در این مقاله از اخبار خودرو به برسی چرا انتخاب نوع مناسب ضدیخ می‌تواند عمر موتور خودرو را چند برابر کند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، در ادامه همراه ما باشید تا با جزئیات علمی و کاربردی این مایع حیاتی موتور بیشتر آشنا شوید.

نحوه تشخیص ضدیخ روغنی و اسیدی

تشخیص اینکه یک ضدیخ روغنی است یا اسیدی، فقط با نگاه کردن به رنگ یا غلظت آن ممکن نیست. با این حال، چند روش ساده و تخصصی وجود دارد که به شما کمک می‌کند ماهیت ضدیخ را تشخیص دهید.

1. تست لمسی و بررسی بافت (تفاوت روغنی یا غیر روغنی بودن)

اگر چند قطره از ضدیخ را بین انگشتان بمالید، خواهید دید که سطحی لغزنده و چسبناک دارد، اما حس چربی یا روغن به شما نمی‌دهد. علت این است که اتیلن گلیکول یا پروپیلن گلیکول ساختار الکلی دارند، نه روغنی. در واقع، گلیکول‌ها در آب کاملاً محلول‌اند؛ بر خلاف روغن‌ها که جدا می‌مانند. اگر ضدیخی واقعاً حالت روغنی داشته باشد، یا فاسد شده است یا ناخالصی دارد.

2. تست pH برای تشخیص خاصیت اسیدی یا قلیایی

ضدیخ استاندارد، به‌ویژه انواع بر پایه اتیلن گلیکول، دارای pH بین ۷ تا ۹ است؛ یعنی کاملاً خنثی یا کمی قلیایی. این محدوده pH نشان می‌دهد که مایع نه اسیدی است و نه خورنده، و افزودنی‌های ضدخوردگی آن به تعادل محیط کمک می‌کنند. اگر با نوار pH یا تست‌کیت بررسی کردید و عدد زیر ۶ را مشاهده کردید، یعنی ضدیخ خاصیت اسیدی پیدا کرده و احتمالاً در اثر اکسید شدن یا استفاده طولانی، کیفیت خود را از دست داده است.

3. رفتار در تماس با فلزات

یک روش تجربی برای متخصصان تعمیرگاه‌ها این است که ضدیخ را روی یک تکه فلز تمیز (مثل مس یا آلومینیوم) بریزند و چند ساعت صبر کنند. ضدیخ سالم و خنثی هیچ اثری بر سطح فلز نمی‌گذارد؛ اما ضدیخی که خاصیت اسیدی پیدا کرده باشد، بعد از مدتی لکه، زنگ یا تغییر رنگ روی فلز ایجاد می‌کند.

4. واکنش با آب و جدا شدن فازها

ضدیخ خالص در تماس با آب، به‌طور کامل حل می‌شود و محلولی یکنواخت به وجود می‌آورد. اگر پس از مخلوط کردن، لایه‌ای روغنی روی سطح مشاهده کردید، آن مایع احتمالاً ناخالص است یا ترکیبات غیراستاندارد در آن به‌کار رفته.

مواد تشکیل دهنده ضد یخ اتیلن گلیکول

مواد تشکیل‌دهنده ضدیخ بر پایه اتیلن گلیکول (Ethylene Glycol) ترکیبی دقیق و علمی از چند ماده شیمیایی است که هر کدام نقشی مشخص در پایداری حرارتی، جلوگیری از خوردگی و افزایش طول عمر موتور دارند. در ادامه، مهم‌ترین مواد تشکیل‌دهنده ضد یخ اتیلن گلیکول و نقش تخصصی هرکدام را بررسی می‌کنیم:

1. مونو اتیلن گلیکول

ماده اصلی ضد یخ است که حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد ترکیب کل را تشکیل می‌دهد. این مایع بی‌رنگ، بی‌بو و با ویسکوزیته بالا، دمای انجماد آب را به‌ طور چشمگیری کاهش می‌دهد و از یخ‌زدگی در دمای منفی ۳۰ تا منفی ۴۰ درجه جلوگیری می‌کند. همچنین خاصیت انتقال حرارت عالی دارد و باعث می‌شود موتور در دماهای بالا نیز بیش از حد گرم نشود.

