این وضعیت نهتنها برای شرکتهای بزرگ اروپایی و آمریکایی، بلکه برای برندهای آسیایی نیز به چالشی جدی تبدیل شده است. در ظاهر، بازار جهانی خودرو پررونقتر از همیشه بهنظر میرسد؛ خیابانها مملو از مدلهای جدید هستند و کارخانهها با ظرفیت بالا فعالیت میکنند.
اما پشت این تصویر پرزرقوبرق، واقعیتی نهفته است که کمتر بهچشم میآید: کاهش حاشیهسود و فشار بیسابقه بر ساختار مالی خودروسازان. این تناقض، پرسشهای مهمی را پیش روی تحلیلگران و فعالان بازار قرار داده است. آیا افزایش فروش میتواند بهتنهایی نشانه سلامت صنعت باشد یا باید به شاخصهای سودآوری و توان سرمایهگذاری در فناوریهای نوین توجه بیشتری داشت؟
در شرایطی که رقابت قیمتی بهویژه در آسیا شدت گرفته و هزینههای تولید در اروپا و آمریکا رو بهافزایش است، آینده صنعتخودرو بیش از هر زمان دیگری به توانایی شرکتها در مدیریت این فشارها وابسته خواهد بود.
صنعتی که دیگر پرسود نیست
صنعت جهانی خودرو در نیمه نخست سال جاری میلادی با یک واقعیت تکاندهنده روبهرو شده و با وجود افزایش ۳ درصدی فروش و تحویل ۳۷.۶ میلیوندستگاه خودرو، سود خالص این صنعت عظیم با سقوط بیسابقه ۶۹ درصدی به ۲۶.۶ میلیارددلار رسید.
این آمار نشان میدهد که خودروسازان بیش از هر زمان دیگری خودرو میفروشند؛ اما پول بسیار کمتری بهدست میآورند. این پارادوکس عجیب ریشه در مجموعهای از بحرانها دارد که مهمترین آن، جنگ تمامعیار قیمت در چین است.
خودروسازان چینی مانند بیوایدی و جیلی با افزایش حجم فروش بهترتیب ۳۳ و ۴۷ درصدی، بازار را قبضه کردهاند؛ اما درآمدشان بههمان نسبت رشد نکرده است. این رقابت شدید باعث شده میانگین قیمت هر خودرو در جهان از ۳۸ هزار و 84 دلار در سال گذشته به ۳۶ هزار و 74 دلار کاهش یابد.
در این چشمانداز تیره، تنها سه شرکت موفق به افزایش سود خالص خود شدند که شامل سوزوکی و فراری هریک با 9 درصد و بیوایدی با 2 درصد رشد میشود. اما فراری داستان دیگری دارد. این برند شهیر ایتالیایی با حاشیهسود خالص شگفتانگیز ۲۳.۴ درصد، به ازای فروش هر خودرو، سودی معادل ۱۳۸ هزار و 764 دلار کسب میکند. این رقم درحالی است که میانگین سود خالص کل صنعت به ازای هر خودرو، تنها ۷۰۶ دلار است. این مقایسه بهخوبی نشان میدهد که بازار خودروهای لوکس و خاص، دنیایی کاملا متفاوت از بازار خودروهای انبوه دارد.
آینده صنعتخودرو بهشدت نامشخص بهنظر میرسد و تحلیلگران معتقدند تا زمانی که مقررات انعطافپذیرتری در اروپا حاکم نشود، سیاستهای تجاری در آمریکا شفافیت نیابد و جنگ قیمتها در چین به پایان نرسد، این بخش همچنان با چالشهای جدی دستوپنجه نرم خواهد کرد
تلاش برای کاهش اثرات جنگ اقتصادی
سقوط سود صنعتخودرو جهانی در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، یکی از مهمترین رویدادهای اقتصادی و صنعتی سال بهشمار میرود؛ رویدادی که تناقضی آشکار میان افزایش فروش و کاهش شدید سودآوری را بهنمایش گذاشت.
