این اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار موجب شده است انگیزهای برای ثبتنام خودرو در افراد، حتی اگر نیاز هم نداشته باشند، بهوجود آید و تا مادامی که نظام قیمتگذاری بهاین شکل است، تقاضا زیاد خواهد بود و این تقاضای زیاد را میتوان با قرعهکشی بهعنوان یک درمان موقت تا حدی پاسخگو بود. با افزایش ۱۸ درصدی قیمت خودرو، تفاوت قیمت کارخانه و بازار کمتر شده است و تنها زمانی مصرفکننده واقعی خودرو را خریداری میکند که این اختلاف قیمت صفر شود و تولید نیز افزایش یابد.
قیمتگذاری باید درحاشیه بازار صورت گیرد و دراین شرایط مصرفکننده برای سرمایهگذاری درحوزه خودرو انگیزه لازم را خواهد داشت. همچنین رانت بسیار بزرگ موجود در این بازار نیز از بین میرود.
حتی اگر در سال آینده ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو نیز تولید شود، باید نظام قیمتگذاری درمورد آن رعایت شود. خودروسازان توانایی تولید این مقدار خودرو را دارند و اگر بهنقدینگی خودروسازها کمک شود، تولید افزایش خواهد یافت. درعین حال درصورتی که تقاضا کمتر از میزان تولید باشد، قیمت محصولات خودروسازان نیز کاهش مییابد و این موضوع بهخودی خود سبب تنظیم قیمت بازار میشود. خودروسازان نیز در این شرایط روشهای دیگر فروش را امتحان میکنند تا بتوانند محصولات خود را عرضه کنند.
همچنین تا زمانی که تفاوت قیمتی بین کارخانه و بازار وجود دارد، حذف قرعهکشی مشکلی را حل نمیکند و درصورت حذف قرعهکشی خودروسازان باید در پی پیدا کردن روشی باشند که محصولات را به تقاضاکننده واقعی بفروشند. مجموع خودروهای عرضهشده درطرحهای قرعهکشی کمتر از یک میلیون دستگاه است؛ اما حدود ۴۰ میلیون نفر در این طرحها ثبتنام میکنند و این موضوع نشان میدهد برگزاری قرعهکشی موفق نبوده است. از طرفی احتمال این وجود دارد که وزارت صمت بههمین دلیل تصمیم بهحذف قرعهکشی گرفته باشد.
در سمت دیگر کارشناسان معتقدند که بازار این روزها را با نوسان طی خواهد کرد و این وضعیت همچنان ادامه خواهد داشت. با این شرایط فعلا شاهد اتفاق مثبتی در بازار خودرو نخواهیم بود و بررسی روند بازار خودرو نشان میدهد که طی هفته گذشته قیمتها روند صعودی بهخود گرفتهاند و خودروها روز چهارشنبه هفته گذشته نسبت بهروز سهشنبه با افزایش قیمت مواجه شدهاند.
براساس بررسی برخی رسانهها محصولات ایرانخودرو روز چهارشنبه، یکم دیماه 1400 بین یک تا پنجمیلیونتومان نوسان قیمت داشتهاند؛ بهگونهای که قیمت دنا پلاس دندهای توربو روز چهارشنبه با سهمیلیونتومان افزایش نسبت بهروز سهشنبه به 485 میلیونتومان رسیده است. همچنین این روزها بار دیگر شاهد آشفتگی قیمت در بازار خودرو هستیم و این امر حکایت از آن دارد که برخلاف پیشبینیها مسئولان مربوطه در این بخش موفقیت چندانی در مهار و کنترل تورم نداشتهاند.
همچنین باید بهاین نکته توجه داشت که خودرو درکشور ما تبدیل بهکالای سرمایهای شده و تا این نگاه در بازار خودرو وجود دارد، ما در بحث مهار و کنترل قیمت بهموفقیت چشمگیری دست نخواهیم یافت. با این تفاصیل سودجویان و دلالان بزرگ وضعیت بازار خودرو را مشخص میکنند و دلالان خرد نیز که ای بسا از میان مصرفکنندهها باشند تابع تغییرات بازار هستند و هرچند سال یکبار شاید بتوانند یک خودرو را برای سرمایهگذاری خریداری کنند. البته دراین آشفتهبازار تغییرات نرخ ارز نیز سهم خود را دارد.
