شفافسازی در بازار خودرو از اهمیت بسزایی برخوردار است. بر این اساس، عرضه سازمانیافته خودرو در بورس کالا میتواند به منزله راهکاری جدی برای مقابله با فعالیتهای واسطهگری و سوداگری باشد. از سویی، موفقیت این طرح مشروط به قیمتگذاری بر پایه بهای تمامشده واقعی بههمراه سود متعارف است و هرگونه دخالت دستوری در قیمت، مسیر اصلاح را منحرف میکند و باید بهمنطق اقتصادی بازگشت.
رقابت باید بهتدریج و در یک بازه زمانی معین اجرا شود تا از جهشهای ناگهانی قیمت و سوءاستفاده رباتها در خریدهای غیرواقعی جلوگیری شود. این مدل فروش باعث میشود تقاضای واقعی بهدرستی شناسایی شده و عرضه با آن هماهنگ شود.
همچنین پیشنهاد تخصیص درآمد حاصل از مابهالتفاوت قیمت پایه و قیمت کشفشده در بورس، به برنامههای توسعهای صنعتخودرو ارائه شده است. این منابع میتوانند صرف افزایش داخلیسازی قطعات، بهبود کیفیت و تسریع در از رده خارج کردن خودروهای فرسوده شوند.
بخشی از این درآمد نیز مشروط بر تحقق اهداف، دوباره به زنجیره تولید بازگردد. این درحالی است که شرط اساسی قطع فعالیت دلالان در این بازار، الزام ثبت و پلاکگذاری صرفا برای خودروهای خریداریشده از بورس کالاست.
وقتی راههای فرعی بسته شود، عملا فروش خارج از سازوکار رسمی بیمعنا شده و شبکه واسطهگری از بین میرود.
همچنین برنامههایی چون لیزینگ، اعتبار اسنادی و فروشهای اعتباری ابزارهایی هستند که قرار است در بورس کالا برای تسهیل خرید خودرو مورد استفاده قرار گیرد.
این طرح اگر بهدرستی اجرا شود، نهتنها به سود مصرفکننده و تولیدکننده منجر میشود، بلکه با حذف سوداگران، فضا برای رقابت سالم باز خواهد شد.
این مدل عرضه پیشتر نیز در مجلس مطرح شده و حتی کلیات آن به تصویب کمیسیون صنایع رسید، اما ملاحظات برخی نهادها مانع اجرای آن شد. اکنون بار دیگر بحث احیای این طرح در جریان است و امیدواریم این بار با جدیت و همراهی همهجانبه بهسرانجام برسد.
درنهایت باید به این نکته اشاره کرد که عرضه خودرو در بورس کالا، مسیر حذف واسطهگران و بازگشت سود به تولید است.