودروهای فرسوده همچنان مجاز به استفاده از بنزین آزاد و تردد در شهر هستند. بنابراین اسقاط خودروهای فرسوده می‌تواند به ذخیره منابع سوختی و کاهش آلودگی هوا و همچنین تامین مواد اولیه برای فولاد کمک زیادی کند.
ضرر و زیان میلیاردی خودروهای فرسوده
چند روز قبل سخنگوی انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو در خصوص خودروهای فرسوده گفت: «به‌نظر کارشناسان اگر به همین ترتیب تا سال ۱۴۰۴ پیش برویم، شاهد تردد بیش‌از هشت میلیون خودرو فرسوده در کشور خواهیم بود که بیش از ۵۵۰ هزار میلیارد تومان زیان به اقتصاد کشور وارد خواهند کرد.» وی با اشاره به سایر هزینه‌های جانبی ناشی از آلودگی هوا و تردد خودروهای فرسوده، تاکید کرد: «این خسارت فقط در تهران معادل ۲.۶میلیارد دلار محاسبه شده که سهم هر شهروند ایرانی ۷.۵ میلیون تومان خواهد بود، باید به این موضوع مشکلات دارو و درمان ناشی‌از بروز انواع بیماری‌های قلبی، ریوی سرطان‌ها و ... را اضافه کرد.» این مقام صنفی یادآور شد: «اگر خودروهای فرسوده از چرخه خارج نشوند، نیازمند پارکینگ و جاده خواهند بود که مطابق استاندارد شهرداری‌ها، هزینه آنها سالانه ۱۲۰هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.» وی ادامه داد: «اجرای قانون خروج خودرو فرسوده از چرخه ترافیکی و اجازه دادن برای واردات خودرو بدون انتقال ارز، در کنار فراهم کردن شرایط به‌منظور افزایش تیراژ تولید داخلی خودروسازان، از دیگر راهکارها در این زمینه هستند.» وی تاکید کرد:«فعال‌سازی مراکز اسقاط در شرایط فعلی، می‌تواند به ایجاد دست‌کم ۱.۵ میلیون شغل منجر شود، زیرا با افزایش تولید خودروها، قطعه‌سازان بیکار یا نیمه‌فعال نیز می‌توانند به فعالیت بپردازند و در ادامه توان خودروسازان برای عرضه پلت‌فرم‌های جدید و توان قطعه‌سازان برای جایگزینی ماشین‌آلات و خطوط فرسوده افزایش خواهد یافت. تمام این موارد منجر به بهبود کیفی خودروها خواهد شد.» چندی قبل نیز رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودروهای فرسوده، از ضرر ۵۳ هزار میلیارد تومانی این اتومبیل‌ها برای کشور خبر داد. طبق گفته‌های محمود مشهدی‌شریف، دولت سالانه ۳۳ هزار میلیارد تومان به مردم یارانه پرداخت می‌کند و مصرف سوخت اضافه خودروهای فرسوده، ۲۰ هزار میلیارد تومان بیش‌از میزان یارانه‌ای است که مردم دریافت می‌کنند. تعداد خودروهای فرسوده کشور ۳میلیون دستگاه است و مصرف بنزین هر کدام از این خودروها، ۱۴.۳درصد از خودروهای غیرفرسوده بیشتر است. با محاسبه بنزین ۳۰۰۰تومانی، هر خودرو فرسوده روزانه ۵۰هزار تومان بار مالی بر دوش دولت می‌گذارد. در مجموع، ۳میلیون خودرو فرسوده ۱۴۸میلیارد و ۶۵میلیون تومان در روز و ۵۳هزار میلیارد تومان در سال هزینه برای دولت ایجاد می‌کنند.
راهکار چیست؟
ابطال آیین‌نامه اجرایی ماده۸ قانون هوای پاک که ماده بسیار مهمی درباره سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه به‌منظور اسقاط آنها بود، طی دو سال اخیر به محل مناقشه جدی بین دستگاه‌ها و کارشناسان حوزه‌های مختلف درخصوص معضل آلودگی هوا تبدیل شده است. آیین‌نامه اجرایی جدید این ماده در خردادماه سال جاری به‌تصویب رسید اما حالا سازمان حفاظت محیط‌زیست به منظور بررسی موضوع و جلوگیری از ایجاد هرگونه ابهام در اجرای مصوبه، پیشنهاد اصلاح آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک را به‌منظور سیر مراحل بررسی و تصویب به دولت ارائه کرده است. البته چهار سال از تصویب قانون هوای پاک و سه‌سال از تصویب آیین‌نامه اجرایی آن می‌گذرد اما نه‌تنها در این مدت شاهد روند کند اسقاط خودروهای فرسوده بودیم بلکه با ابطال آیین‌نامه اجرایی ماده ۸ قانون هوای پاک این روند نیز متوقف شد. حالا با تصویب آیین‌نامه اجرایی این ماده امید می‌رود روند اسقاط خودروهای فرسوده و محدودیت آنها به شکل مطلوبی اجرا شود و بر کاهش آلودگی هوا موثر باشد. هیات دولت نیز باید با تسریع بررسی اصلاحیه پیشنهادی در جهت اجرای هرچه بهتر این آیین‌نامه گام بردارد. به‌همین‌دلیل از رده خارج کردن خودروهای فرسوده بسیار مهم است چراکه نه‌تنها می‌تواند به کاهش آلاینده‌ها کمک کند بلکه می‌تواند سبب کاهش تصادفات و تامین امنیت جانی باشد. همچنین بسیاری از خودروسازان برای تامین قطعات به اسقاط خودرو وابسته‌اند و با ذوب فلزات آنها می‌توانند قطعات جدید تولید کنند. اما باید دید دولت برای رسیدگی به معضل خودروهای فرسوده چه خواهد کرد و چه زمانی شاهد از رده خارج شدن واقعی خودروهای فرسوده حمل‌ونقل عمومی، تاکسی، خودروهای سواری و... هستیم.
