در فروردین ماه سال ۱۳۹۸، یک فایل صوتی در فضای مجازی منتشر شد که مکالمه یک کودک ۶ساله اهل خمینی شهر در استان اصفهان با اپراتور اورژانس را بازگو می‌کرد. این کودک که حتی نشانی دقیق خانه شان را نمی‌دانست، می‌گفت مادرش بعد از خوردن چند قرص بیهوش شده است و کمک می‌خواست. ماجرا درنهایت با اعزام واحدهای اورژانس ختم به خیر شد اما جرقه تلاش برای مکان‌یابی تماس‌گیرندگان با سرویس‌های اضطراری (اعم‌از پلیس، اورژانس و آتش‌نشانی) را هم زد. حالا مسئولان اورژانس کشور می‌گویند امکان مکان‌یابی فرد تماس گیرنده بدون اخذ اطلاعات از خود او در ۲ استان کشور فراهم شده و در ۲۷ استان هم در حال پیشرفت است. اما این موضوع چقدر اهمیت دارد و تجربه کشورهای دیگر در این زمینه چیست؟
از زمان انتشار فایل صوتی تماس کودک ۶ساله خمینی‌شهری با اورژانس اصفهان، این موضوع در رسانه‌ها مطرح شد که اورژانس کشور باید زیرساخت‌هایی را در اختیار داشته باشد که بتواند مکان تماس گیرنده را بدون راهنمایی او، پیدا کند. این موضوع از همان زمان در دستور کار قرار گرفت و به‌گفته سخنگوی سازمان اورژانس کشور، امکان موقعیت‌یابی تماس گیرندگان در دو استان تهران و خراسان‌رضوی به صورت پایلوت اجرا شد و اکنون زیرساخت‌های آن در سطح کشور و در ۲۷ دانشگاه فراهم شده است.
نرم‌افزارهای مسیریاب در خدمت اورژانس
سخنگوی اورژانس کشور گفت: «یکی از آرزوهای سازمان اورژانس کشور این است که زمان تماس مددجو تا اعزام آمبولانس کاهش یابد، به همین‌خاطر تمام تلاش خود را به کار گرفتیم. به‌عنوان‌مثال سعی می‌کنیم سوالات کلیدی‌تری را از مصدومان بپرسیم تا نوع ناوگانی را که نیاز است اعزام کنیم، تشخیص دهیم.»
مجتبی خالدی گفت: «با این همه، یکی از مشکلاتی که همواره وجود داشت، دادن آدرس دقیق توسط مددجو بود و همیشه این یکی از معضلات سازمان اورژانس کشور محسوب می‌شد. خوشبختانه از سال گذشته توانستیم امکان موقعیت‌یابی تماس گیرندگان را داشته باشیم و این اتفاق، در دو استان تهران و خراسان رضوی به صورت آزمایشی رخ داده است.»
سخنگوی سازمان اورژانس کشور افزود: «امیدواریم هرچه سریع‌تر بتوانیم این طرح را در تمام شهرها و جاده‌های کشور اجرا کنیم. البته تاکنون ۲۷ دانشگاه در سطح کشور زیرساخت‌های لازم را به همین منظور ایجاد کردند اما منتظر هستیم که قسمت پایلوت طرح‌ها به سرانجام برسد.»
خالدی گفت: «تا به اینجا بررسی‌ها نشان داده که زمان مکالمه بین اپراتور ۱۱۵ با مددجو بسیار کاهش پیدا کرده است. این طرح بسیار کمک کننده بوده به خصوص در جاده‌ها باعث شده تا اعزام آمبولانس از پایگاه نزدیک تر فراهم شود.»
وی ادامه داد: «مکان‌یابی تماس‌گیرندگان با اورژانس چند نکته مثبت دارد که یکی از آنها کاهش زمان مکالمه کارشناسان ۱۱۵ با مددجو است، نکته دیگر آن‌که می‌توانیم پایگاه نزدیک‌تر را شناسایی کنیم. همچنین گاهی یک آمبولانس اورژانس در مسیر برگشت از ماموریت است که با توجه به این مسیر می‌توانیم ماموریت جدیدی را به تکنسین‌ها اعلام کنیم.»
