به گزارش «اخبار خودرو»،در بسیاری‌از فیلم‌ها و سریال‌ها صحنه‌های پرحادثه و اکشن همراه با تصادف، انفجار، سقوط و... دیده می‌شوند، به‌خصوص در سکانس‌های تعقیب و گریز چند خودرو سبک و سنگین و موتورسیکلت در خدمت آرتیست‌های فیلم‌ها هستند. اما این اتفاقات و کارهای خطرناک که باعث جذابیت و غنای فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی می‌شوند، از عهده بازیگران خارج هستند. این اتفاقات پرهیجان و پرخطر توسط بدلکاران انجام می‌شوند. بی‌تردید حرفه بدلکاری نیز مانند دیگر شاخه‌های سینما؛ ابزارها، تجهیزات و امکانات فنی خاص خود را می‌طلبد که بدون بهره‌گیری از این وسائل و ادوات، انجام عملیات بدلکاری ناممکن است.

همیشه روبه‌رشد
تاریخچه این فعالیت حرفه‌ای که با هنر سینما پیوند نزدیکی دارد، به دوره سینمای صامت برمی‌گردد. بعد از جنگ جهانی دوم، سینما و صنعت خودرو جان دوباره‌ای گرفتند. بنابراین بدلکارانی ظهور کردند که به کمک ارتقای کیفی پروژه‌های سینمایی آمدند. این حرفه با رواج جلوه‌های رایانه‌ای تا حدی تحت‌تاثیر قرار گرفت. اجرای برخی صحنه‌ها می‌توانست بسیار دشوار و گران باشد اما جلوه‌های رایانه‌ای ‌توانستند این مشکل را برطرف کنند.
اما در ایران این حرفه سابقه چندانی را ندارد ولی در دهه 80خورشیدی سر زبان‌ها افتاد. در چند سال اخیر مراکزی مثل مدرسه بدلکاری تاسیس شد تا علاقه‌مندان براساس اصول و ضوابط حرفه‌ای این هنر مهیج را فرا بگیرند.
بدل خودرویی!
در عرصه بدلکاری، خودرو نقش چمشگیری دارد و بسیاری از فعالیت‌های بدلکاران با خودروهای سواری، اتوبوس و کامیون انجام می‌شود. البته موتورسیکلت نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. تصادف خودرو با موتورسیکلت، دوچرخه یا رهگذر پیاده، تصادف خودرو با خودرو دیگر، پرش خودرو از روی موانع عریض و طویل مانند پرش از دره، کوه، رودخانه، واژگون شدن خودرو، انجام دادن حرکات ویژه مانند رانندگی‌حرفه‌ای در صحنه‌های تعقیب‌وگریز و رانندگی با خودروهای سنگین مانند کامیون، تریلی و جرثقیل ازجمله حرکات مهیجی‌ هستند که با خودرو اجرا می‌شوند. برای آنکه بازیگر بدلکار بتواند صحنه‌های شگفت‌انگیز و باورنکردنی خلق کند، با خودرو رانندگی نامتعارفی داشته باشد و صحنه‌های تصادفات نیز به‌درستی اجرا شوند، پیش از هر چیز باید به‌صورت کامل و درست آموزش دیده باشد و در رانندگی کاملا حرفه‌ای باشد تا بتواند عملیات نامتعارف و حرکات ویژه‌ با خودرو را به بهترین شیوه اجرا کند.
رانندگی حرفه‌ای، باید با اندازه‌گیری‌های دقیق و محاسبات قدرت، سرعت و شتاب خودرو در حال حرکت همراه باشد همچنین راننده باید تسلط کامل و دقیقی بر خودرو داشته باشد.