بهعبارت دیگر دلالان بزرگ هرگاه بهانتظارات برای افزایش قیمت دلار پی ببرند، با ابزارهای مختلف دربازار خودرو جوی را ایجاد میکنند که بهافزایش تقاضا دامن میزند و حاصلی ندارد جز آشفتگی بیشتر بازار. البته این مساله با کاهش قیمت دلار حالت عکس بهخود میگیرد و بهاین ترتیب میتوان رفتار بازار خودرو را تا حدی پیشبینی کرد. بنابراین دغدغهها درمورد بازار ارز درخصوص بازار خودرو نیز صادق است و مردم همانگونه که نرخ ارز را لحظهای کنترل میکنند، روزانه قیمت انواع خودرو را نیز بررسی میکنند.
کارشناسان بازار خودرو معتقدند نوسانات روزانه قیمت خودرو همچنان ادامه خواهد داشت و این روزها سیگنال مثبتی از سوی سیاستگزاران مربوطه دریافت نمیشود و بهاین ترتیب بعید بهنظر میرسد که روشهای سنتی مانند قرعهکشی نیز دراین بازار برچیده شود. درنهایت افزایش قیمت خودرو تا پایان سال دور از ذهن نیست و بهگفته کارشناسان بخشی از افزایش قیمت خودرو دربازار ناشی از سیاستهای پولی و مشکلات کلان اقتصادی است و تا زمانی که چالشهای کلان اقتصاد حل نشود، نمیتوان انتظار کاهش قیمت در بازار خودرو را داشت. اما درمیان اظهارنظرها درخصوص چگونگی وضعیت بازار خودرو که بیشتر آنها از ادامه افزایش قیمت حکایت دارد مسائلی همچون وعده افزایش تولید و نتیجه مذاکرات مطرح میشود و باید دید که این مسائل چهتاثیری بر بازار خودرو خواهد داشت.
افزایش تولید وعدهای است که وزیر صمت از شروع کار خود بارها بهآن اشاره کرده است و بهگفته برخی کارشناسان اگر تولید خودرو در سال آتی افزایش یابد، میتوان امیدوار بود که قیمتها در بازار روند منطقیتری را در پیش بگیرند. اما برجام چهتاثیری بر بازار خودرو خواهد داشت؟
همانطور که گفته شد بازار خودرو بهنوسانات قیمت ارز بهشدت حساس است و هرپیشامدی در عرصه سیاست کلان با توجه بهتاثیر آن در بازار ارز بر وضعیت بازار خودرو نیز بهشدت تاثیرگذار است. بنابراین اگر مذاکرات سبب افزایش قیمت دلار بشود خودرو گران خواهد شد؛ اما اگر نتیجه مذاکرات سبب کاهش قیمت دلار شود خودرو نیز در پی آن ارزان میشود.
در بازارها درروزهای پایانی هفته گذشته شاهد جنبوجوش خریداران بودیم و بهنوعی بازارها نسبت بهجدی شدن برخی رویدادها همچون مذاکرات برجامی وین، جدی شدن روابط ایران و عربستان و تصمیمات دولت در زمینه اقتصاد واکنش نشان دادند. قیمت دلار در روز چهارشنبه پس از مدتی رشد، دوباره با نوسانات روبهپایین مواجه شد و بهنقطه ابتدایی خود در آغاز هفته بازگشت.
درواقع بهای دلار در بازار متشکل ارزی و صرافی ملی در همان محدوده قبلی دنبال میشود و قیمت سکه نیز در همان کانال ۱۳ میلیونتومان قرار دارد. با این وصف بازار شاهد نوسانات روبهپایین است.
در بازار خودرو، محصولات ایرانخودرو برخلاف جریان مربوط بهدلار که شاهد نوسانات روبهپایین بود با رشد محسوسی همراه بود. درعین حال با خوشبینیها در بحث مذاکرات برجامی وین، بازار خودرو شاهد ارسال سیگنالهای مثبتی است که البته همچنان رکود حاکم بر بازار حکایت از این دارد که خریداران و فروشندگان چندان فعال نیستند و قیمتها بیشتر تحتتاثیر اخبار و رویدادها تغییر میکنند.