به گزارش «اخبار خودرو»،با تولید خودرو و گسترده شدن استفاده از آن، الزاماتی جهت افزایش ایمنی، کیفیت و ضریب اطمینان تعریف شد و به همین منظور، استانداردهایی برای این صنعت در نظر گرفته می‌شود. ‌در کشور ما نیز استانداردهایی وجود دارند که برخی از آنها سبب وارد آمدن نقدهایی شده و خودروسازان را با ابهاماتی روبه‌رو کرده است. مهندس مهدی خرازان، به‌عنوان محقق و استاد دانشگاه، کتاب‌هایی در حوزه مکانیک خودرو و اخیرا کتابی درباره استاندارد صنعت خودرو به تالیف رسانده است که به همین بهانه درباره استانداردهای صنعت خودرو با وی به گفت‌وگو پرداختیم.

کمی از پیشینه حضور استاندارد در صنعت خودرو برای ما بگویید. موضوع رعايت استانداردهاي اجباري خودرو در کشور ما از سال 1382 مطرح و به‌تدريج اجرايي شد. پیش از آن، فقط استانداردهاي كارخانه‌اي وجود داشتند اما هيچ نظارت كلي از جانب دولت صورت نمی‌گرفت. با اجباري شدن اين استانداردها، يك‌سري الزامات مشترك براي خودروها در نظر گرفته شد. لزوم تعریف استاندارد به‌جز موارد ایمنی در ساخت خودروها، چیست؟ هدف از تدوين استانداردهاي خودرویی علاوه بر افزایش سطح ایمنی خودرو، ارتقای كيفيت و رعايت الزامات زيست‌محيطي نیز است. استانداردهاي اجباري بيانگر حداقل الزاماتي است كه يك خودرو بايد داشته باشد. یک وجه دیگر نیز استانداردهای کارخانه‌ای است، به این معنا که خودروساز در زمينه‌هاي مختلف كيفي يا كمي، استانداردهایی را برای تولیداتش در نظر می‌گیرد. چند استاندارد الزامي براي خودروها وجود دارد؟ ابتدا تعداد استانداردهاي اجباري خودرو 55 استاندارد بود اما در حال حاضر، تعداد آنها به 85 استاندارد افزايش يافته است. آیا تفاوتی میان استانداردهای تبیین‌شده برای خودروسازان داخلی ما با استانداردهاي خودرويي بين‌المللي وجود دارد؟ خیر. استانداردهايي كه در كشور ما اجباري شده، بر مبناي استانداردهاي بين‌المللي ECE تدوين شده است. در سال‌هاي قبل، مبناي كار بيشتر استانداردهاي اروپايي EEC بود اما در سال‌هاي اخير، نسخه تكامل‌يافته همان استانداردها در سازمان‌ملل با نام ECE تصويب شده و مبنا قرار گرفته است. آيا استانداردهاي اجباري خودروهای داخلی منطبق با استانداردهاي بين‌المللي است؟ به‌جز موارد خاص، تقریبا کاملا منطبق است. به‌طور مثال استاندارد بازيافت مواد تشكيل‌دهنده خودرو در ايران اجباري نشده و چند استاندارد ديگر نیز در ارتباط با معيار مصرف سوخت و الزام كپسول آتش‌نشاني فقط مربوط به ايران است. با رعايت اين استانداردها، تا چه میزان سطح ايمني خودروها افزايش مي‌يابد؟ سيستم‌هاي ايمني خودرو به دو گروه اصلي ايمني فعال (Active Safety) و ايمني غيرفعال (Passive Safety) تقسيم‌بندي مي‌شوند. منظور از ايمني فعال، سيستم‌هايي است كه از وقوع تصادف جلوگيري مي‌كنند؛ از جمله اين سيستم‌ها مي‌توان به سيستم ترمز و سيستم هشدار انحراف از مسير اشاره کرد. اما منظور از سيستم ايمني غيرفعال، سيستم‌هايي است كه بعد از وقوع تصادف، قرار است تا حد امكان خسارات وارده را كاهش دهند. در موضوع كاهش خسارت، هم سرنشينان مهم هستند و هم حفاظت از عابرين. به‌طور مثال كمربند ايمني براي كاهش خسارت سرنشينان طراحي شده و حفاظ‌هاي جانبي و جلو در خودروهاي سنگين تجاري، براي كاهش خسارت به عابران در صورت برخورد با خودرو، طراحي شده است. هر يك از اين استانداردها به الزامات مربوط به اين سيستم‌ها پرداخته و استفاده از آنها را براي خودروها اجباري کرده است. در زمينه مسائل ايمني، آیا تنها مقاومت بدنه و مسائل اینچنینی مورد توجه قرار گرفته است یا استانداردهاي ديگري وجود دارد؟ بيشتر اين استانداردها در ارتباط با مسائل ايمني هستند. به‌طور مثال با توجه به نقش انواع چراغ‌ها در جلوگيري از وقوع تصادف، چراغ‌ها جزو سيستم‌هاي ايمني فعال خودرو محسوب مي‌شوند و حدود 15 استاندارد برای آن در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر استانداردهايي برای افزایش دامنه ديد جلو، آينه‌ها، برف پاك‌كن، برفك‌زدا و مه‌زدا وجود دارند، چون در جلوگيري از تصادف موثر هستند و جزو ايمني‌هاي فعال خودرو محسوب مي‌شوند. در زمينه مسائل زيست‌محيطي چه استانداردهايي وجود دارند؟ از مهم‌ترين استانداردهايي كه در اين زمينه وجود دارد، مي‌توان به استاندارد مصرف سوخت و استانداردهاي موتور اشاره کرد. عموم مردم معتقدند که سطح استانداردهاي برخي از خودروسازان معروف جهان، بالاتر از سایر خودروسازان است. چنین موضوعی صحت دارد؟ این مورد به همان بحث استانداردهای درون کارخانه‌ای بازمی‌گردد که محصولات برخی برندها را مطمئن‌تر از دیگران می‌سازد اما در خصوص استانداردهاي الزامي خودرو كه در مورد ايمني خودرو و مسائل زيست‌محيطي است، سطح استانداردها کاملا یکسان است و نباید تفاوتی بین استانداردهای محصولات کمپانی‌ها وجود داشته باشد. آيا خودروسازان داخلي ما نیز داراي این استانداردهاي كارخانه‌اي هستند؟ هر يك از خودروسازان، علاوه‌بر استانداردهاي الزامي خودرو، داراي يك‌سري استانداردهاي كارخانه‌اي نيز هستند كه در ارتباط با رعايت مسائل كيفي خودرو است. استانداردهاي كارخانه‌اي بيشتر روي مسائل كيفي نظارت دارند اما استانداردهاي 85گانه الزامي خودرو، بيشتر در ارتباط با ايمني و مسائل زيست‌محيطي هستند. آيا استانداردهاي خودروهاي سواري و سنگين با يكديگر متفاوت هستند؟ برخي از اين ‌استانداردها، همچون استاندارد حفاظت از سرنشينان در برخورد از جلو، مخصوص خودروهاي سواري است و برخي ديگر همچون استانداردهاي حفاظ جانبي و حفاظ عقب، مخصوص خودروهاي سنگين است. اما تعداد زيادي از استانداردها همچون تست ترمز، تست فرمان و... به‌صورت مشترك، هم براي خودروهاي سواري و هم براي خودروهاي سنگين الزامي است. البته در ابتداي هر يك از اين استانداردها دقيقا مشخص شده كه آن استاندارد براي كدام‌يك از انواع خودروها الزامي است. اين آزمون‌ها چه موقع بايد انجام شوند؟ هنگامي‌كه قرار است براي اولين‌بار، مجوزهاي تاييديه نوع خودرو (TA) اخذ شود، كليه آزمون‌هاي الزامي بايد روي يك نمونه خودرو انجام شود اما در سال‌هاي بعد براي اينكه بررسی شود، آیا توليدات جديد نيز مطابق نمونه اوليه توليد شده‌اند، لازم است كه فقط برخي از اين آزمون‌ها روي يك دستگاه ديگر انجام شود. به اين آزمون‌ها كه در سال‌هاي بعد انجام مي‌شود، آزمون‌هاي ادواري تطابق توليد (COP) گفته مي‌شود. آيا آزمون‌هاي خاصي براي رعايت استانداردهاي خودرويي انجام مي‌شود؟ در هر يك از اين استانداردها، رويه انجام آزمون‌ها و معيارهاي پذيرش آن بيان شده است. اين آزمون‌ها در مراكز تستي كه داراي مجوز صدور گواهينامه از سازمان ملي استاندارد هستند، انجام و گواهينامه صادر مي‌شود. به‌طور کلی با توجه به ابهامات و نقدهایی که به استانداردهای 85گانه خودرویی وارد می‌شود، دیدگاه شما درباره استانداردهای داخلی چیست؟ رعايت الزامات استانداردي،ارتقای سطح كيفي و ايمني خودروها قطعا گام موثری است اما روش اجراي آنها بايد به‌گونه‌اي باشد كه هم خودروسازان را دچار چالش نكند و هم قيمت خودرو را بيش از اندازه افزايش ندهد. زیرا پياده‌سازي بعضي از اين استانداردها، نيازمند ايجاد يك‌سري زيرساخت‌هاست كه در مورد بسياري از خودروهاي داخلي، زيرساخت‌هاي لازم براي پياده‌سازي آنها هنوز وجود ندارد. بنابر‌اين با اجراي اين استانداردها، احتمال دارد توليد برخي از خودروها متوقف شود. پس بايد برنامه‌ريزي‌هاي لازم براي جايگزيني محصولاتي كه در اين زمينه مشكل دارند، انجام گیرد و فرصت كافي به خودروسازان داده شود. همچنین با افزودن برخي سيستم‌ها از قبيل چراغ‌هاي تنظيم‌شونده خودكار، سيستم هشدار خودرو، سيستم هشدار انحراف از مسير، نشانگر تعويض دنده و.... كه قرار است از اول دي‌ماه 1397 به‌صورت اجباري روي خودروها نصب شوند، قيمت تمام‌شده خودرو افزايش مي‌يابد. در اين خصوص بايد توان خريد مشتريان نيز در نظر گرفته شود زیرا با افزایش استانداردها قیمت تمام شده این خودروها نیز افزایش می‌یابد که از این حیث مشتریان تحت فشار قرار خواهند گرفت و به عقیده برخی از کارشناسان قدرت خرید بازار دچار افت خواهد شد.