برآوردها نشان میدهد نرخ رشد اقتصاد ایران در نخستین فصل سال 1404 دچار افت شده است. با این روند، این احتمال وجود دارد که نرخ رشد سال جاری منفی شود. یکی از مشکلات کنونی واحدهای تولیدی و صنعتی افت تقاضاست و با توجه به جنگ تحمیلی 12 روزه و تهدیداتی مانند «اسنپ بک»، مشکلات کماکان ادامه دارد و اقتصاد هنوز بهشرایط ثبات نرسیده و این موارد در بخش تقاضا تاثیرگذار است.
وقتی تقاضا در بازار نباشد، کالاهای تولیدشده انبار میشود؛ بنابراین مهمترین مساله درحال حاضر تحریک تقاضاست. بیشتر افراد در شرایط فعلی بهدنبال حفظ منابع نقدی خود هستند و کمتر برای خرید اقدام میکنند. افت تقاضا، چرخه بازار و تولید را بههم میزند و تولید با مشکل مواجه خواهد شد.
همچنین سرمایهگذاری هم در شرایط بیثباتی، کاهش مییابد که روی رشد اقتصادی اثرگذار است و حتی تامین مالی با مشکل مواجه خواهد شد. البته همه مشکلات ناشی از بیثباتی ناشی از شرایط جنگی و تهدیدات بینالمللی نیست؛ بلکه مشکلات داخلی هم وجود دارد که اثرگذار است.
امروز ناترازی انرژی روند تولید را با مشکل مواجه کرده است. وقتی سرمایهگذاری انجام میشود، ولی برق نباشد، عملا این سرمایهگذاری هدررفت منابع است و نمیتوان از ظرفیتهای ایجادشده استفاده کرد. امروز بسیاری از کارخانهها بهدلیل بحران انرژی، زیر ظرفیتشان فعالیت میکند و دچار زیان میشوند.
پارامترهای منفی مانند قطعی برق در تابستان و مساله گاز در زمستان برای فعالیتهای اقتصادی و فعالان در حال افزایش است که حل مسائل اقتصادی نیازمند توجه جدی و ویژه است تا مشکلات بهصورت ریشهای حل شود.
امروز برخی بخشها به جراحی نیاز دارد و با اقدامات مُسکنوار حل نخواهد شد؛ یعنی بدون توجه به علت، مشکلات حل نخواهد شد. تهدیدات بیرونی یک مساله است، اما خودتحریمیهای داخلی هم وجود دارد. حداقل میتوانیم مسائل داخلی را حل کنیم؛ مانند برداشت موانع تولید، رفع قوانین مزاحم، پرهیز از تصمیمات و بخشهای خلقالساعه. امروز زمان انجام اقدامات اساسی برای حل مسائل اقتصادی است و چند سال است که با ناترازی انرژی مواجه هستیم و هر سال بدتر میشود.
با همین روند سالهای آینده، ناترازیها تشدید و تولید کاهش مییابد که حتی در افت معیشت و قدرت خرید کارگران هم اثر دارد؛ زیرا وقتی کارخانه تعطیل باشد، نمیتواند حقوق و دستمزد پرداخت کند.
اگر فشارها مانند تعطیلیها، ناترازیها و... بر فعالان اقتصادی بیشتر شود، تولید با مشکلات بیشتر مواجه خواهد شد. امیدوارم شاهد شرایط ثبات در کشور باشیم تا افزایش تقاضا رخ دهد و تولید رشد کند.