جهت دریافت اطلاعات بیشتر و خرید مونو اتیلن گلیکول برای تولید ضدیخ و ... می توانید به فروشندگان آنلاین مواد شیمیایی از جمله شرکت بیسموت و تماد کالا مراجعه کنید.

2. آب دیونیزه

در ترکیب ضدیخ از آب کاملاً خالص و بدون املاح معدنی استفاده می‌شود. وجود آب دیونیزه مانع از رسوب‌گذاری در رادیاتور و مسیرهای خنک‌کننده می‌شود و به پایداری ترکیب شیمیایی ضدیخ کمک می‌کند. این آب به‌صورت دقیق با گلیکول مخلوط می‌شود تا نسبت رقیق‌سازی استاندارد (معمولاً ۵۰/۵۰) به‌دست آید.

3. مهارکننده‌های خوردگی

این افزودنی‌ها برای جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی فلزاتی مثل آلومینیوم، مس و فولاد در سیستم خنک‌کننده به کار می‌روند. بسته به نوع ضدیخ، از ترکیباتی مانند سیلیکات‌ها، فسفات‌ها، بورات‌ها و کربوکسیلات‌ها استفاده می‌شود. عملکرد آن‌ها به این صورت است که لایه‌ای محافظ روی سطح فلزات ایجاد می‌کنند تا تماس مستقیم مایع با فلز قطع شود.

4. مواد ضدکف

در حین کار موتور و چرخش مایع در سیستم، احتمال تشکیل کف وجود دارد. افزودنی‌های ضدکف از این مشکل جلوگیری می‌کنند تا پمپاژ و انتقال حرارت بدون اختلال انجام شود. معمولاً از ترکیبات سیلیکونی یا پلی‌اکسی‌اتیلن برای این منظور استفاده می‌شود.

5. رنگدانه‌ها

رنگ ضدیخ فقط جنبه زیبایی ندارد. رنگدانه‌ها برای تشخیص نوع و سازگاری شیمیایی ضدیخ به کار می‌روند. مثلاً ضدیخ‌های سبز معمولاً بر پایه سیلیکات‌ها هستند، در حالی که ضدیخ‌های قرمز یا نارنجی از ترکیبات آلی بلندمدت (OAT) استفاده می‌کنند.

6. مواد پایدارکننده

این ترکیبات از اکسید شدن و تجزیه اتیلن گلیکول در طول زمان جلوگیری می‌کنند و پایداری شیمیایی مایع را در دماهای بالا افزایش می‌دهند. معمولاً از آنتی‌ اکسیدان‌ها یا ترکیبات آمینی برای این منظور استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها و ضدیخ‌های مونو اتیلن گلیکولی برای ماشین‌ها

۱. نقطه انجماد پایین و نقطه جوش بالا

۲. پایداری شیمیایی بالا و واکنش‌پذیری کنترل‌شده

۳. قابلیت اختلاط کامل با آب

۴. خاصیت ضد خوردگی در حضور افزودنی‌ها

۵. ظرفیت بالای انتقال حرارت

۶. ویسکوزیته مناسب و خاصیت روان‌کنندگی نسبی

تفاوت ضد یخ روغنی و ضد یخ اسیدی

یخ‌های روغنی معمولاً پایه‌ای از ترکیبات آلی با افزودنی‌های روان‌کننده دارند که باعث کاهش اصطکاک و ایجاد لایه‌ای محافظ روی سطوح فلزی می‌شوند. این نوع ضد یخ بیشتر برای جلوگیری از زنگ‌زدگی و افزایش طول عمر پمپ آب و رادیاتور استفاده می‌شود. 

در مقابل، ضد یخ‌های اسیدی دارای افزودنی‌هایی با خاصیت شیمیایی قوی‌تر هستند که عملکرد ضدخوردگی آن‌ها به pH پایین‌تر وابسته است. هرچند در آغاز کارایی بالایی دارند، اما در صورت استفاده طولانی‌مدت یا عدم تعویض به‌موقع، می‌توانند باعث خوردگی فلزات و آسیب به سیستم خنک‌کننده شوند.

ضد یخ مناسب برای خودرو من کدام است؟