رئیس‌کل گمرک ایران اواخر هفته گذشته در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرده بود که وزارت صمت به‌گمرک اعلام کرده خودروهایی که مشمول ۲ میلیارد یورو تخصیصی قانون بودجه ۱۴۰۴ نشدند، گمرک موظف است بر اساس مقررات سال گذشته درباره آن‌ها اعمال قانون کند؛ هنوز آیین‌نامه اجرایی این ماده از قانون بودجه امسال مصوب نشده و ثبت سفارش‌ها بازگشایی نشده است. این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که بازار خودرو همچنان با التهاب قیمتی، کمبود عرضه و عدم‌رقابت مواجه است و واردات یکی از راهکارهای موثر برای کنترل این وضعیت ارزیابی می‌شود.
در همین حال برخی منابع غیررسمی از کاهش احتمالی تعرفه واردات خودرو در سال جاری خبر می‌دهند که البته هنوز هیچ نهاد رسمی نرخ جدید تعرفه را اعلام نکرده است. ارز تخصیصی به واردات خودرو نیز از دیگر مواردی است که به‌طور شفاف تعیین‌تکلیف نشده و همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این بی‌برنامگی و تاخیر در اعلام ضوابط، نه‌تنها پیام منفی به سرمایه‌گذاران و فعالان بازار ارسال می‌کند، بلکه به‌باور برخی کارشناسان، نشانه‌ای از بی‌انگیزگی برای پیگیری سیاست توسعه واردات خودرو است؛ موضوعی که با وعده‌های پیشین درباره افزایش رقابت و ارتقای کیفیت در صنعت‌خودرو در تضاد کامل قرار دارد.
تعلل در تدوین و ابلاغ آیین‌نامه واردات، مشخص نکردن تعرفه‌ها و عدم فعال‌سازی سامانه ثبت سفارش، موجب شده است یکی از مهم‌ترین ابزارهای تنظیم بازار خودرو عملا بدون کارکرد بماند؛ این درحالی است که مردم و بازار همچنان چشم‌انتظار گشایش هستند.
در عین حال بازار خودروهای مونتاژی از ماه اسفند سال گذشته تا اردیبهشت سال جاری، تصویری متغیر از رفتار قیمتی این محصولات ارائه می‌کند؛ به‌طوری که در پایان سال ۱۴۰۳ شاهد رشد قیمت به‌واسطه تاثیر هیجانات پایان سال هستیم؛ این در شرایطی است که از نیمه فروردین تاکنون، قیمت مونتاژی‌ها تحت‌تاثیر مذاکرات و کاهش نرخ ارز روند نزولی به‌خود گرفته است.
این مسیر رفت و برگشتی نشان می‌دهد بازار هنوز از ثبات بنیادی برخوردار نیست و بیشتر تابع انتظارات روانی است تا واقعیات تولیدی.
بررسی روند فعلی نشان می‌دهد بازار خودروهای مونتاژی درحال حاضر در فاز اصلاح قیمتی است و مادامی که نرخ ارز در محدوده فعلی باقی بماند یا کاهش بیشتری را تجربه کند، انتظار می‌رود قیمت‌ها در این بخش از بازار کاهشی یا دست‌کم باثبات باشد. اما چنان‌چه در ماه‌های آینده نرخ ارز مجددا صعودی شود، بازار خودروهای مونتاژی نیز واکنش سریعی نشان خواهد داد. درنهایت این‌که، برای هرگونه تحلیل آتی از این بازار باید هم‌زمان متغیرهای سیاسی، ارزی و روانی را در نظر گرفت؛ چراکه خودروهای مونتاژی، نه یک کالای صرفا مصرفی، بلکه آینه‌ای از نوسانات اقتصاد کلان ایران هستند.
نکته دیگر نیز به نحوه تخصیص ارز برای واردات قطعات CKD و SKD برمی‌گردد. اگر مسیر ارزدهی به این دسته از تولیدکنندگان طبق روال سال‌های گذشته باشد خودروسازان تعللی در تولید نخواهند داشت اما در صورت کاهش تخصیص ارز به این بخش از خودروسازی کشور، تولید نیز کاهش خواهد یافت و رشد قیمتی مجددا دور از انتظار نیست.
خودروهای مونتاژی از انتهای اسفندماه تا ۱۷ فروردین با رشد قیمت قابل توجه و از ۱۷ فروردین تا روز گذشته با افت بها همراه بودند. برای بررسی جزئیات این نوسانات قیمتی ابتدا اکستریم VX را بررسی می‌کنیم.
این محصول به‌عنوان گران‌ترین خودرو لیست مورد بررسی ما در ۲۸ اسفند سال گذشته ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌تومان خرید و فروش می‌شد؛ اما با شروع سال جدید و در ۱۷ فروردین‌ماه بهای این خودرو به ۴ میلیارد و ۹۰۰ میلیون‌تومان رسید تا ۲۰۰ میلیون‌تومان رشد قیمت داشته باشد؛ اما از آن زمان تا روز گذشته بهای این محصول ۵۰ میلیون‌تومان کاهش پیدا کرده و به ۴ میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان رسیده تا افت قیمت یک درصدی نسبت به ۱۷ فروردین و رشد قیمت ۱۵۰ میلیون‌تومانی و ۳.۲ درصدی نسبت به ۲۸ اسفند داشته باشد.
نوسان قیمت‌ها به خودروهای داخلی رسید
خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۱۸ میلیون‌تومانی و رشد قیمت ۳ تا ۲۰ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که شاهین (سانروف و ESP) (۱۴۰۳) با ۱۸ میلیون‌تومان کاهش ۹۱۰ میلیون‌تومان، دنا اتومات آپشنال (۱۴۰۴) با ۹ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۶۷ میلیون‌تومان و کوییک RS (سفید مشکی) (۸۵ گانه) (۱۴۰۴) با ۵ میلیون‌تومان کاهش ۴۹۹ میلیون‌تومان اعلام قیمت شدند. از طرفی پادرا تک کابین (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش ۸۸۴ میلیون‌تومان، نیسان دوگانه آپشنال (دریچه‌سیمی) (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش ۷۶۵ میلیون‌تومان و ری‌را (۱۴۰۴) با ۹ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۶۰۴ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد رشد بهای ۱۰ تا ۳۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت فونیکس FX پریمیوم (۱۴۰۳) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۱۳۰ میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی T۸ (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به‌یک‌میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی J۷ (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به‌یک‌میلیارد و ۹۱۰ میلیون‌تومان، اکستریم TXL (۱۴۰۳) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش به ۳ میلیارد و ۸۳۰ میلیون‌تومان و هایما S۵ (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش به‌یک‌میلیارد و ۶۲۵ میلیون‌تومان رسید.
از طرفی در گروه خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش تویوتا لوین هیبرید (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان، نیسان سیلفی E-Power مکس ادیشن (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان، نیسان سیلفی E-Power پلاس (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۶۵۰ میلیون‌تومان و هوندا سیتی (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون‌تومان رسید.
