پورشه که تنها کمتر از سه سال پیش و پس از عرضه اولیه تاریخی سهامش به جمع برجسته‌ترین شرکت‌های عضو شاخص DAX پیوسته بود، در بحبوحه رکود مالی، افت فروش چشمگیر در چین، ضربات تعرفه‌ای از سوی آمریکا و چالش‌های راهبردی در مسیر انتقال به برقی‌سازی، حالا جای خود را به یک شرکت فناوری فعال در املاک داده است؛ رخدادی که از بسیاری جنبه‌ها شایسته تحلیل خاص و جامع برای پیشبرد اهداف خودروسازی است.
ساختار و اهمیت شاخص DAX آلمان
رده‌بندی DAX (Deutscher Aktienindex) یک شاخص بورسی است که با قدمتی بیش از سه دهه ارزش بازار و عملکرد ۴۰ شرکت بزرگ و با بیشترین گردش سهام در بورس فرانکفورت را بازتاب می‌دهد. این شاخص نماد اقتصاد صنعتی اروپا و معیار توان رقابتی شرکت‌های آلمانی در سطح بین‌المللی است.
حضور یا عدم حضور در این شاخص، علاوه‌بر مزایای اعتباری و افزایش دیده شدن جهانی، با پیامدهای روانی ـ اقتصادی قابل توجهی برای هویت هر عضو همراه است.
فرآیند بازنگری در ترکیب این شاخص هر سه ماه یک‌بار و مبتنی بر ارزش بازار آزاد و میزان نقدشوندگی سهام هر شرکت انجام می‌شود؛ به‌گونه‌ای که شرکت‌هایی که در میان ۴۷ شرکت اول بورس فرانکفورت ـ بر اساس معیار وزن بازار آزاد ـ جای داشته باشند، شانس حضور در DAX را خواهند داشت.
چنان‌چه ارزش سهام شرکتی از رتبه ۴۷ پایین‌تر رود، در بازبینی فصلی حذف شده و جای خود را به شرکتی با وضعیت مطلوب‌تر می‌دهد.
دلایل حذف پورشه از DAX
سقوط پورشه از شاخص DAX مستقیما حاصل روند نزولی و فرساینده ارزش سهام این برند طی یک سال اخیر است؛ موضوعی که بی‌واسطه به‌تضعیف شاخص‌های مالی شرکت و کاهش چشمگیر سود عملیاتی و درآمد بازمی‌گردد.
تحلیل‌گران می‌گویند کاهش بیش از ۳۳ درصدی ارزش سهام پورشه طی ۱۲ ماه منتهی به سپتامبر ۲۰۲۵، این شرکت را نه‌تنها به یکی از بدترین عملکردهای بورسی سال در آلمان، بلکه حتی در اروپا بدل کرد.
در سال ۲۰۲۵ فقط در بازه ژانویه تا سپتامبر، سهام پورشه حدود ۲۴ درصد سقوط داشته و در روز اعلام خبر حذف از DAX، با قیمت ۴۴.۳۵ یورو معامله شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۳.۵۷ درصد افت را نشان می‌دهد.
در نیمه نخست سال جاری میلادی، درآمد شرکت از ۱۹.۴۶ میلیارد یورو به ۱۸.۱۶ میلیارد یورو و سود عملیاتی آن با ریزش خیره‌کننده‌ای از ۳.۰۶ میلیاردیورو به ۱.۰۱ میلیاردیورو رسید. این آمار، زنگ خطری جدی برای این برند، زیرمجموعه گروه فولکس‌واگن و همچنین کل صنعت‌خودرو پریمیوم آلمان است.
مروری بر عملکرد مالی و سهام پورشه در ۲۰۲۵
اطلاعات صورت‌های مالی سه‌ماهه و ۹ ماهه اخیر پورشه تصویری روشن و البته تلخ به‌دست می‌دهد: زیان عملیاتی شرکت در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۵ به ۱.۱ میلیارددلار رسید که بسیار فراتر از پیش‌بینی بود و نسبت به مدت مشابه سال قبل که در آن پورشه ۹۷۴ میلیون‌یورو سود ثبت کرده بود، سقوط مطلق محسوب می‌شود.
سود عملیاتی شرکت از ابتدای سال تا انتهای تابستان فقط ۴۰ میلیون یورو ثبت شد؛ درحالی که سال قبل در همین مدت ۴۰۳ میلیون‌یورو بود؛ نشانه‌ای از سقوط ۹۹ درصدی که معنای آن ورشکستگی عملیات برقی‌سازی و فشار خطوط تولید است.
درآمد جهانی پورشه حدود ۱.۷ میلیارد یورو افت کرد و میزان تحویل خودروها در بازه مشابه ۱۳ هزار دستگاه کاهش یافت. پیش‌بینی‌های جدید مدیران شرکت بیانگر آن است که درآمد کل سال به ۳۷ تا ۳۸ میلیاردیورو (نسبت به برآورد قبلی ۳۹ تا ۴۰ میلیاردیورو) کاهش می‌یابد و حاشیه‌سود از حدود ۱۲ تا ۱۴ درصد سال‌های قبل به ۶.۵ درصد نزول خواهد کرد؛ سطحی که برای یک برند لوکس‌سازی با انتظارات بالا، فاجعه‌آمیز به‌نظر می‌رسد.
