حمل‌ونقل کلان‌شهری مانند تهران به گفته مسئولان و مدیران این شهر، به مدت ۱۰سال در اغما بوده و عملا سرمایه‌گذاری خاصی برای آن انجام نشده است. نبود بودجه در سال‌های اخیر باعث شد ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر تهران با کمبود اتوبوس مواجه شود. به نظر می رسد این روند طی سال جاری و با سرمایه‌گذاری شهرداری و تامین مالی بانک‌ها در حال تغییر است و قرارداد تولید بیش از ۳هزار اتوبوس برقی و گازسوز با شرکت‌های اتوبوس‌ساز داخلی منعقد شده است.
ضمن این‌که قرارداد همکاری و واردات از خودروسازان چینی نیز منعقد شده و طی دو سال آینده هزاران دستگاه اتوبوس گازی و برقی به ناوگان حمل‌ونقل شهر تهران افزوده خواهد شد. اما در این بخش، خودروسازان داخلی نیز ظاهرا قراردادهایی با شهرداری تهران و دیگر شهرها منعقد کرده‌اند.
قرارداد شهرداری تهران با اتوبوس‌سازان داخلی
آن‌طور که مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران می‌گوید برای خرید ۳۰۴۰ دستگاه اتوبوس از محل تولیدات داخلی قراردادی بالغ‌بر ۲۸هزار میلیارد تومان با همت شهردار تهران و شورای شهر منعقد شده است که بر این اساس، اتوبوس دیزلی با استاندار یورو۵ و هزار دستگاه اتوبوس برقی سفارش‌گذاری شده است.
مهدی علیزاده در مورد خرید از اتوبوس‌سازان داخلی گفت: «تاکنون ۴۸ اتوبوس نو به ناوگان حمل‌ونقل تهران افزوده شده است. ۲۵ دستگاه اتوبوس نو از شرکت اسنا تحویل گرفتیم که با احتساب ۲۳ دستگاه پارت قبلی تاکنون ۴۸ دستگاه از قرارداد پانصد دستگاهی با این تولید کننده تحویل شده است.»
۷۵۰۰ دستگاهی شدن ناوگان اتوبوسرانی تهران تا پایان سال ۱۴۰۴
مهدی علیزاده، مدیرعامل اتوبوسرانی تهران با اشاره به کمبود تعداد اتوبوس‌ها در کلانشهر تهران، درخصوص اهداف تعیین‌شده برای اتوبوسرانی پایتخت تهران اظهار کرد: «برای افزایش ناوگان و رسیدن به وضعیت ایده‌آل برای خدمات‌رسانی به شهروندان استفاده از تمام ظرفیت‌ها استفاده می کنیم.»
وی افزود: «براساس اهداف تعیین‌شده برای سال ۱۴۰۲، امیدواریم تا از طریق بازسازی و نوسازی، تعداد ناوگان فعال اتوبوسرانی به حدود ۴۷۰۰ دستگاه افزایش یابد و طبق برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران این تعداد تا پایان سال ۱۴۰۴ باید به ۷۵۰۰ دستگاه برسد.»
تامین مالی هزار اتوبوس توسط یک بانک
مساله تامین مالی و نقدینگی خرید اتوبوس‌ها بسیار اهمیت دارد. یکی از مشکلاتی که در سال‌های گذشته مانع نوسازی ناوگان بوده، عدم همکاری مناسب شبکه بانکی برای تامین نقدینگی خودروسازان در راستای تولید این اتوبوس‌هاست.
حالا بانک تجارت با هدف تامین رفاه و تسهیل سفرهای درون‌شهری شهروندان و در راستای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت تامین مالی خرید یک‌هزار دستگاه اتوبوس شهری را بر عهده گرفته است.
این بانک در راستای ایفای مسئولیت‌های اجتماعی و به‌منظور تسهیل سفرهای شهری شهروندان تهرانی، همکاری جدیدی را با شهرداری تهران آغاز کرده که در قالب آن با روش‌های متنوع تأمین مالی، یک‌هزار دستگاه اتوبوس به خدمت شهروندان پایتخت درمی‌آیند.
بر اساس آخرین آمار، تاکنون ۱۲۰ دستگاه اتوبوس با پشتوانه مالی بانک تجارت تحویل شهروندان تهرانی شده است و مابقی اتوبوس‌ها هم طبق زمان‌بندی، به ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت اضافه خواهد شد.
