سال گذشته تعرفههای واردات خودرو از ۵۵ درصد شروع میشد و تا ۹۵ درصد ادامه داشت. اما امسال از ۲۰ درصد شروع و تا ۱۹۵ درصد ادامه دارد. اما سال گذشته، ارز گمرک ۲۸ هزار تومان بود و امسال نرخ ارز ۷۰ هزار تومان محاسبه میشود. یعنی اگر دولت درصد تعرفهها را دستخوش تغییر قرار نمیداد و مبنای محاسبه ۷۰ هزار تومانی بود، قیمت خودرو وارداتی بهطور غیرعادی بالا میرفت و بحرانزا میشد.
بهنظر میرسد دولت با در نظر گرفتن شرایط، بیشتر با مانور خبری و ایجاد جو روانی سعی در کنترل بازار دارد؛ نه با واردات واقعی. دولت از این اخبار و فضای روانی استفاده میکند تا بازار را کنترل کند و قیمتها را بشکند؛ بهعنوان مثال در مناطق آزاد و برخی استانها مانند سیستانوبلوچستان که طی روزهای گذشته خبر واردات خودروهای کارکرده در صدر اخبار و رسانهها بود، با چنین رویکردی اگرچه ممکن است محصول چندانی برای عرضه وجود نداشته باشد، ولی میتواند اثر روانی بزرگی در بازار ایجاد کند.
دولت روی این خبرها مانور میدهد تا انفجاری که ممکن است در بازار رخ دهد، در آینده بیشتر قابل کنترل باشد. بهخصوص درشرایط موجود که بعضی خودروها با قیمتهای کاذب و غیرمنصفانه در بازار عرضه میشود؛ این اخبار سبب خواهد شد قیمتها نرمالتر شود.
خودرو کارکرده پیچیدگیهای زیادی دارد و بعید میدانم در سال جاری وارد کشور شود. معمولا هر وقت بازار خودرو، چه از نظر اقتصادی و چه بهطور کلی بهیک بحران نزدیک میشود، دولت لایحه واردات خودرو کارکرده را از زیر خاک بیرون میکشد. اما تا وقتی برای خودروهای صفرکیلومتر یک مکانیزم درست نداریم، واردات خودرو کارکرده، بیشتر یک ابزار روانی است.
اگر بخواهم مقایسه کنم، ما سه دوره واردات خودرو داشتیم؛ یکی بعد از جنگ، یکی در دهه ۸۰ و یکی در شرایط فعلی. این دوره، بدترین شکل مدیریت در واردات خودرو ایجاد شده است.
درحال حاضر چند ده شرکت درحال فعالیت برای واردات خودرو هستند که بیشتر این شرکتها بدون خدمات، بدون تجربه و بدون پشتوانه فعال هستند.
۸۰ درصد این شرکتها حتی یک ماه هم کار خودرو نکردهاند و هیچ تخصص و دانشی از صنعت خودرو ندارند. نمیدانند یک خودرو که وارد میشود باید چه مشخصاتی داشته باشد، چه خدماتی باید ارائه شود و درکل چه تمهیداتی لازم است.
این وضعیت، مشتریها را با مشکلات زیادی مواجه میکند. بهنظر میرسد بزرگترین معضل واردات خودرو در حال حاضر شلختگی و بینظمی در واردات است.
حالا حساب کنید خودرو کارکرده هم وارد شود؛ بحرانش چند برابر خواهد بود. در ساختار غیر متمرکز، غیرمصمم و غیرکارشناسیشده ما که از اول سال تا الان، چهار یا پنج بار، فقط تعرفه واردات خودرو تغییر کرده، واردات خودرو کارکرده بسیار سخت، پرچالش و ای بسا غیر قابل کنترل باشد.