صنعت خودرو ایران طی سال‌های اخیر با روند سینوسی به کار خود ادامه داده است. اما تغییر تکنولوژی در دنیا در حوزه تولید خودرو سبب شده است نیاز برای بهروزرسانی در صنعت خودرو و قطعات حس شود. در این بین، بحث نوع و کیفیت قطعات و خودروهای تولیدی بسیار اهمیت دارد. اما مجموعه‌ای از عوامل سبب شده است این صنعت روی آب حرکت کند و با هر موج به سمتی برود. اصولا با شرایط فعلی نمی‌توان مقصدی برای این صنعت متصور بود.
قیمت گذاری دستوری، تولید دستوری و بدون توجه به اوضاع اقتصادی و تورم موجود در قیمت مواد اولیه و قدیمی بودن زیرساخت‌های تولید باعث شده است خروجی این صنعت همواره با نارضایتی همراه باشد. این درحالی است که روند تولید خودرو در جهان به سمت خودروهای برقی حرکت می‌کند. موضوع کیفیت در این خودروها حل شده است و رقابت اصلی بر سر قیمت نهایی و برد باتری است. بنابراین در این شرایط چگونه باید از صنعتی که هیچ برنامه مشخص و مدونی برای آینده ندارد، انتظار پیشرفت و دستاورد چشمگیر داشت. برای تولید خودرو باید زیرساخت‌های مختلفی فراهم باشد؛ زیرساختی که باید در اختیار تامین‌کنندگان و تولیدکنندگان قطعات و در نهایت خودروسازان باشد تا خروجی که یک خودرو تمام و کمال است به دست بیاید. انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور برای نیل به این هدف چهار الزام را مطرح کرده است.
ابراهیم دوست‌زاده، عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان خودرو کشور
می‌توان روی هندی‌ها برای توسعه صنعت خودرو و قطعات حساب باز کرد
در سفر قطعه‌سازان ایرانی به هند، این کشور را برای همکاری مناسب دیدیم. تغییر و تحولات منطقه‌ای هم در این همکاری اهمیت دارد. هندی‌ها به سمت غرب متمایل شدند که باعث توسعه زیرساخت‌های این کشور شده است.
در زمینه خودروهای برقی هم کارهای خوبی انجام داده‌اند و ۱۰۳ فناوری «های‌تک» را پیش می‌برند و حمایت ویژه‌ای ازسوی دولت این کشور شامل آن‌ها می‌شود. بر این اساس، سال گذشته و در سفر به هند، تفاهم‌نامه مشترک با انجمن قطعه‌سازان هند منعقد کردیم.
همچنین طی سال گذشته بیش‌از ۵۰ جلسه با خودروسازان و وزارت صمت درخصوص کیفیت خودرو و قطعات داشتیم. بعد از این جلسات، در سه حوزه این مشکلات را بررسی کردیم.
در بحث نخست یعنی خودروساز، ذات برخی خودرو به‌واسطه قدیم‌بودن پلت‌فرم‌های آن‌ها دیگر امکان افزایش کیفیت ندارد. در بحث دوم یعنی قطعات، ممکن است یک قطعه توسط دو قطعه‌ساز با کیفیت نابرابر تولید شده یا برای تامین قطعاتی که تیراژ اقتصادی هم ندارند، چندین سورس (منبع) تعیین شود.
مشکل سوم در این بخش، نبود امکانات تست خودرو است. برای خودرو شاهین به‌رغم گذشت سه‌سال از تولید، هنوز جواب تست یکی از سیستم‌های خودرو را از طرف اروپایی دریافت نکرده‌ایم. مباحث تحریم هم در این بخش بسیار دخیل است. همچنین مشکلات تامین ارز برای به‌روزآوری زیرساخت و ماشین‌آلات را هم داریم.
محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان خودرو کشور
اصرار برخی افراد بر واگذاری صنعت خودرو به چینی‌ها
متاسفانه فشارهای واردشده از داخل و خارج کشور موجب ایجاد شکل‌گیری تفکراتی در داخل مبنی‌بر عدم توانایی صنعتگران داخلی شده است و راهکار را نیز واگذاری صنعت خودرو به چینی‌ها مطرح می‌کنند که سالانه ۲۸میلیون خودرو تولید دارند. درحالی‌که خودروسازان چینی در وهله نخست به دنبال بازار و کسب سود و منافع خود هستند و حاضر نیستند در کشور ما قطعه تولید کنند.
بدین‌ترتیب، دستاوردهایی که در این سال‌ها داشته‌ایم هم چینی‌سازی خواهد شد و از دست خواهد رفت. همین راهکار را درخصوص پویاسازی صنعت توریسم ایران را نیز مطرح کرده‌اند.
روی صنایع دیگر مثل پتروشیمی چون خودشان احتیاج دارند، فشاری نیاورده اند؛ اما به نظر می‌رسد در ادامه صنعت فولاد ما را هم تحت فشار قرار خواهند داد. چون هر جایی را که ما مزیت داریم هدف قرار داده‌اند.
بحث دیگر، قیمت‌گذاری دستوری است که با آن صنعت خودرو را تحت فشار گذاشته‌اند. تجربه دهه ۷۰ نشان می‌داد گاهی قیمت بازار کمتر از قیمت کارخانه بود. درحالی‌که اگر دولت و وزارت صمت از صنعت خودرو کنار بکشند و مدیریت را واگذار کنند، می‌تواند خودرویی باکیفیت و کمترین مصرف سوخت را از خودروسازان مطالبه کند.
