در صورت وقوع حادثه از آنجاکه گروه‌های امدادرسانی نیز باید خیلی سریع به محل‌های حادثه‌دیده برسند بنابراین ازدحام ترافیک قابل‌توجهی در خیابان‌ها رخ خواهد داد. در کشورهای مختلف پس از وقوع زلزله رفتارهای ترافیکی متفاوتی از مردم دیده می‌شود. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می‌پردازیم.
بررسی رفتارهای خاص ترافیکی هنگام وقوع زلزله
در پژوهشی که درباره احتمال وقوع زلزله در تهران توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهرداری تهران منتشر شده، آمده است با مشخص شدن مسیرهای پرتردد احتمالی پس‌از وقوع زلزله، می‌توان برای امدادرسانی مسیرهای دیگری غیر از راه‌های تردد مردم عادی را در نظر گرفت. برای این امر، خطوط ویژه به‌منظور امدادرسانی در تمام شریان‌های اصلی شبکه حمل‌ونقل می‌تواند در نظر گرفته شود.
همچنین می‌توان تمهیداتی را در نظر گرفت تا پمپ‌بنزین‌های سیار در نقاط مختلف شهر آماده خدمت‌رسانی باشند. در ضمن برای جلوگیری از هجوم افراد برای خروج از شهر، لازم است مردم از اقدامات انجام‌شده در صورت وقوع بحران اطلاعات کافی داشته باشند.
تقاضای سفر پس از بحران در هر کشور بر حسب فرهنگ و رفتار مردم، میزان خرابی، بافت فرسوده و زیرساخت‌های حمل‌ونقلی می‌تواند با کشورهای دیگر متفاوت باشد؛ بنابراین به‌دست آوردن تقاضا در شرایط بحرانی برای هر کشور امری ضروری است.
افراد در بحران‌های غیرقابل پیش‌بینی مثل زلزله رفتارهای خاصی از خود نشان می‌دهند؛ برای مثال ممکن است هنگام وقوع بحران، افراد خانواده از هم دور باشند و بخواهند ابتدا به هم ملحق شوند و سپس برای ترک محل یا ماندن تصمیم‌گیری کنند.
این جمع‌شدن خانواده در ک جا ترافیک بیشتری را به شبکه حمل‌ونقل تحمیل می‌کند؛ همچنین ممکن است عده زیادی بخواهند همراه با خانواده شهر را ترک کنند که این اقدام نیز منجر به ترافیک سنگین در راه‌های خروجی شهر می‌شود. همچنین اعزام تیم‌های امدادرسانی به محل‌های حادثه‌دیده هم منجر به ازدحام ترافیک در برخی خیابان‌ها خواهد شد.
تونل‌ها و ایستگاه‌های مترو، پناهگاه امن برای مردم
چندی قبل، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران، آمادگی تهران در برابر زلزله‌ای به بزرگی ۷ریشتر را ۲۰درصد اعلام کرد و گفت: در پایتخت ۲۵۴ پل ناامن وجود دارد و برخی از آنها مانند پل حافظ که فلزی هستند، به دلیل فرسوده بودن و پایان یافتن عمر آنها، باید جمع شوند.
آقامیری با بیان اینکه این پل‌ها در زلزله‌هایی با بزرگای ۶ریشتر از کمر می‌شکنند و مسیرهای عبوری زیرین و روی این پل‌ها از دسترس خارج می‌شوند، تصریح کرد: ازسوی‌دیگر این پل‌ها دارای سازه‌های بتنی هستند و در صورت ریزش، نیاز است با استفاده از ابزارهای خاص شکسته شوند تا دسترسی به راه‌ها فراهم شود.
وی با اشاره به حادثه پلاسکو با تاکید بر اینکه در این حادثه یک‌ماه‌ونیم چند خیابان یک‌طرفه شدند تا عملیات آواربرداری انجام شود، گفت: تصور کنید در زلزله تهران ۲۰ساختمان مانند پلاسکو ریزش کند؛ در این صورت چه حوادثی رخ خواهد داد؟!
رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران همچنین درباره ایمنی مترو تهران هنگام زلزله افزود: هنگام زلزله برای تونل‌های مترو اتفاقی نخواهد افتاد، اما در قسمت‌هایی که گسل‌ها قرار دارند، شاید بر اثر رانش و حرکت‌هایی که گسل ایجاد می‌کند، زاویه انحرافی ایجاد شودکه البته این موضوع در حد چند ثانیه است و خطر جانی برای مردم نخواهد داشت.
وی افزود: تونل‌ها و ایستگاه‌های مترو از مکان‌های ایمن شهر تهران هستند که در صورت بروز زلزله احتمالی می‌توانند پناهگاه امنی برای مردم باشند. چندی پیش، رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز در این باره گفت: اگر زلزله‌ای با درجه بالا در تهران رخ دهد، ترافیک و راهبندانی که بر اثر ریزش ساختمان‌ها به وجود می‌آید، مشخص نیست چه بلایی سر مردم خواهد آورد!
اهمیت فرهنگ‌سازی ترافیکی در شرایط بحرانی
درصورت وقوع زلزله شدید در تهران با توجه به شدت صدمات و با توجه به تنوع جمعیتی پایتخت، سیل عظیمی از مردم در سراسر کشور برای کسب اطلاع از وضعیت کسب‌وکار و حال بستگان و نزدیکان خود راهی تهران می‌شوند.
برآورد این نوع سفرها باتوجه به پیچیدگی رفتار انسانی و فرهنگ ترافیکی در کشور، بسیار دشوار است. براساس اطلاعات منتشرشده، حداقل یکی از بستگان ۲۰ تا ۳۰درصد خانوارهای کل ایران، در شهر تهران ساکن هستند. بنابراین باتوجه به تعداد بیش‌از ۱۵میلیون خانوار غیرتهرانی ساکن این شهر (براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران) اگر یک‌نفر از هر خانوار که بستگان درجه اول در تهران دارند، به پایتخت سفر کند؛ بیش از ۳ میلیون نفر متقاضی سفر به تهران خواهند بود که غالبا هم از طریق جاده سفر می‌کنند؛ بنابراین نقش مدیریت ترافیک در مبادی ورودی برای این نوع سفرها با توجه به گستردگی آنها، ضرورت دارد.
همچنین استفاده هم زمان از روش‌های انتظامی و فرهنگ‌سازی برای مدیریت ترافیک، گامی موثر در این زمینه است. کارشناسان معتقدند هرچه فرهنگ‌سازی در شرایط بحرانی غنی‌تر بوده و اطلاع رسانی مناسب باشد، استفاده از روش‌های انتظامی برای مدیریت ترافیک کمتر خواهد بود و هزینه‌های کمتری هم در این زمینه صورت خواهد گرفت.
