شرکت‌های صنعتی بزرگ هرچند ممکن است در برهه‌ای با چالش‌های مالی و مدیریتی روبه‌رو شوند، اما به‌واسطه زیرساخت‌های گسترده، سابقه فعالیت و نقش‌آفرینی در اقتصاد ملی، همچنان می‌توانند جذابیت زیـــــادی برای سرمایه‌گذاران داشته باشند.
یکی از نمونه‌های بارز این وضعیت، گروه خودروسازی سایپاست که با وجود زیان انباشته سنگین ناشی از قیمت‌گذاری دستوری، به‌تازگی مورد استقبال گسترده متقاضیان خرید سهام قرار گرفته است. در این گزارش، دلایل این استقبال و ظرفیت‌های نهفته‌ای که گروه خودروسازی سایپا را به‌گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است، بررسی می‌کنیم:
سایپا، غول صنعتی با نیم‌قرن سابقه
شرکت سایپا با سابقه‌ای بیش از نیم‌قرن، به‌عنوان یکی از دو خودروساز بزرگ کشور، نه‌تنها بخشی از صنعت بلکه بخشی از هویت صنعتی ایران به‌شمار می‌رود. از زمان تاسیس در سال ۱۳۴۴ تاکنون، تولید خودروهایی مانند ژیان، پراید، تیبا، ساینا، کوییک، اطلس و شاهین، سایپا را به نامی آشنا در صنعت حمل‌ونقل تبدیل کرده است. این شرکت در مقاطعی جزو ۱۰۰ برند برتر ایران نیز قرار داشته است.
زیان انباشته، اما پتانسیل بالا برای احیا
با وجود زیان انباشته ۶۵ هزار میلیارد تومانی و مشکلات ساختاری، مزایده واگذاری سهام سایپا با حضور ۹ متقاضی نشان می‌دهد که بسیاری از فعالان صنعت به پتانسیل‌های نهفته در این شرکت باور دارند. زیرساخت‌های گسترده، شبکه تولید و توزیع قوی و نیروی انسانی متخصص، از جمله دارایی‌هایی هستند که با مدیریت صحیح می‌توانند این شرکت را از بحران خارج کنند.
استقبال متقاضیان، نشانه‌ای از اعتماد به آینده سایپا
واگذاری ۴۲ درصد سهام سایپا با استقبال ۹ گروه صنعتی باسابقه و کنسرسیوم‌های مالی قدرتمند مواجه شد. این استقبال در حالی رخ داده که سایپا با بحران مالی روبه‌رو است. کارشناسان اقتصادی معتقدند این میزان تقاضا، بازتابی از درک ارزش واقعی «برند سایپا» و ظرفیت‌های بالقوه آن در صنعت‌خودرو است.
پیشینه موفق سایپا در بازار داخلی
در سال‌های گذشته، سایپا با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌ها، موفق شده خودروهایی بومی و اقتصادی به بازار عرضه کند. برای نمونه، در سال ۱۳۹۶ با فروش بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه پراید، عنوان پرفروش‌ترین خودرو داخلی را از آنِ خود کرد. این موفقیت‌ها توانمندی سایپا در تولید و فروش را حتی در شرایط سخت اقتصادی به اثبات رسانده‌اند. در این‌جا باید یادآور شد که بازار «خودروهای اقتصادی» در کشور توسط نارنجی‌پوشان جاده‌مخصوص تامین می‌شود و درصورتی که بخش‌خصوصی پس از در اختیار گرفتن سکان هدایت این گروه خودروسازی، توانایی حفظ تیراژ خودروهای اقتصادی را نداشته باشد، به بازارخودرو داخل شوک بزرگی وارد خواهد شد. از همین رو مساله اهلیت برای انتخاب متقاضیان از سوی سیاستگزاران صنعتی حائز اهمیت است.
نقش حیاتی اهلیت در موفقیت واگذاری
انتخاب خریداری با اهلیت برای سهام سایپا، کلید موفقیت خصوصی‌سازی آن است. «اهلیت» در این زمینه به توان مالی، دانش فنی و تجربه مدیریتی اطلاق می‌شود. در صورت انتخاب صحیح، خریدار می‌تواند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، کیفیت تولیدات را افزایش داده، منابع را بهینه کرده و شرکت را از وضعیت زیان‌دهی خارج کند. در غیر این صورت، واگذاری می‌تواند به تشدید بحران منجر شود.
نقش کلیدی سایپا در اشتغال‌زایی کشور
سایپا و شرکت‌های وابسته‌اش نظیر پارس‌خودرو و زامیاد، نقش کلیدی در ایجاد اشتغال در کشور دارند. بیش از ۷۰۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در زنجیره‌تامین و تولید سایپا فعالیت می‌کنند. بنابراین احیای سایپا نه‌تنها به حفظ اشتغال فعلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی نیز فراهم آورد.
افق توسعه سایپا؛ از فناوری نوین تا بازارهای منطقه‌ای
با ورود سرمایه‌گذار توانمند، سایپا می‌تواند در مسیر تولید خودروهای هیبریدی و برقی گام بردارد. محصولاتی چون شاهین پلاس و برنامه‌های توسعه‌ای در دستور کار نشان‌دهنده قابلیت نوآوری این شرکت هستند. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ارتقای ایمنی خودرو، کاهش مصرف سوخت و تنوع‌بخشی به محصولات، می‌تواند این برند را به سطح استانداردهای جهانی برساند و بازارهای صادراتی منطقه‌ای را هدف قرار دهد.
سایپا؛ بازسازی یک برند صنعتی ملی
با توجه به جایگاه تاریخی و صنعتی سایپا در اقتصاد ایران، واگذاری سهام این شرکت باید با نگاه بلندمدت و مبتنی بر اصول توسعه‌محور انجام شود. در صورت واگذاری به مدیریتی توانا و متعهد، این فرصت می‌تواند به احیای یکی از ارزشمندترین برندهای صنعتی کشور منجر شود؛ برندی که می‌تواند بار دیگر به نماد نوآوری، اشتغال و پیشرفت در صنعت‌خودرو ایران تبدیل شود.
