مشاجره میان راننده تاکسی و مسافر بر سر پول خرد، به یک خاطره کمرنگ در ذهن بسیاری از شهروندان تبدیل شده است. دلیل این موضوع می‌تواند این باشد که حالا، کوچک‌ترین واحد پولیِ واجد ارزش از نظر شهروندان ایرانی، اسکناس یک‌هزار تومانی است و البته این اسکناس پول خرد محسوب نمی شود. از آن سو، پرداخت کرایه تاکسی با استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین، چند سالی است که در ایران کلید خورده و البته همه‌گیری کرونا و کاهش استفاده از پول نقد در تراکنش‌های مالی شهروندان، استفاده از این «کارافزار» را افزایش داده است.
هرچند درحال‌حاضر بسیاری از رانندگان تاکسی‌های آنلاین نیز پول نقد قبول نمی‌کنند. به‌هرحال رقابت میان اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین در شبکه تاکسیرانی بیش‌از هر زمان دیگری شدت گرفته است. اما ظاهرا این اپلیکیشن‌ها مشکل را حل نکرده‌اند و این معضل، ممکن است به شکلی دیگر خود را نشان بدهد.
پول خرد نداریم، حلال کنید!
اردیبهشت‌ماه، به طور سنتی، فصل افزایش کرایه تاکسی‌هاست و به تازگی هم اعلام شده در شهرهایی مانند تهران و کرج، افزایش کرایه ۲۵ تا ۳۵درصدی اعمال خواهد شد. این اما در حالی است که افزایش مبلغ کرایه تاکسی با اعداد غیر رُند (در شرایط کنونی اقتصادی، مبالغی در حد ۲۰۰ تومان) همواره مورد اعتراض رانندگان تاکسی بوده است، چراکه به عقیده آنها، موجب ایجاد درگیری میان راننده و مسافر خواهد شد.
محمدرضا بیگی، یکی از رانندگان تاکسی خطی در منطقه غرب تهران، در این مورد به خبرنگار «دنیای‌خودرو» گفت: «وقتی کرایه را ۵هزار و ۸۰۰ تومان تعیین می‌کنند، ترجیح می‌دهیم همان ۵ هزار و ۵۰۰تومان را از مسافر بگیریم البته مسافر هم خیلی‌وقت‌ها ترجیح می‌دهد مثلا ۶هزار تومان پرداخت کند.»
این راننده تاکسی ادامه می‌دهد:«الان دیگر ۲۰۰تومان را نمی‌توان مبادله کرد و همیشه هم اعتراض کرده‌ایم تعیین کرایه به این شکل، فقط بین ما و مسافر مشکل ایجاد می‌کند. شاید ۹۰درصد افراد دیگر به ۲۰۰تومان پول خرد اهمیتی ندهند، اما همان ۱۰درصدی که اهمیت می‌دهند برای ما مشکل ایجاد می‌کنند و همین برای عصبی کردن راننده و مسافر کافی است.»
سررشته ماجرا: باز هم کرونا
پرداخت کرایه تاکسی با استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین چند سالی است که به تدریج جای پای خود را در حوزه مبادلات مالی باز کرده البته تعدد این کارافزارها نشان می‌دهد ظاهرا بازار این شکل از مبادلات مالی، گرم است.
اما داستان تعدد این اپلیکیشن‌ها از آنجا شروع شد که با اعلام ورود بیماری کووید۱۹- به ایران در زمستان سال ۱۳۹۸، ناگهان حجم سفرهای درون‌شهری با تاکسی، اتوبوس و مترو در شهرهایی مانند تهران به شدت افت کرد. در همان زمان، مدیرعامل «تومن»، یکی از اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین به رسانه‌ها گفت میزان استفاده از این کارافزار برای نقل‌وانتقالات مالی، طی چند روز حدود ۲۰درصد افزایش یافته است. این در حالی بود که چندماه پیش از آن و در تابستان همان سال، اعلام شد تنها حدود ۲درصد تراکنش‌های مالی در حوزه تاکسیرانی از درگاه اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین انجام می‌شود.
مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور در گفت‌وگو با «دنیای خودرو»، با اشاره به معضل پرداخت پول‌های خرد در حوزه تاکسیرانی گفت:« چند سال است که مشکل پرداخت پول خرد در تاکسیرانی مطرح بوده، البته برخی مشاغل دیگر هم با این موضوع درگیر هستند. بالا بودن نرخ تورم در کشور، دلیل بروز این معضل است و به‌همین دلیل شاید پس از تعیین مبلغ کرایه تاکسی، با افزایش قیمت‌ها، پول خردی که راننده باید به مسافر پس بدهد از ارزش بیفتد و همین موضوع مشکل‌ساز شود.»
مرتضی ضامنی ادامه داد:«اپلیکیشن‌های موجود برای پرداخت آنلاین که تعداد آنها در سال‌های اخیر افزایش یافته راه‌حل مناسبی برای رفع مشکل پول خرد در تاکسی‌ها به‌نظر می‌رسند و به‌دلیل اینکه به زیرساخت‌های مازاد نیاز ندارند، به سرعت قابل‌استفاده هستند.»
به نام اپلیکیشن ها، به کام تاکسی ها
اما ازسوی‌دیگر، زمزمه‌هایی هم مبنی‌بر یکسان‌سازی درگاه پرداخت کرایه‌های آنلاین به گوش می‌رسد که این موضوع می‌تواند از سوی رانندگان تاکسی مورد استقبال قرار بگیرد، اما شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت آنلاین، چنین تصمیمی را به معنی پایان کار خود می‌دانند. به عبارت ساده‌تر، اگر قرار باشد تمام پرداختی‌های آنلاین کرایه تاکسی مستقیما به حساب راننده واریز شود، دیگر تعدد شرکت‌های پرداخت آنلاین، معنی نخواهد داشت.
در سال ۱۳۹۸، مدیرعامل فاوای شهرداری تهران از راه‌اندازی «بارکد واحد شهری» خبر داد و در مهرماه سال گذشته، اجرای آزمایشی این طرح در برخی پایانه‌های تاکسی در تهران کلید خورد.
محمد فرجود، در همین مورد به ایرنا گفته بود: «طرح «هم‌پذیرندگی پرداخت آنلاین تاکسی‌ها» دارای ایراداتی بود که آنها را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم باید مدلی طراحی شود که براساس آن، پذیرنده‌ها یک کد واحد داشته باشند.»
بیگی، راننده تاکسی، در این مورد به «دنیای خودرو» گفت: «اگر همه پرداختی‌های آنلاین کرایه به یک حساب واریز شوند قطعا برای ما بهتر است، چون الان باید با چند حساب کاربری مختلف سر و کار داشته باشیم و به همین دلیل بعضی همکاران شماره کارت خودشان را به مسافر می‌دهند.»
به این ترتیب، معضل پول خرد در حوزه تاکسیرانی، تغییر شکل داده و به‌گونه‌ای دیگر ظهور کرده است. در شکل جدید، راننده، مسافر، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت آنلاین و احتمالا سازمان تاکسیرانی، ممکن است دوباره با یکدیگر به مشکل بر بخورند.
