به گزارش «اخبار خودرو»،تردد جانبازان و معلولان جسمی حرکتی در خیابان‌ها، یکی از اصلی‌ترین تبعیض‌ها در مورد این گروه از شهروندان است. چند سالی است که در برخی شهرهای ایران، سامانه‌ای برای جابه‌جایی فردی و جمعی این گروه از جامعه ایرانی ایجاد شده اما نگرانی اصلی آن است که خدمات این سامانه‌ها، به مرور زمان دستخوش افت نشود، امری که متاسفانه و ظاهرا رخ داده است. براساس بررسی‌های روزنامه «دنیای خودرو»، برخی شهرهای ایران، در این زمینه از تهران موفق‌تر عمل کرده‌اند. ازسوی‌دیگر، برخی قوانین نیز به کمک شهروندان دارای این مشکلات آمده‌اند؛ با این همه، گویی هنوز هم باید برخی جاهای خالی در ارائه این دسته از خدمات پر شوند.
جامعه معلولان جسمی حرکتی و جانبازان ایرانی، متاسفانه با محدودیت‌های اجتماعی بسیاری مواجه هستند. عدم مناسب‌سازی خیابان‌ها و مراکز دولتی برای حضور اعضایِ این جامعه، یکی از مشکلات آنهاست. با این همه، فارغ از این وجه سلبی ظاهرا نبودِ یک وجه ایجابی هم برای معلولان جسمی حرکتی و جانبازان ایجاد مشکل می‌کند و آن هم کژکارکردیِ برخی سیستم‌هایی است که مسئولیت جابه‌جایی این شهروندانِ ایرانی را در سطح شهرها عهده‌دار هستند. در بسیاری از کشورهای دنیا، معلولان جسمی حرکتی، می‌توانند از خدمات جابه‌جایی رایگان با استفاده از خودروها و تیم ویژه‌ای که همراه آن هستند، استفاده کنند. نمونه این خدمات، در برخی کشورهای اروپایی (مانند فنلاند، آلمان و نروژ) پیدا می‌شود. ایران هم البته در عمل چنین سیستم‌هایی دارد، اما ظاهرا کژکارکردی در این سیستم‌ها، زیاد مطلوب نیست.
آه از نبود حتی یک خیابان مناسب
سیدجواد، 62ساله و جانباز جنگ است. او دو پایش را در راه دفاع از میهن اهدا کرده و حالا، عمده روزهایش روی ویلچر سپری می‌شود و البته در خانه. سیدجواد به خبرنگار روزنامه «دنیای‌خودرو» می گوید: «این روزها به خاطر کرونا جایی نمی‌روم و فعلا هم منتظر دریافت دُز دوم واکسن هستم. اما به طور کلی، ما هر جا که بخواهیم برویم، خانواده باید قبل از حرکت به وضعیت شیب خیابان و پیاده‌رو و مواردی از این دست در آنجا توجه کنند، چراکه در غیر این صورت، خیلی از اوقات من مجبور می‌شوم در خودرو بمانم.»
سیدجواد می‌گوید تا به حال از خدمات سامانه 6305 شهرداری تهران استفاده نکرده است، اما بعضی دوستان و همرزمانش هستند که از این سامانه استفاده کرده‌اند یا استفاده می‌کنند. این سامانه را شهرداری تهران، چندسال پیش راه‌اندازی کرد تا با استفاده از چندین دستگاه ون و اتوبوس تخصیص یافته، شهروندان و دانش‌آموزان معلول جسمی حرکتی و جانبازان را جابه‌جا کند.
با این همه، ظاهرا خدمات این سامانه، اکنون به اندازه قبل پررنگ نیستند و عمدتا به‌عنوان سرویس مدارس استثنایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تلاش روزنامه«دنیای‌خودرو» برای تماس با مسئولان این سامانه به جایی نرسید، ولی گفته‌های سیدجواد از وضعیت خود و همرزمانش نشان می‌دهد خدمات این سامانه واقعا در قیاس با سال‌های گذشته کمرنگ شده است.
خدماتی در حد10 درصد از معلولین
اما ظاهرا برخی شهرهای ایران، در این زمینه از پایتخت جلوتر هستند و به‌طور مستقل، برای ایجاد این سیستم تلاش می‌کنند. چند روز پیش، شهردار اصفهان از توافق شهرداری این شهر با شرکت ایران خودرو دیزل برای خرید 30 دستگاه اتوبوس و 5 دستگاه ون ویژه تردد افراد دارای معلولیت خبر داد. قدرت‌اله نوروزی این را هم اضافه کرده بود که تلاش شهرداری اصفهان، بر توسعه این سیستم در آینده است.
از آن سو، در مشهد نیز این سامانه، با شماره 133 فعالیت می‌کند، شماره‌ای که در شهرهای دیگر ایران (مانند شیراز) هم فعال است. در مشهد، این سیستم بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر و شهرداری مشهد ایجاد شده و هر فرد با معلولیت درجه شدید و خیلی شدید، می‌تواند 60 سفر رایگان در هر ماه با استفاده از تجهیزات این سامانه داشته باشد.
مسعود طهماسبی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز، در مورد چگونگی استفاده از خدمات این سامانه به روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: این طرح برای کسانی است که دارای معلولیت بوده و علاوه بر این، دارای کد شناسایی سامانه اداره‌کل بهزیستی و اداره کل بنیاد شهید و امور ایثارگران باشند.
او ادامه داد: در واقع، اکنون، کمتر از 10درصد از معلولان و جانبازان شیراز از این سامانه استفاده می‌کنند که دلیل اصلی آن، کمبود نیرو و خودرو است. با این همه، اگر شهروندی دارای این مشکلات است و کد شناسایی مورد نظر را ندارد، می تواند از طریق نهادهای مورد اشاره، برای دریافت کد اقدام کند.
پلاک‌هایی با قابلیت ویژه
در این میان، با وجود کمبود خودرو و نیروهای آموزش دیده در زمینه جابه‌جایی معلولان، برخی قوانین هم به کمک این گروه از شهروندان ایرانی آمده‌اند. به‌عنوان نمونه، پلاک ویژه خودرو جانبازان و معلولین، مزایایی دارند که می‌توانند به جبران دشواری‌های تردد این شهروندان یاری برسانند.
معافیت از پرداخت عوارض در بزرگراه‌های کشور، رایگان بودن پارکینگ‌ها، اختصاص پارکینگ‌های اختصاصی در خیابان‌ها و رایگان بودن پارک در محدوده پارکومتر، تنها برخی از این موارد هستند.
با این همه، بررسی گروه‌های معلولان و جانبازان در شبکه‌های مجازی نشان می‌دهند که حجم انتقادها در زمینه عدم اجرایی شدن این مزایا، بسیار بالاست. در این میان اما می‌توان پرسید چرا با وجود تخصیص مزایای گسترده به جامعه جانبازان و معلولان در برخی حوزه‌ها، توجه به دشواری های تردد برای این گروه از جامعه ایران، چندان بالا نبوده است؟