بدلکاری در ایران
بدلکاران حرفه‌ای در ایران کم نیستند؛ مرحوم پیمان ابدی و مرحوم ارشا اقدسی، دو چهره‌ای هستند که در معرفی این حرفه نقش جدی داشتند. به گفته فعالان این رشته، انرژی و پتانسیل بدلکاری در ایران زیاد است. بعضی بدلکاران تنها اجراکننده هستند، اما چندنفری نیز در زمینه طراحی و تجهیزات بسیارخوب عمل می‌کنند. گاه با ابزارهایی که در ایران موجود است برخی بدلکاران حرکاتی خلق می‌کنند که قابل‌توجه هستند. نکته‌ای که در بدلکاری ایران دیده می‌شود، کمبود برخی امکانات و وسایل است. به‌عنوان‌مثال برای فیلمبرداری یک صحنه بدلکاری در کشور از دو دوربین استفاده می‌شود، اما در کشورهای دیگر برای همان صحنه پنج دوربین به‌کار گرفته می‌شود. ابزار و لوازم در صحنه فیلمبرداری کم هستند و صحنه‌هایی مانند چپ کردن خودرو را هم نمی‌توان تکرار کرد. متاسفانه ابزار موردنیاز برای خلق سکانس‌های اکشن در کشور در اختیار بدلکاران قرار نمی‌گیرد. مرحوم ابدی هنگامی که تازه به ایران آمده بود، می‌گفت شرکت‌های بنز و ب‌ام‌و برای آنکه محصولات خود را در اختیار دست‌اندرکاران بدلکاری قرار دهند، با یکدیگر رقابت می‌کنند اما متاسفانه در کشور ما برای واژگون کردن یک خودرو در سکانس یک فیلم کهنه‌ترین خودروها در اختیار ما قرار می‌گیرد.
امیر بدری (بدلکار) در این باره می‌گوید: «در سینمای حرفه‌ای جهان در تمام سکانس‌ها، بدلکاری با ایمن‌ترین روش ممکن انجام می‌شود، حتی اگر در صحنه‌ای درصد کمی احتمال آسیب برای بدلکاران وجود داشته باشد، آن کار اجرا نمی‌شود. ازسوی‌دیگر برای سکانس‌هایی که ممکن است در فیلم ضروری باشند ولی به نظر عوامل تولید خطرناک هستند، معمولا سراغ حذف آن نمی‌روند و سعی می‌کنند از تجیهزات ویژه‌ استفاده کنند. البته چنین تجیهزاتی در ایران نیز وجود دارند بنابراین امکان اجرا در ایمن‌ترین حالت‌ها ممکن است. در بعضی سکانس‌ها قبل از فیلمبرداری به تمرین نیاز است زیرا این کار امکان خطا را کاهش می‌دهد. خوشبختانه این موضوع در سینمای ما درحال جا افتادن است و قبل از فیلمبرداری زمانی برای تمرین در نظر گرفته می‌شود.»
بدری با اشاره به حادثه‌ای برای دو بدلکار مطرح کشور در چند سال اخیر پیش آمد، بیان کرد:‌ «برای جلوگیری از آنچه برای پیمان ابدی وارشا اقدسی افتاد، راهکار وجود دارد و آن هم استفاده از سیستم‌های به‌روز دنیاست. به‌عنوان‌مثال در چپ کردن خودرو می‌توان از ریموت کنترل و تجهیزاتی استفاده کرد که در ایران هم موجود هستند. تاکید می‌کنم در صحنه بدلکاری که خطری برای بدلکاران یا عوامل دیگر وجود داشته باشد، از بدلکار استفاده نمی‌کنیم. باتوجه به پیشرفت و توسعه صنعت سینمای ایران قطعا همکاری در فیلم‌ها روزبه‌روز بیشتر خواهد شد. اما باتوجه به تجهیزات و امکانات به‌روزی که در اختیار داریم، سکانس‌هایی را که خطرآفرین هستند، بدون بدلکار و با سیستم ریموت کنترل انجام می‌دهیم. سال‌هاست حرفه بدلکاری در ایران انجام می‌شود. پیمان ابدی و ارشا اقدسی کمک بسیاری به پیشرفت این حرفه کردند به‌رغم اتفاق ناگواری که برای آنها رخ داد هم‌تیمی‌های آنها و تیم‌های دیگری که در ایران فعالیت می‌کنند، این راه را ادامه می‌دهند و به صنعت سینما کمک بسیاری خواهند کرد.»