طرح «پلاک سوم» چه بود؟
در طرح «پلاک سوم» که چند سال پیش با هدف ردیابی هوشمند وسایل‌نقلیه و افزایش کنترل‌های الکترونیکی پلیس مطرح شد، قرار بود اطلاعات شناسایی خودروها، در قالب یک برچسب RFID Radio Frequency Identification یا سامانه بازشناسی با امواج رادیویی در شیشه جلو خودرو نصب شود. این پلاک الکترونیکی می‌توانست داده‌هایی همچون شماره پلاک، مشخصات فنی و سوابق تخلفات را به‌صورت بی‌سیم به سامانه‌های پلیس ارسال کند.
شهریورماه سال گذشته، رئیس‌پلیس راهور فراجا در پاسخ به این سوال که چه زمانی طرح «پلاک سوم» اجرایی می‌شود؟ گفت: «هنوز بستر اجرای این طرح در خودروها ایجاد نشده است و من نمی‌توانم بگویم چه زمانی این اتفاق می‌تواند اجرایی و عملیاتی شود؛ اما اگر اجرایی و عملیاتی شود در بسیاری از موارد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
در واقع در همه موضوعات می‌تواند عامل بسیار مهم و بازدارنده باشد؛ از جمله در مورد سرقت خودرو و رفتارهای پرخطر رانندگان. اجرای «طرح پلاک سوم» نیاز به بسترها و الزاماتی دارد که این الزامات و قابلیت‌ها در حوزه پلیس نیست.»
سردار حسینی در ادامه بیان کرد: «اگر خودروها مجهز به این قابلیت باشند، در ماموریت‌هایی مانند ماموریت اربعین و یا طرح‌های نوروزی و تابستان، ما در لحظه می‌توانیم بررسی کنیم که در هر محور چه تعداد خودرو و از چه نوع خودروهایی و با چه سرعتی در حال تردد هستند. در واقع تمام اطلاعات مورد نیازمان را می‌توانیم از طریق همین پلاک سوم در اختیار داشته باشیم. لذا این موضوع بسیار مهم است و امیدواریم بتوانیم هرچه سریع‌تر از این قابلیت استفاده کنیم.»
تصویب طرح خودرو متصل در شورای‌عالی ایمنی حمل‌ونقل
در همین رابطه چند روز قبل، رئیس‌پلیس راهور فراجا از تحول در کنترل هوشمند ترافیک با جایگزینی فناوری «خودرو متصل» به جای «پلاک سوم» خبر داد و بیان کرد که اکنون با ورود فناوری‌های پیشرفته‌تر، «پلاک سوم» عملا کنار گذاشته شده و تمرکز نهادهای مسئول از جمله پلیس راهور، به‌سمت «خودرو متصل» به‌عنوان نسل جدید مدیریت هوشمند ناوگان و ترافیک تغییر یافته است.
سردار سید تیمور حسینی با اشاره به تحول رویکردها در حوزه کنترل ناوگان و ترافیک گفت: «مفهوم «پلاک سوم» امروز دیگر موضوعیتی ندارد و جای خود را به فناوری روز، یعنی خودرو متصل داده است. با استفاده از این فناوری، امکان پایش و کنترل تمامی رفتارهای ترافیکی راننده و وضعیت خودرو فراهم می‌شود.»
وی در ادامه افزود: «نسل جدید خودروهای وارداتی و برخی تولیدات داخلی، هم‌اکنون به‌قابلیت خودرو متصل مجهز هستند. تلاش ما این است که به‌صورت گام‌بندی‌شده و طبق برنامه، ابتدا ناوگان عمومی حمل‌ونقل بار و مسافر را به‌این فناوری مجهز کنیم و به‌مرور دیگر گروه‌ها را نیز تحت پوشش قرار دهیم.»
سردار حسینی خاطرنشان کرد: «در آخرین جلسه شورای‌عالی ایمنی حمل‌ونقل، تجهیز ناوگان به سیستم‌های خودرو متصل به تصویب رسید و این موضوع به تاکید دولت نیز رسیده است. ان‌شاءالله طبق زمان‌بندی مشخص، این طرح اجرایی
خواهد شد.»
خودرو متصل چیست؟
خودرو متصل (Connected Car) به خودروهایی گفته می‌شود که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته به اینترنت و دیگر وسایل متصل میشوند و قادر به‌تبادل اطلاعات هستند. این خودروها با هدف افزایش ایمنی، راحتی و کارایی طراحی شده‌اند و نقش مهمی در آینده صنعت‌خودرو دارند. توسعه خودروهای متصل از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی آغاز شد؛ زمانی که سیستم‌های ناوبری GPS و فناوری‌های ارتباط بی‌سیم به‌خودروها اضافه شد. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، این خودروها به سنسورها، دوربین‌ها و شبکه‌های پیشرفته مجهز شده‌اند که امکان ارتباط سریع و کارآمد را فراهم می‌کنند.
شرکت‌های بزرگی همچون تسلا، فورد و ب‌ام‌و از پیشگامان استفاده گسترده از فناوری خودروهای متصل هستند. این شرکت‌ها با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، خودروهایی تولید کرده‌اند که قادر به‌ارتباط با سایر وسایل‌نقلیه، زیرساخت‌های جاده‌ای و خدمات اینترنتی هستند. در ایران نیز شرکت ایران‌خودرو، به‌تازگی سیستم خودرو متصل سطح ۱ را به خودرو ری‌را اضافه کرده است. ری‌را، نخستین خودرو ایرانی است که در نمونه‌ای اولیه به این سیستم مجهز شده است. فناوری‌های مختلفی در خودروهای متصل نقش دارند.
یکی از مهم‌ترین فناوری‌ها، اینترنت اشیاء (Internet of Things) است که به خودروها اجازه می‌دهد با دستگاه‌های دیگر در محیط اطراف خود ارتباط برقرار کنند. به‌عنوان مثال، می‌توانند اطلاعات مربوط به ترافیک را دریافت کنند و مسیرهای بهینه را پیشنهاد دهند. شبکه‌های ۴G و ۵G نیز در این خصوص نقش حیاتی دارند؛ این شبکه‌ها سرعت و قابلیت اطمینان ارتباطات را افزایش داده و امکان انتقال داده‌های حجیم را در زمان کوتاه فراهم می‌کنند. این ویژگی برای عملکردهای حیاتی مانند رانندگی خودکار بسیار مهم است. سیستم‌های GPS نیز امکان مکان‌یابی دقیق و ناوبری را فراهم می‌کنند. خودروهای متصل می‌توانند با استفاده از GPS، مسیرهای بهینه را برای راننده انتخاب کنند و اطلاعات ترافیکی را به‌روز نگه دارند.
سنسورها و دوربین‌ها نیز نقش مهمی در جمع‌آوری اطلاعات محیطی دارند و به‌خودرو امکان تحلیل شرایط جاده و محیط اطراف را می‌دهند. براساس برخی تحقیقات انجام‌شده، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۲۵۰ میلیون دستگاه خودرو متصل در جاده‌ها باشند که این می‌تواند به‌کاهش ۴۰۰ هزار فقره
تصادف جاده‌ای و نجات بیش از ۳۰ هزار نفر در سال کمک کند.
