چین سال‌هاست که با بیش از ۳۰۰ خودروساز داخلی مشغول توسعه و تولید خودروهای جدید است و دولت محلی با فشار بر بازار، فروش و عرضه را افزایش می‌دهد؛ اما مشکلی وجود دارد.
با وجود جمعیت عظیم چین، تقاضای داخلی برای این حجم از خودروها کافی نیست. طبق گزارش‌ها، دولت چین حالا صادرکنندگان را تشویق می‌کند تا خودروهای نو را مستقیما از خط‌تولید به‌عنوان خودروهای دست‌دوم در بازارهای خارجی بفروشند.
این کار قیمت‌ها را در این بازارها به‌طور مصنوعی کاهش می‌دهد و رقبای بین‌المللی را کنار می‌زند. این جنگ قیمت برای خودروسازان خارجی، حتی آن‌هایی مثل تسلا که در چین تولید می‌کنند، خبر بدی است.
اجباری از سوی دولت
این فرآیند با اهداف تولید و فروش اجباری که از سوی دولت تعیین شده است، آغاز می‌شود. دولت به‌صنایع تحت‌کنترل خود اهدافی را دیکته می‌کند که باید به آن‌ها برسند. درصورت تحقق این اهداف، مشوق‌هایی مانند ترفیع و بودجه‌های گسترده‌تر ارائه می‌شود؛ اما ناکامی در رسیدن به این اهداف اغلب با مجازات دولتی همراه است.
این موضوع سبب شده است صادرکنندگان و شرکت‌های خارجی، خودروهای داخلی چین را مستقیما از خط‌تولید به‌صورت نو خریداری کنند و بلافاصله آن‌ها را به خاورمیانه، آسیای مرکزی و روسیه صادر کنند؛ جایی که به‌عنوان مدل‌های دست‌دوم غیرواقعی با قیمت‌های پایین‌تر فروخته می‌شوند. به‌گزارش «رویترز»، دولت‌های محلی چین این رویه را با صدور مجوزهای لازم برای تولید، ثبت و صادرات خودروها تشویق می‌کنند.
آن‌ها بازپرداخت مشوق‌های مالیاتی را تسریع کرده و زیرساخت‌های لازم برای جابه‌جایی حجم بالای خودروها را گسترش داده‌اند. یک مدل خودرو نو تولید می‌شود، پلاک و ثبت چینی دریافت می‌کند و سپس صادرکننده آن را به‌عنوان یک مدل دست‌دوم صادر می‌کند. بدین ترتیب، خودروسازان چینی می‌توانند به اهداف فروش دولتی برسند.
با توجه به‌حجم بالای تولید خودرو در چین، این روند بر بازارهای هدف و رقبا تاثیر گذاشته است. برخی نمایندگان چینی این رویه را در رویدادهای عمومی آشکارا ستایش می‌کنند و از جزئیات آن ابایی ندارند.
شرایط چری
چری یکی از خودروسازان خصوصی بزرگ چین است که در مواجهه با بحران عرضه بیش از حد و تقاضای ناکافی، موقعیتی نسبتا باثبات اما چالش‌برانگیز را تجربه می‌کند. این کمپانی با تکیه بر برندهای زیرمجموعه‌اش نظیر فونیکس، جتور و اومودا، تلاش کرده است بازار خود را در بخش کراس‌اوورهای اقتصادی و نیمه‌لوکس گسترش دهد. با توجه به‌سیاست‌های صادراتی دولت چین که خودروهای نو را به‌عنوان دست‌دوم روانه بازارهای خارجی می‌کند، چری نیز با مشارکت در این روند توانسته بخشی از ظرفیت تولیدی خود را خارج از مرزها به‌فروش برساند.
هرچند این اقدامات در کوتاه‌مدت به‌افزایش آمار فروش کمک کرده‌اند، اما در بلندمدت پرسش‌هایی جدی پیرامون تاثیر منفی آن‌ها بر اعتبار برندهای چینی در سطح جهانی ایجاد شده است.
چری همچنین از جمله برندهایی است که در بازار ایران حضور فعالی دارد و سیاست‌های دامپینگ چین می‌تواند فضای رقابت و قیمت‌گذاری محصولات آن در بازار داخلی را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد. درحالی که دولت چین به‌تجمیع برندها و کاهش شمار خودروسازان فکر می‌کند، آینده برندهای چری در گرو توانایی آن‌ها برای تطبیق با ساختارهای جدید، حفظ کیفیت و حفظ موقعیت رقابتی در بازارهای جهانی خواهد بود.
بایک در فراتر از مرزها
در شرایط بحرانی خودروسازی چین، گروه بایک نیز با چالش‌های جدی در مسیر حفظ موقعیت خود در بازار داخلی و خارجی مواجه شده است. بایک که با برندهایی چون سنوا، فوتون و آرک‌فاکس شناخته می‌شود، از جمله شرکت‌هایی است که زیر فشار سیاست‌های تحمیلی دولت چین اقدام به‌افزایش تولید کرده و اکنون با مازاد عرضه روبه‌رو است.
این برند با تکیه بر سابقه طولانی و ارتباط با شرکای بین‌المللی نظیر هیوندای و مرسدس‌بنز، تلاش کرده کیفیت محصولات خود را حفظ کند؛ اما روند دامپینگ ساختاریافته در صنعت چین باعث شده است که رقابت سالم در بازارهای خارجی تحت‌تاثیر قرار بگیرد. صادر کردن خودروهای نو به‌عنوان دست‌دوم و فروش آن‌ها با قیمت‌های پایین‌تر در کشورهای خاورمیانه، آسیای مرکزی و روسیه، نه‌تنها موجب بی‌ثباتی قیمت‌ها شده، بلکه اعتبار برندهایی چون بایک را نیز تهدید می‌کند. به‌علاوه، ادغام احتمالی شرکت‌های کوچک‌تر و تجمیع برندها در دستور کار دولت قرار دارد که می‌تواند ساختار عملیاتی بایک را دچار تغییرات گسترده کند.
در چنین فضایی، تداوم موفقیت بایک وابسته به تطبیق‌پذیری آن با ساختار جدید، تمرکز بر نوآوری در تولید و توانایی حفظ کیفیت در شرایط رقابت جهانی خواهد بود.
دولت آگاه است!
این شرایط نشان می‌دهد دولت کاملا آگاه است که بیش از حد خودرو تولید می‌کند؛ اما باز هم قیمت‌ها را کاهش می‌دهد و رقابت جهانی را تضعیف می‌کند تا آمار افزایش یابد و سیاستمداران را راضی نگه دارد. علاوه‌بر این، دولت چین به‌دنبال تسلط بر بازار جهانی خودرو است. جالب است که این اخبار درباره رویه‌های فروش جهانی مشکوک درحالی منتشر می‌شود که بازار داخلی چین از رشد به‌سمت کوچک شدن حرکت می‌کند.
بزرگ‌ترین خودروساز چین یعنی بی‌وای‌دی تولید خود را کاهش داده و برنامه‌هایی برای گسترش خطوط تولید همگام با تغییرات بازار دارد. همچنین برخی مقامات چینی از ادغام بازار و تجمیع برخی از صدها خودروساز موجود صحبت می‌کنند. بنابراین به‌نظر می‌رسد بازار چین در آستانه آشوب است.