سخنگوی سازمان اورژانس کشور افزود: «هنگامی که موقعیت مکانی مددجو در دسترس باشد، می‌توان با استفاده از مسیریاب ها بهترین مسیر را شناسایی کرد و در اختیار پرسنل ۱۱۵ قرار داد.»
تجربه ای ارزشمند برای افزایش بازدهی خودروهای اورژانس
با این همه، نخستین بار نیست که موضوع مکان‌یابی مددجویان اورژانس کشور، رسانه‌ای می‌شود. در مردادماه امسال، معاون فنی و عملیاتی اورژانس تهران، درباره موقعیت‌یابی محل فرد تماس گیرنده با اورژانس تهران گفته بود: «درحال‌حاضر این اتفاق کلید خورده و در حال انجام است که افتتاحیه آن قرار بود مدتی قبل انجام شود.»
سیدرضا معتمدی ادامه داد: «البته شهروندان همچنان باید در آدرس دهی به اورژانس دقت لازم را داشته باشند و به‌عنوان‌مثال، در زمان وقوع تصادف در یک بزرگراه، جهتی از مسیر که تصادف در آن محل رخ داده از اهمیت بسیاری برخوردار است. علاوه‌بر این، موقعیتی که در حین تماس مشخص می‌شود، دقیق است اما همیشه آدرس را از تماس گیرنده می‌گیریم و این طور نیست که نیاز به آدرس‌دهی نباشد.»
وی درخصوص آمار و میزان خطاهای پزشکی که از سوی تکنسین‌های اورژانس این مرکز رخ می‌دهد، گفت: «پرسنل اورژانس تحصیلات آکادمیک و در این زمینه تحصیلات و تجربه دارند. از آنجا که در روند کار رشته‌های پزشکی، معمولا جان یک نفر در میان است، سعی می‌شود خطایی رخ ندهد. طی سال ۱۳۹۸، درمجموع حدود ۱۵ پرونده داشتیم که توسط پزشکی قانونی بررسی شد و در سه مورد از آنها محکوم شدیم. گرچه باید تلاش شود این تعداد هم وجود نداشته باشد، اما در میان روزانه حدود ۵ هزار ماموریت، تعداد کمی است.»
پیدا کردن جای شما چندان راحت نیست
اما آیا امکان پیدا کردن مکان شخص تماس گیرنده با سیستم‌های اضطراری (پلیس، اورژانس و آتش‌نشانی) در کشورهای دیگر هم وجود دارد؟ بررسی‌ها نشان می‌دهند حتی توسعه‌یافته‌ترین کشورهای جهان نیز همچنان در این زمینه مشکل دارند و هرچند ضرورت این موضوع تشخیص داده شده اما مشکلات فنی همچنان سر راه هستند.
به‌عنوان‌مثال، اورژانس آمریکا چند سالی است تلاش می‌کند مکان‌یابی فرد تماس‌گیرنده با اورژانس را بدون نیاز به اعلام از سوی خود او انجام دهد اما چنانچه داده‌های رسمی نشان می‌دهند، در مورد تلفن‌های ثابت عدم تطابق دقیق نشانی کاربر و اطلاعات تماس او، یک مشکل جدی است.
در مورد تلفن‌همراه هم همچنان خطای مکان‌یابی وجود دارد زیرا ممکن است مکان‌یاب گوشی‌همراه، خاموش باشد یا اتصال به اینترنت برقرار نباشد.
موقعیت مکانی فرد تماس گیرنده با شماره ۱۱۲ در این کشور نیز با استفاده از نزدیک‌ترین برج مخابراتی به محل تماس تعیین می‌شود و در واقع، چندان دقیق نیست. این در حالی است که داده‌های سال ۲۰۲۰ میلادی در آمریکا نشان می‌دهند بیش‌از ۸۰درصد موارد تماس با شماره ۹۱۱ (پلیس) از طریق تلفن‌های همراه است و پلیس نمی‌تواند به طور مستقل مکان‌یابی این تماس‌ها را انجام دهد و برای این کار، به شرکت‌های مخابراتی وابسته است.
در مقابل، در آلمان، پلیس و نیروهای امدادی شماره تماس و موقعیت مکانی فرد تماس گیرنده را بلافاصله روی سیستم رایانه‌ای خود دریافت می‌کنند و این موضوع، با وجود فدرالی بودن نظام سیاسی در این کشور نیز کارآمد است.