گزارشها نشان میدهد سود خالص خودروسازان در این دوره نزدیک به ۷۰ درصد کاهش یافته؛ درحالی که حجم فروش جهانی خودروها رشد داشته است. این وضعیت نشاندهنده بحرانی ساختاری است که ریشه در رقابتهای شدید قیمتی، تغییر توازن قدرت جهانی و فشارهای اقتصادی دارد.
عامل اصلی این بحران را باید در جنگ قیمت چین جستوجو کرد. برندهای چینی با عرضه گسترده خودروهای برقی ارزانقیمت، میانگین قیمت جهانی خودرو را از حدود ۳۸ هزار دلار به ۳۶ هزار دلار کاهش دادهاند. این کاهش قیمت، اگرچه بازار را پررونقتر کرده، اما حاشیهسود شرکتهای بزرگ را بهشدت محدود کرده است.
خودروسازان غربی که هزینههای تولید بالاتری دارند، در برابر این موج رقابتی آسیبپذیرتر شدهاند و بسیاری از آنها برای حفظ سهم بازار مجبور به کاهش قیمت یا ارائه مشوقهای مالی سنگین شدهاند.
در اروپا، افزایش هزینههای انرژی و رکود تقاضا فشار مضاعفی بر صنعت وارد کرده است. شرکتهایی مانند استلانتیس و نیسان بیشترین آسیب را دیدهاند و سودآوری آنها بهشدت کاهش یافته است. در مقابل، برندهای لوکس مانند فراری، پورشه و جگوار–لندروور توانستهاند با حفظ حاشیهسود بالا، از این بحران تا حد زیادی مصون بمانند.
فراری با حاشیهسود خالص ۲۳.۴ درصدی و سود بیش از ۱۳۸ هزار دلار به ازای هر خودرو، نمونهای روشن از تفاوت میان بازار انبوه و بازار خاص است. این شکاف نشان میدهد که آینده صنعتخودرو ممکن است بیش از گذشته به سمت دو قطبی شدن حرکت کند: خودروهای ارزانقیمت برای بازارهای انبوه و خودروهای لوکس با سود بالا برای مشتریان خاص.
از منظر جهانی، بحران سودآوری صنعتخودرو بازتابی از تغییر توازن قدرت است. چین با افزایش تولید و صادرات، جایگاه خود را بهعنوان بازیگر اصلی تثبیت کرده و شرکتهای غربی را بهعقب رانده است. ادامه این روند میتواند نقشه بازار جهانی را تغییر دهد و بسیاری از خودروسازان سنتی را بهسمت اتحادهای استراتژیک یا خروج از برخی بازارها سوق دهد. درهمین حال، سرمایهگذاری در فناوریهای نوین مانند خودروهای برقی و هوشمند، بیش از پیش به یک ضرورت بدل شده است.
سیاستهای تجاری نیز بر پیچیدگی اوضاع افزودهاند. تعرفههای آمریکا و عدمشفافیت در مقررات واردات، همراه با افزایش هزینههای انرژی، چشمانداز سودآوری را تیرهتر کرده است. تحلیلگران معتقدند تا زمانی که جنگ قیمت در چین پایان نیابد و سیاستهای تجاری انعطافپذیرتر نشوند، صنعتخودرو همچنان با چالشهای جدی دستوپنجه نرم خواهد کرد.
درنهایت، سقوط سود صنعتخودرو در سال ۲۰۲۵ تنها یک آمار اقتصادی نیست؛ بلکه نشانهای از تغییرات عمیق در ساختار رقابت جهانی است. اگر خودروسازان نتوانند میان فشار قیمت، نیاز به نوآوری و سیاستهای تجاری متغیر تعادل برقرار کنند، بحران کنونی میتواند به بازتعریف کامل مسیر آینده این صنعت منجر شود.
آینده صنعتخودرو جهانی بیش از هر زمان دیگری نیازمند تعادل میان رقابت قیمتی، نوآوری فناورانه و سیاستهای تجاری شفاف است؛ تعادلی که تعیین خواهد کرد کدام شرکتها در این بازار پرآشوب باقی میمانند و کدامیک از صحنه خارج خواهند شد.
