به گزارش «اخبار خودرو»، از افزایش قیمت بنزین در کشور یک‌سال می‌گذرد. در تاریخ ۲۴ آبان سال ۱۳۹۸، قیمت بنزین در کشور به دنبال مصوبه شورای سران سه قوه، دستخوش افزایش سه برابری شد و استفاده دوباره از کارت‌های سوخت، نظام چندنرخی سوخت را بار دیگر مهمان اقتصاد ایران کرد. در این مدت اما همه‌گیری کرونا هم پیشامد غیرمترقبه‌ای بود که کسی تصور رخ دادن آن را نمی‌کرد، اتفاقی که با کاهش چشمگیر تردد با خودرو عجین شد و مصرف سوخت در کشور را به شکلی بی‌سابقه کاهش داد. در این میان، وضعیت جایگاه‌های سوخت نیز از شیوه جدید توزیع دستخوش تغییر شد. درحالی‌که این صنف همچنان در مورد شیوه دریافت مطالبات خود از دولت، اختلاف نظر دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند مصرف سوخت در ایران که تا پیش از اجرای سهمیه‌بندی در نیمه دوم دهه ۱۳۸۰ سیر کاملا صعودی داشت، تا حد زیادی کنترل شد و نگرانی‌ها از وابستگی ایران به واردات سوخت از خارج و آسیب‌پذیری کشور از این ناحیه را کاهش داد. با این همه، بالا رفتن نرخ ارز در ابتدای دهه ۱۳۹۰، نظام سهمیه‌بندی سوخت را بی‌اثر کرد و با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، سهمیه‌بندی سوخت کنار گذاشته شد.
افزایش دوباره شیب مصرف سوخت در کشور، حتی با وجود داخلی‌سازی تولید بنزین در این مدت، پاسخگوی نیازها نبود؛ ازسوی‌دیگر هم‌زمانی این موضوع با بروز کسری بودجه دولتی، سهمیه‌بندی دوباره سوخت را هم‌زمان با افزایش قیمت در دستور کار قرار داد.
از سال گذشته تاکنون اما مصرف سوخت عمدتا به‌دلیل همه‌گیری کرونا و کاهش توان خرید خانوار سیر نزولی پیدا کرده، تاآنجاکه در ماه‌های گذشته، دولت حتی امکان صادرات مازاد بنزین تولیدی در پالایشگاه‌های کشور را هم پیدا کرده. اما طرح یک ساله افزایش قیمت بنزین، چه اثرات دیگری داشته است؟
مطالبات جایگاه داران همچنان در اختیار دولت
رئیس کانون انجمن جایگاه‌داران سوخت در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» درباره وضعیت جایگاه‌های سوخت، یک‌سال پس از سهمیه بندی بنزین گفت: «قرار بود پس از سهمیه‌بندی بنزین در سال گذشته، حق‌الزحمه جایگاه‌داران از طریق افزایش قیمت سوخت پرداخت شود، این در حالی است که نه تنها تا پایان سال ۱۳۹۸ این مبلغ پرداخت نشد، که تا پایان مردادماه امسال هم وضعیت تغییری نکرده است.»
همایون صالحی ادامه داد: «از مردادماه به بعد هم قرار شد نرخ حق‌الزحمه از ۱۰۰ به ۱۲۵تومان افزایش پیدا کند، اما از همین میزان رشد هم حدود ۱۸تومان بابت مالیات بر ارزش افزوده و موارد دیگر کسر شد و میزان افزایش نرخ دریافتی جایگاه‌داران به ۸تومان تقلیل یافت.»
رئیس کانون انجمن جایگاه‌داران سوخت ادامه داد: «با این‌حال، حتی این مبلغ هم تا این لحظه پرداخت نشده و صحبت‌های دیگری هم برای تغییر شیوه پرداخت مطالبات جایگاه‌داران به میان آمده است. در آخرین تغییرات،گفته شد مطالبات جایگاه‌داران باید از محل مابه‌التفاوت نرخ اول و دوم، یعنی مابه‌التفاوت نرخ‌های یک‌هزار و ۵۰۰ تومان و ۳هزار تومان پرداخت شود. شیوه کار هم به این صورت خواهد بود که جایگاه‌داران نیازی به تسویه این تفاوت قیمتی با شرکت پالایش و پخش نداشته باشند تا مطالبات‌شان تسویه شود. به این ترتیب، وضعیت هر جایگاه باتوجه به استان محل قرارگیری و میزان مراجعه مشتری متفاوت خواهد بود.»
رئیس کانون انجمن جایگاه‌داران سوخت ادامه داد: «علاوه بر این، قیمت تمام‌شده بنزین برای دولت همچنان بالاتر از نرخ فروش آن در جایگاه‌هاست. به این ترتیب، برآورد می‌شود قیمت تولید هر لیتر بنزین با دلار۲۰هزارتومانی، چهارهزارو ۵۰۰تومان باشد. مصرف بنزین از ۹۸میلیون لیتر در ماه به ۷۵میلیون‌لیتر رسید و مصرف بنزین به طور کلی حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کرد. همین حالا هم مصرف بنزین نسبت‌به میانگین درازمدت و نیز میانگین مصرف سال گذشته، افت را نشان می‌دهد و این موضوع موجب کاهش چشمگیر درآمد جایگاه‌داران هم شده است.»