بر اساس این همکاری، تامین مالی تولید یک‌هزار دستگاه اتوبوس بر عهده بانک تجارت است. این مساله باعث می‌شود اتوبوس‌سازان بزرگ کشور طی سال‌های آینده، رونق چشمگیری داشته باشند و تولید در این بخش‌ها جریان داشته باشد. این در حالی است که بسیاری از این شرکت‌ها در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و همچنین نبود مشتری، به حالت نیمه‌تعطیل یا کاملاتعطیل درآمده بودند.
اتوبوس‌های برقی، دوبرابر اتوبوس‌های گازی و دیزلی قیمت دارند
اتوبوس‌های برقی و به‌طور کلی خودروهای برقی نسبت به اتوبوس‌های گازی و دیزلی قیمت بیشتری دارند. در تولیدات داخلی نیز قیمت برقی‌ها دو برابر خودروهای دیزلی و گازی است. با این وجود استهلاک و هزینه نگهداری بسیار پایین این خودروها نسبت به محصولات دیزلی باعث می‌شود تا طی چند استفاده صرفه اقتصادی بیشتری نسبت‌به خودروها دیزلی و گازی داشته باشند.
در همین زمینه، معاون مهندسی شرکت ایران‌خودرو دیزل گفت: «درحال‌حاضر قیمت اتوبوس دیزلی ۱۲متری بین ۵میلیارد و ۷۰۰میلیون تومان تا ۶میلیارد تومان است و قیمت اتوبوس برقی دوبرابر این رقم است. البته قیمت اولیه خودروهای برقی بالاتر است، اما بعد از دو تا سه سال کارکرد، در واقع این قیمت جبران خواهد شد.»
مهدی بالو اظهار کرد: «درحال‌حاضر قیمت اتوبوس برقی کاملا وابسته به شمارگان تولید و سفارش‌گذاری است. زیرا بعضی از قطعات خودرو مثل باتری و موتور را وارد می‌کنیم تا زمانی که برنامه خودکفایی انجام شود و اگر شمارگان و درخواست بیشتر شود قیمت هم پایین‌تر می‌آید.»
بر این اساس، در صورت افزایش تقاضا برای خودروهای برقی می‌توان امیدوار بود که هزینه تولید نیز به مراتب کاهش پیدا کند. درحال‌حاضر شهرداری کرج برای خرید ۴۰ دستگاه از اتوبوس‌های برقی ساخت داخل اقدام کرده و وزارت کشور نیز برای خرید ۵۰۰ دستگاه از این اتوبوس‌ها قرارداد منعقد کرده است.
واردات ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس برقی از کشور چین
آلودگی در پایتخت ایران یکی از مسائلی است که هر سال تکرار می‌شود. راه اصلی در کاهش این آلودگی، تبدیل ناوگان حمل‌ونقل عمومی از خودروهایی با سوخت فسیلی به خودروهای برقی و حداقل خودروهای گازسوز است. خودروهای برقی اصولا کمترین حد از آلایندگی را دارند. خودروهای گازسوز نیز در مقایسه با خودروهای بنزینی و دیزلی آلایندگی بسیار کمتری ایجاد می‌کنند.
معاون شهردار تهران از برقی یا گازسوز شدن بخش عمده‌ای از ناوگان اتوبوسرانی پایتخت خبر داد و تاکید کرد: «برقی‌سازی وسایل حمل‌ونقل عمومی بر کاهش آلودگی هوای شهرها اثرگذاری حتمی دارد. بر اساس مطالعات انجام شده و سیاهه انتشار، درصد زیادی از ذرات معلق که در زمستان‌ها با آن‌ها مواجه هستیم، نشأت‌گرفته از ناوگان حمل‌ونقل عمومی یعنی اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها و همچنین موتورسیکلت‌هاست که سهم عمده‌ای در انتشار ذرات معلق دارند و طبیعتا برقی‌سازی ناوگان و کاهش آلایندگی آن‌ها، تاثیر عمده‌ای بر کاهش آلودگی هوا و بهبود وضعیت هوای تهران خواهد داشت.»
وی همچنین اظهار کرد: «در نظر داریم بخش عمده‌ای از ناوگان حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه در حوزه اتوبوسرانی را که مستقیما زیر نظر مدیریت شهری فعالیت می‌کنند، برقی کنیم و بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که اخیرا با طرف چینی امضا شده، قرار است هزار دستگاه اتوبوس برقی از محل این تفاهم و تعدادی هم از طریق خودروسازان داخلی تأمین شوند.»