بخشی دیگر از خسارات، ناشی از هزینه‌های بازسازی و تعدیل نیرو است؛ پورشه تا سال ۲۰۲۹ قصد دارد یک‌هزار و ۹۰۰ نفر از پرسنل خود را (تقریبا ۱۵ درصد نیروی انسانی) در کارخانه‌های اشتوتگارت و وایساخ را کاهش دهد؛ موضوعی که در تاریخ این برند بی‌سابقه تلقی می‌شود. افزون بر آن، افزایش هزینه‌های مواداولیه، مشکلات در زنجیره‌تامین و کاهش نقدشوندگی سهام شرکت نیز شرایط را دشوارتر کرده است.
پیامدهای حذف پورشه؛ تحلیل ابعاد داخلی و خارجی
خروج برند پورشه از DAXنه فقط تضعیف شاخص‌های مالی بلکه یک آسیب جدی به اعتبار جهانی، سرمایه اجتماعی و نگاه عمومی نسبت به آینده رقابت برند محسوب می‌شود.
از دیدگاه رسانه‌های بین‌المللی و تحلیل‌گران مالی، «پسرفت شرم‌آور» مدیران پورشه و «درس عبرت برای سایر خودروسازان آلمانی» تنها بخشی از بازتاب خروج این برند از دایره ممتازترین شرکت‌های اقتصاد آلمان بود. هرچند مدیرعامل شرکت اعلام کرد بازگشت سریع به DAX را هدف قرار داده و این شاخص را از یکی از گرانبهاترین برندهای ملی بی‌بهره می‌داند؛ اما در واقعیت بازار سرمایه، جایگاه کنونی پورشه در کنار شرکت‌های متوسط و قرار گرفتن در رتبه پایین‌تر MDAXعملا تصویر جدیدی از «سقوط آزاد» به‌دست می‌دهد.
آرایش جدید شاخص DAX و جایگاه سایر خودروسازان
در حاشیه حذف پورشه از فهرست ۴۰ شرکت برتر آلمان، باید عملکرد سایر خودروسازان سنتی حاضر در این شاخص را هم نقد کرد. درحال حاضر ب‌ام‌و، مرسدس‌بنز و فولکس‌واگن همچنان در DAX حضور دارند؛ اما همگی با رکود یا تحولات سهم بازار، کاهش ارزش سهام در بورس فرانکفورت و هشدارهای سرمایه‌گذاران درباره آینده رقابتی مواجه‌اند.
این برندها نیز با چالش‌های مشابهی مانند رکود فروش در چین، افزایش فشار تعرفه‌ای در آمریکا و کندی مسیر تحول برقی‌سازی مواجه شده‌اند و در گزارش‌های فصلی عمدتا کاهش سودآوری عملیاتی و افت پیاپی پیش‌بینی‌های مالی را به‌ثبت رسانده‌اند.
حتی ب‌ام‌و که در ماه‌های اخیر به‌واسطه تلاش زیاد برای حفظ چشم‌انداز مثبت سال ۲۰۲۵، رشد سه درصدی در سهام خود را ثبت کرد و تقاضا برای خودروهای لوکس این خودروساز در اروپا و آمریکا با ثبات نسبی همراه بوده، از بحران افت فروش در بازار چین آسیب دیده و پیش‌بینی رسمی شرکت از درآمد سالانه نیز تا حدی کاهش یافته است. به این ترتیب، مرسدس‌بنز با افت فروش جهانی، نشانه‌هایی از به‌چالش کشیده شدن مدل کسب‌وکار سنتی خود را بروز داده است.
جمع‌بندی
حذف پورشه از شاخص DAX اگرچه «ضربه‌ای نمادین» به‌قلب صنعت خودروسازی آلمان تلقی می‌شود، اما تصویری هشدارآمیز، عمیق و چندبعدی از تحولات اقتصادی، فناورانه و اجتماعی عصر جدید را پیش روی ما قرار می‌دهد.
شرکت‌هایی که زمانی کیمیاگران رشد صنعتی بودند، امروز در برابر موج رقابت فناورانه جهانی، آشوب در زنجیره تامین، رکود تقاضا در بازارهای سنتی و تلاطم سیاست‌های تجاری آمریکا و چین آسیب‌پذیر هستند.
درس امروز بورگن فرانکفورت به‌فعالان صنعت‌خودرو این است که موفقیت پایداری ندارد و فقط سازمان‌هایی قادر به ادامه راه خواهند بود که همگام با روند جهانی، ظرفیت یادگیری، انعطاف راهبردی و بازنگری عالمانه در چرخه ارزش را در دستور کار قرار دهند.
بازگشت پورشه به DAX و یا پیشی گرفتن شرکت‌های تکنولوژیک در جایگاه‌های بالای بازار، به ما این نکته را گوشزد می‌کند که آینده خودروسازی نه‌تنها وابسته به پیچیدگی‌های مهندسی، بلکه مولود سیاست‌های هوشمند و تحول‌پذیری فناورانه خواهد بود.