آرش محبی نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان خودرو کشور
وزارت صمت به چهار پیش‌نیاز برنامه تولید امسال توجه کند
به دلیل نداشتن اسناد بالادستی و نقشه‌راه توسعه در صنعت خودرو کشور، افق و چشم‌انداز این صنعت مشخص نیست. یک سند در زمان آقای نعمت‌زاده تدوین شد که انحراف بزرگی از آن صورت گرفت. شاید بیشترین حرکت در مسیر تحقق این سند به لحاظ کمی و کیفی درسال ۱۳۹۰ اتفاق افتاد که شاهد تولید یک‌میلیون و ۶۴۰هزار دستگاه خودرو بودیم. بعد از آن دیگر از این مسیر خارج شدیم و هر دولت و مجلسی که رأس کار آمد، سلیقه‌ای عمل کرد.
از دو سال پیش تاکنون، هر زمان دولت و وزارت صمت هدف و برنامه تولید سال صنعت خودرو را ارائه می‌دهد، انجمن همگن یک گزارش مبسوط تهیه کرده و الزامات و پیش‌نیازهای تحقق تولید وزارت صمت را اعلام می‌کند. چراکه هر خروجی، ورودی خاص خود را می‌طلبد. بر این اساس، برنامه تولیدی وزارت صمت نیز ۴ پیش‌نیاز دارد. تیراژ تولید ۱۴۰۳ با تولید ۱۴۰۲ تفاوت‌هایی دارد.
خودروهایی که از تولید خارج شده، با خودروهایی که جایگزین می‌شوند، به لحاظ قیمت تمام‌شده یکسان نیستند. بنابراین ما محاسبه کرده‌ایم که حتی به فرض تیراژ برابر با سال گذشته، به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و قیمت مواد اولیه، صنعت خودرو حداقل به ۴۰درصد نقدینگی بیشتری نیاز دارد.
سال گذشته نظر وزارت تولید ۱.۹ میلیون دستگاه خودرو بود. بعد از مدتی این برنامه را به ۱.۷میلیون دستگاه کاهش دادند و نیمه‌دوم سال بازهم یک نظر اصلاحی را منتشر و برنامه سال گذشته را ۱.۵میلیون دستگاه خودرو اعلام کردند. اما در نهایت کمی بیش از ۱.۳میلیون دستگاه تولید کردیم که بخش عمده آن به مونتاژکاری اختصاص پیدا کرد و سی‌کی‌دی‌کاری ارزبری بیشتری داشت.
پس وزارت صمت «هدفی برای نرسیدن» تعیین نکند. نخستین پیش‌نیاز تحقق برنامه افزایش تولید، تامین نقدینگی تا ۴۰درصد بالاتر، با اصلاح شیوه قیمت‌گذاری و تخصیص منابع ریالی و ارزی است. پیش‌نیاز دوم تامین مواد اولیه داخلی و انرژی است؛ مواد اولیه داخلی نه عرضه کافی دارند، نه کیفیت بالایی، اما قیمت آن‌ها با نرخ‌های بین‌المللی محاسبه می‌شود.
در بحث انرژی هم با شروع تابستان شاهد قطعی برق بوده و در زمستان هم با قطعی مواجه هستیم. سومین پیش‌نیاز هم تامین منابع انسانی بوده که درحال‌حاضر با بحران مواجه است.
پیش‌نیاز چهارم بحث زیرساخت و ماشین‌آلات است. در این صنعت سال‌هاست که سرمایه‌گذاری زیرساختی نشده است. برآورد اولیه ما در بحث زیرساخت و نوسازی ماشین‌آلات چیزی حدود ۵میلیارد یورو نیاز مالی برای سرمایه‌گذاری است. همچنین معادل همین هم نیاز ریالی برای توسعه و سرمایه‌گذاری در زیرساخت تولید داریم. بحث دیگر، شعار امسال یعنی «جهش تولید با مشارکت مردم» است. مردم زمانی در جهش تولید خودرو، سرمایه‌گذاری و مشارکت می‌کنند که این صنعت زیان انباشته نداشته و سودآور باشد.
امیرحسین جلالی، عضو هیات‌مدیره ، انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان خودرو
درصورت برقی‌سازی، برخی قطعه‌سازان ناچار به تغییر شغل می‌شوند
خودروهای برقی، تعداد قطعات بسیار کمتری نسبت بنزینی دارند. درنتیجه با ورود خودروهای برقی بسیاری از قطعه‌سازان و فعالان حوزه لوازم یدکی باید تغییر شغل بدهند یا نوع تولید خود را عوض کنند.
ما در انجمن یک گروه تخصصی تشکیل داده‌ایم تا متوجه شویم کدام قطعه‌سازان با ورود خودروهای برقی دچار مشکل می‌شوند و بتوانیم آن‌ها را هم در تولید سهیم کنیم.
هنوز با وزارت صمت در این خصوص صحبتی نشده است و خود وزارت صمت هم هنوز نمی‌داند چه راهبردی را برای تولید خودروهای برقی و تامین و تولید قطعات داشته باشد.
اما به‌هرحال بسیاری از قطعه‌سازان ما چاره‌ای جز تغییر شغل ندارند.
تصور عموم بر این است که وقتی خودرو برقی استفاده کنیم، دیگر آلودگی ایجاد نمی‌شود. اما این صحیح نیست. چراکه تنها آلودگی نقطه‌ای از بین می‌رود، اما آلودگی در نیروگاه‌ها بیشتر از گذشته خواهد شد.
