بازار اتوبوس‌های بین‌شهری ایران در سال‌های اخیر با رکود قابل توجهی روبه‌رو شده است. فرسودگی شدید ناوگان به‌دلیل تحریم و مشکلات اقتصادی باعث مشکلات زیادی برای بهره‌برداران این بخش مهم حمل‌ونقل شده است.
با تسهیل قوانین واردات در اواخر سال گذشته، پس از سال‌ها شاهد آغاز واردات نسل جدید اتوبوس‌های بین شهری از برندهای معتبر اروپایی هستیم. در این بین حضور دو اتوبوس مطرح اروپایی، یعنی اسکانیا تورینگ و ولوو B۱۱ فرصتی طلایی برای ارتقای سطح کیفی حمل‌ونقل بین‌شهری در کشور فراهم خواهد کرد.
بررسی دقیق ویژگی‌ها، عملکرد، تطبیق با شرایط جاده‌ای و اقتصادی ایران و نیز شبکه خدمات پس‌ازفروش این دو مدل، به‌عنوان دو نماینده برتر صنعت اتوبوس‌سازی اروپا، می‌تواند مسیر انتخاب بهینه را برای فعالان این حوزه روشن کند.
تاریخچه و جایگاه برندها در بازار ایران
پیش از بررسی فنی و تخصصی، باید به‌سابقه حضور این دو برند در ایران اشاره کرد. اسکانیا و ولوو دو شرکت سوئدی با سابقه چند دهه فعالیت در حوزه خودروهای سنگین و اتوبوس‌های بین‌شهری هستند. اسکانیا از دهه‌ها پیش به‌عنوان یکی از معتبرترین تولیدکنندگان اتوبوس، در ایران شناخته شده و طی این سال‌ها همکاری گسترده‌ای با شرکت‌هایی همچون عقاب‌افشان داشته است.
این همکاری‌ها به شکل‌گیری شبکه خدمات پس از فروش و تامین قطعات یدکی انجامیده که بهبود قابل توجهی در پشتیبانی از مشتریان این برند ایجاد کرده است.
ولوو نیز با همکاری نمایندگانی چون رانیران حضور قدرتمندی در بازار ایران داشته و از نظر تامین خدمات تخصصی و قطعات، شبکه‌ای گسترده و معتبر در اختیار بهره‌برداران قرار می‌دهد. این سابقه موجب شده تا ورود اتوبوس‌های جدید این دو برند، هرچند غیر رسمی، با اطمینان بیشتری همراه باشد و مشتریان بتوانند از پشتیبانی و خدمات پس از فروش مطمئن بهره‌مند شوند.
معرفی اتوبوس اسکانیا تورینگ ۲۰۲۵
اسکانیا تورینگ ۲۰۲۵ یکی از پیشرفته‌ترین و لوکس‌ترین اتوبوس‌های اروپایی است که به‌تازگی تعدادی از آن متعلق به یک تعاونی مطرح کشور وارد جاده‌ها شده است. طراحی بدنه این اتوبوس با تمرکز بر آیرودینامیک و کاهش مقاومت هوا صورت گرفته که علاوه‌بر بهبود مصرف سوخت، استحکام مناسبی را در برابر شرایط سخت جاده‌ای فراهم می‌آورد. موتور ۱۳ لیتری DC۱۳ این خودرو با تولید ۴۱۰ اسب‌بخار قدرت، به‌گونه‌ای طراحی شده تا ضمن پاسخگویی به نیازهای توانایی بالا، استانداردهای آلایندگی یورو ۶ را رعایت کند.
این استاندارد تضمینی است بر سازگاری این محصول با الزامات زیست‌محیطی روز اروپا و به نوعی نویدبخش کاهش آلایندگی در ناوگان حمل‌ونقل است. گیربکس اتوماتیک Opticruise در این مدل، از جمله فناوری‌های پیشرفته است که نه تنها کارایی و مصرف سوخت را بهبود می‌بخشد، بلکه باعث کاهش خستگی راننده در سفرهای طولانی می‌شود.
