به گزارش «اخبار خودرو»،همه چیز با انفجار بیسابقه یک انبار مملو از نیترات آمونیوم در یکی از بنادرِ بیروت، پایتخت لبنان شروع شد. تقریبا یکسال پیش رسانههای جهان پر بودند از تصاویر یکی از بزرگترین انفجارهای غیرهستهای در جهان که یک زلزله سیاسی و اقتصادی هم در لبنان ایجاد کرد. کمی بعد، بخشی از گفتوگوها در شبکههای اجتماعی و رسانههای مرتبط با امور شهری، به سمت منطقه شهران در شمالغربی تهران نشانه رفتند و به انبارهای سوختی اشاره کردند که به دلیل نزدیکی به بافت مسکونی، به شدت ناایمن هستند و ممکن است هر لحظه حادثهای مشابه آنچه را که در لبنان رخ داد، اینبار در تهران رقم بزنند. کار حتی به جایی کشیده که برخی اعضای پیشین شورای شهر تهران پیشنهاد کردند یک جاده اختصاصی به طول حدود یک کیلومتر برای انتقال ماشینهای حامل سوخت به منطقه شهران ایجاد شده تا دستکم از حوادث خودرویی در این خصوص جلوگیری شود.
تنها چند ساعت پس از انفجار بیروت مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران در دوره گذشته نسبت به موضوع واکنش نشان داد و در پستی اینستاگرامی مدعی شد تهران هم ممکن است حادثهای دلخراشتر را تجربه کند. موضوع مورداشاره فراهانی، یک انبار سوخت در شمالغربی تهران، انتهای اتوبان شهید باکری و در منطقه شهران بود که بهگفته برخی کارشناسان، بدون در نظر گرفتن ضوابط ایمنی در نزدیکی نواحی مسکونی شهری احداث شده است.
در مدتی کوتاه محسن هاشمی، رئیس پیشین شورای شهر تهران گفت جابهجایی این انبارهای سوخت دستکم از زمان شورای شهر چهارم مطرح بوده و البته پیگیری نشده است. بهگفته هاشمی، درباره موضوع انبار نفت تهران در دوره چهارم شورای شهر نیز مکاتبات زیادی بین شهرداری، شورا، سازمان مدیریت بحران کشور و وزارت کشور انجام شده اما بررسی ها حاکی از آن بودند جابهجایی هزینه زیادی لازم دارد و بنابراین از دستور کار خارج شده است. با این همه، بهگفته رئیس پیشین شورای شهر پایتخت، وزارت نفت اقدامات لازم در راستای استحکامبخشی سازه را انجام داده است.
آیا یک جاده اختصاصی برای نفتکشها ساخته میشود؟
حال اما صحبت از اقدامی دیگر برای کاستن از خطرِ این انبار نفت در شمال غربی تهران است، اما اقدامی که مستقیما خطر را هدف نمی گیرد. در همین رابطه، دیروز، یکی دیگر از اعضای شورای شهر تهران در دوره گذشته، یک پیشنهاد جدید در این مورد را رسانهای کرد. مجید فراهانی ضمن هشدار نسبت به تردد نفتکشها در پایتخت گفت: «شرکت پالایش و پخش میتواند به سادگی با احداث کمتر از هزارمتر جاده، مسیر جدیدی را از انبار نفت تا شمال اتوبان باکری باز کند تا لااقل مسیر عبور نفتکشها از داخل محلات پرجمعیت شهر تهران نگذرد.»
او با اشاره به حادثه آتشسوزی یکی از نفتکشهای مسیر اصفهان افزود: «رهگذران به تازگی شاهد آتشسوزی مهیب یکی از نفتکشهای عبوری در مسیر اصفهان به شیراز بودند. چنین اتفاقی اگر در فضای شهری رخ دهد قطعا میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به جان و مال شهروندان وارد کند.»
فراهانی ادامه داد: «انبار نفت شهران در منطقه پنج تهران روزانه شاهد بارگیری حدود ۴۰۰ نفتکش است که متاسفانه مسیر عبور مخاطره آمیز تمامی این نفتکشهای مالامال از مواد سوختی روزانه از محلات شهران شمالی و جنوبی میگذرد، بهگونهای که در سالهای گذشته بارها خبر واژگون شدن این نفتکشها بهخصوص در فصل زمستان رسانهای شده است.»
توپ در زمین «پدافند غیرعامل»
این در حالی است که برخی اعضای سابق شورای شهر تهران معتقدند این موضوع باید حتی به نهادهای بالادست هم منتقل شود. رحمتاله حافظی در این مورد به روزنامه «دنیایخودرو» گفت: «انبارهای شهران روی بلندی قرار دارند و در صورت بروز هر گونه حادثه و تخریب دیوارها، امکان جاری شدن نفت و مشتقات آن به سمت پاییندست که مناطق مسکونی هستند، وجود دارد. علاوه بر انبارهای نفت شهران، شاهد لولههای چند کیلومتری انتقال نفت از شهر ری تا شهران هستیم که از زیر مناطق مسکونی و شهری عبور میکنند و انتظار میرود مسئولان وزارت نفت توضیح دهند وضعیت این لولهها چگونه است.»
رئیس پیشین کمیسیون سلامت شورای اسلامی شهر تهران با بیان این که در دوره چهارم درخصوص وضعیت انبارهای نفت شهران با وجود آن که مکاتبات زیادی داشتیم اما به نتیجه نرسیدیم و کسی پاسخگو نبود، ادامه داد: «انبارهای نفت شهران یک مساله پدافندی است و مطالبه ما حالا به عنوان یک شهروند از سازمان پدافند غیرعامل این است که این انبارها را بررسی کند و در خصوص خطر پذیری یا عدم خطر پذیری این انبارها به مردم گزارش دهد. اگر انبارها مشکلی ندارند به اطلاع مردم برسانند نباید اجازه دهیم اتفاق رخ دهد و بعد بگوییم کسی به حرفهای ما گوش نکرد. »
لزوم آمایش بافت شهری
با همه این ها، جانمایی نادرست بسیاری از زیرساختهای شهری در تهران، همواره در چند دهه گذشته مشکلساز بوده است. البته تجربه نشان داده تغییر کاربری زیرساختهای نامناسب نیز عمدتا به نفع شهروندان تمام شده است. محمدعلی سادسی، کارشناس شهرسازی نیز در گفتوگو با «دنیای خودرو» در این مورد گفت: «در دهه 1370 شمسی، کشتارگاه تهران در جنوب پایتخت که منشأ بوی نامطبوع در این مناطق شده بود، تبدیل به فرهنگسرای بهمن شد. احداث بوستانهای نهجالبلاغه و جوانمردان در غرب تهران در بستر روددرههایی که به عنوان محل تخلیه زباله و نخالههای ساختمانی شناخته میشدند و همچنین احداث بزرگراه نواب در بافت فرسوده مثالهای دیگری از تغییر کاربری به نفع شهروندان هستند و نشان میدهند مدیریت شهری میتواند تغییر ایجاد کند.»