این گیربکس با سیستم‌های هوشمند مدیریت موتور و ترمز ترکیب شده و تجربه‌ای روان و ایمن را برای راننده فراهم می‌آورد. از منظر رفاهی، اسکانیا تورینگ ۲۰۲۵ امکانات گسترده‌ای دارد که مسافران را در مسیرهای طولانی با آسایش و آرامش همراه می‌کند. سیستم تهویه‌مطبوع چندمنطقه‌ای قادر است دمای مطلوب را برای تمام بخش‌های اتوبوس تنظیم کند؛ درحالی که صندلی‌های مجهز به
گرم‌کن و قابلیت تنظیم ارگونومیک، راحتی بالایی را فراهم می‌آورند. وجود سرویس بهداشتی با امکانات کامل و یخچال در کابین، سفر را برای مسافران به تجربه‌ای بی‌دغدغه و لذت‌بخش تبدیل می‌کند.
همچنین سیستم‌های صوتی و تصویری پیشرفته با کیفیت بالا در داخل اتوبوس، لحظات سفر را جذاب‌تر می‌کنند. از نظر ایمنی، سیستم‌های پیشرفته مانند ترمزهای ABS، کنترل پایداری (ESP)، سیستم‌های کمکی رانندگی و کروزکنترل هوشمند، ضمن افزایش امنیت، از بروز حوادث جلوگیری می‌کنند. سیستم تعلیق هوشمند که از نوع هوایی است، باعث کاهش اثرات ناهمواری‌های جاده می‌شود و تجربه‌ای مطبوع را برای مسافران به‌ارمغان می‌آورد.
از لحاظ ابعاد و ظرفیت، اسکانیا تورینگ با طولی حدود ۱۳ متر و ظرفیت حمل مسافر بین ۵۰ تا ۶۰ نفر، برای سفرهای بین‌شهری و مسیرهای توریستی گزینه‌ای ایده‌آل است. بدنه مقاوم این اتوبوس با عایق‌بندی صوتی و حرارتی کامل، به‌ویژه در برابر تغییرات دمایی ایران، عملکردی قابل قبول دارد.
قیمت این اتوبوس کامل، بسته به‌تجهیزات و امکانات، معمولا بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار یورو است که سرمایه‌گذاری سنگینی به‌حساب می‌آید؛ اما با توجه به‌کاهش هزینه‌های مصرف سوخت، نگهداری و افزایش کیفیت سفر، این مبلغ توجیه اقتصادی مناسبی برای بهره‌برداران به‌شمار می‌رود.
معرفی ولوو B۱۱؛ گزینه‌ای قدرتمند و انعطاف‌پذیر
مدل ۲۰۲۵ ولوو B۱۱ به‌زودی وارد بازار ایران خواهد شد؛ این اتوبوس مجهز به‌موتور دیزلی ۱۰.۸ لیتری D۱۱K است که توان تولید قدرتی در بازه ۳۸۰ تا ۴۶۰ اسب‌بخار را دارد. این موتور با استاندارد یورو ۶ سازگار است و در کنار گیربکس اتوماتیک I-Shift یا ZF EcoLife، عملکرد فنی قابل قبولی را تضمین می‌کند.
ولوو B۱۱ برخلاف اسکانیا که طراحی و امکانات رفاهی آن بیشتر متمرکز بر سطح لوکس است، با تمرکز بر عملکرد، استحکام و انعطاف‌پذیری در شرایط مختلف بازار طراحی شده است. این اتوبوس با ظرفیت مسافری مشابه اسکانیا، اما با قدرت موتور بالاتر، توانایی تطبیق بیشتری با مسیرهای متنوع ایران دارد. سیستم‌های ایمنی و ترمز پیشرفته ولوو نیز ایمنی بالایی را برای مسافران فراهم می‌کند.
در بخش رفاهی، ولوو B۱۱ امکانات مناسبی مانند سیستم تهویه‌مطبوع پیشرفته، صندلی‌های راحت با قابلیت تنظیم و تجهیزات استاندارد برای سفرهای طولانی دارد که ضمن کاهش خستگی مسافران، امنیت و آسایش آنان را تضمین می‌کند. البته سطح امکانات رفاهی ولوو در کل ساده‌تر و کاربردی‌تر از اسکانیاست؛ اما برای اغلب مسیرها و مشتریان بازار ایران قابل قبول به‌نظر می‌رسد.
بررسی سازگاری دو مدل اتوبوس با شرایط بازار و جاده‌ها
شرایط جاده‌ای ایران با ناهمواری‌ها، گرمای تابستان، سرمای زمستان و تنوع اقلیمی، چالشی جدی برای اتوبوس‌های بین‌شهری به‌شمار می‌رود. در نگاه کلی هر دو مدل اسکانیا تورینگ و ولوو B۱۱ به‌دلیل استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در تعلیق، سیستم‌های ایمنی و قدرت موتور، قادر به‌مقابله با این شرایط هستند؛ اما به‌طور مشخص ولوو نرم‌تر و مناسب ناهمواری‌ها و اسکانیا با ثبات‌تر و مناسب حرکت با سرعت‌های بالاست.
اسکانیا با بهره‌گیری از عایق‌بندی صوتی و حرارتی برتر، برای مسیرهای طولانی و خدمات VIP ایده‌آل است؛ درحالی که ولوو با قدرت موتور بیشتر و ساختار مقاوم، می‌تواند در مسیرهای پرترافیک و طولانی‌تر بهتر عمل کند.
در مورد تطبیق موتورهای این دو خودرو با سوخت ایران نیز باید گفت پیشرانه ولوو حساسیت کمتری به گازوئیل بی‌کیفیت دارد و همین موضوع می‌تواند عمر ناوگان را طولانی‌تر کند.
از نظر اقتصادی با وجود قیمت اولیه بالاتر اسکانیا، مصرف سوخت بهینه و کاهش هزینه‌های نگهداری در بلندمدت می‌تواند سرمایه‌گذاری روی این مدل را توجیه کند. ولوو به‌عنوان گزینه‌ای اقتصادی‌تر، برای شرکت‌هایی که به‌دنبال تعادل میان هزینه و کارایی هستند، مناسب‌تر است.
خدمات پس از فروش و پشتیبانی
شبکه خدمات پس‌ازفروش و تامین قطعات، از مهم‌ترین عوامل موفقیت در بازار ایران است. اسکانیا با همکاری شرکای تجاری شناخته‌شده و سابقه طولانی در بازار ایران، شبکه‌ای نسبتا گسترده برای خدمات تخصصی و تامین قطعات یدکی ایجاد کرده است. با ورود مدل تورینگ ۲۰۲۵، انتظار می‌رود این شبکه بیش از پیش توسعه یافته و به‌روز شود.
ولوو نیز طی سال‌ها با همکاری نمایندگان رسمی و شبکه خدمات گسترده، توانسته رضایت مشتریان خود را حفظ کند. مدل B۱۱ با پشتیبانی این شبکه می‌تواند در تامین خدمات و قطعات عملکرد مناسبی داشته باشد.
انتخاب میان لوکس بودن و کارایی
مدل‌های جدید اتوبوس‌های اسکانیا تورینگ و ولوو B۱۱ هر دو نماینده‌ای از بهترین‌های صنعت اتوبوس‌سازی اروپا هستند که برخلاف گذشته، این بار با واردات غیررسمی وارد بازار ایران می‌شوند. اسکانیا با امکانات لوکس، مصرف سوخت بهینه و رفاه بالا، گزینه‌ای برتر برای ناوگان VIP و مسیرهای گردشگری است.
ولوو با قدرت موتور بیشتر، انعطاف‌پذیری بالا و هزینه اقتصادی‌تر، گزینه‌ای کارآمد برای نوسازی ناوگان عمومی و خطوط فرسوده و پرتردد به‌شمار می‌رود. درنهایت، انتخاب بین این دو اتوبوس باید با توجه به اولویت‌های بهره‌برداران، نوع مسیرها و بودجه موجود صورت گیرد. همچنین توسعه شبکه خدمات پس‌ازفروش و تامین قطعات، کلید موفقیت و رضایت بلندمدت مشتریان خواهد بود.
