به گزارش «اخبار خودرو»،هر خودرو به‌طور متوسط بین 1400 تا 1500 تراشه (ریزپردازنده‌های نیمه‌هادی) نیاز دارد و به همین دلیل صنعت خودرو به مصرف‌کننده 15درصد از کل تولید جهانی تراشه‌ها تبدیل شده، این در حالی است که خودروسازان جهان در سال ۲۰۲۱ به خاطر کمبود چیپ‌ست و تراشه، فرصت تولید ۷.۷ میلیون دستگاه خودرو را از دست دادند. کمبود تراشه از آثار و نتایج تعطیلی‌های سراسری ناشی از پاندمی بیماری کووید-19 است؛ تراشه‌سازان به‌خاطر جلوگیری از مرگ‌ومیر ناشی‌از شیوع کرونا مجبور شده بودند به‌طور کامل خطوط تولید خود را تعطیل کنند. پس از بازگشایی کارخانه‌ها نیز تامین‌کنندگان بزرگ که اکثر آن‌ها در کشور چین هستند، ابتدا مجبور به جبران کسری قطعات برای سازندگان لپ‌تاپ، تبلت و گوشی‌های هوشمند شدند. زیرا برخلاف خودرو که به‌واسطه خانه‌نشینی و دورکاری گسترده آدم‌ها، تقاضا برای آن در دوران اوج کرونا به‌شدت کاهش یافت، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و اسمارت‌فون‌ها با رشد تصاعدی تقاضا مواجه شدند و جای خالی سفارش‌های خودروسازان را پرکردند. بدین‌ترتیب سازندگان تراشه‌ها برای پاسخگویی به تقاضای خودروسازان نیازمند ایجاد ظرفیت‌های جدید برای تولید هستند که امری زمان‌بر است. به همین دلیل، معضل کمبود تراشه و پردازشگرهای نیمه‌هادی به این سادگی‌ها حل نمی‌شود.
کمبود جدی تراشه‌ها در زنجیره تامین تولید و خدمات
بنا بر گزارش اخیر بیزینس اینسایدر، بحران تراشه‌ها تا بدان‌جا پیش رفته است که نمایندگی‌های فروش و خدمات پس‌ازفروش در آمریکا به شکل بی‌سابقه‌ای فقط برای ۲۰ روز تامین خودرو توانایی دارند که تقریبا نصف وضعیت عادی در سال‌های گذشته است. درحالی‌که پیش‌بینی‌های قبلی مبنی‌بر بازگشت شرایط به حالت عادی تا فصل چهارم سال ۲۰۲۱ بود. اما نه‌تنها این پیش‌بینی محقق نشد، بلکه زیان ۲۱۰میلیارد دلاری رقم‌خورده در صنعت خودرو طی سال ۲۰۲۱ که ناشی‌از کمبود تراشه‌ها و چیپ‌ست‌ها بوده، دوبرابر پیش‌بینی‌های قبلی موسسه‌های تحقیقاتی همچون «آلیکس پارتنر» است. براساس تخمین‌های شرکت تجاری کاکس اتومتیو (Cox Automotive) در سال 2021 کل فروش خودرو در بازار آمریکا 14.9میلیون دستگاه بود که رقم بسیار پایین‌تری نسبت به متوسط فروش 17.3میلیون دستگاه بین سال های 2015 تا 2019 است. البته کمبود تراشه تنها معضل تامین قطعات خودرو نیست، بلکه صنعت خودرو به‌واسطه تبعات ناشی‌از شیوع کرونا که با تاخیر خود را نشان داده است، در بخش قطعات فولادی، پلاستیکی و رزینی هم مشکل دارد و باعث کاهش تولید تا ۵۰ درصد در خودروسازانی همچون تویوتا و جنرال‌موتورز و بالا رفتن قیمت خودرو در جهان شده است.
تولید و دپوی خودروهای ناقص
در چنین شرایطی، خودروسازانی مثل فورد و جنرال‌موتورز از یک‌سو مجبور به توقف متناوب تولید پرفروش‌ترین محصولات بازار آمریکا مانند وانت اف150 و ازسوی‌دیگر ناچار به تولید ناقص خودروهای خود شده‌اند و آن‌ها را در پارکینگ‌های خود تا زمان رسیدن قطعات و تراشه‌ها نگهداری می‌کنند. اما این روش هم سبب نارضایتی مشتریان و هم موجب هزینه‌های گزاف برای خودروساز است. ازاین‌رو، خودروسازان به این نتیجه رسیدند موضوع را با مشتریان خود در میان گذاشته و تصمیم را برعهده مشتری بگذارند که آیا می‌خواهد منتظر قطعه یا تراشه موردنظر بماند یا آن‌که خودرو را به همان شکل تحویل بگیرد و وقتی قطعه تامین شد، برای رفع نقص و تکمیل‌کاری مراجعه کند. بدین‌ترتیب، برخی خودروسازان در ماه‌های آخر سال 2021 بسیاری از خودروهای تولیدی خود را با نقص تحویل مشتریان دادند. ازجمله این نقایص می‌توان به شارژ بی‌سیم در تمام محصولات گروه خودروسازی جی‌ام (جنرال‌موتورز)، سوپرکروز (کروزکنترل هوشمند) در محصولات برند کادیلاک و رادیو اچ‌دی، گرمکن صندلی و فرمان در برندهای شورولت و جی‌ام‌سی از همین گروه خودروسازی، صفحه نمایش لمسی در محصولات ب‌ام‌و، نویگیشن (مکان‌یاب) ماهواره‌ای در محصولات فورد، سامانه صدای پریمیوم و چراغ‌های ال‌ای‌دی در محصولات مرسدس‌بنز، سامانه نویگیشن در محصولات نیسان، صندلی قابل‌تنظیم در محصولات پورشه و سامانه پشتیبان مهره‌های کمر در صندلی سرنشینان محصولات تسلا اشاره کرد.
ورود دولت‌ها به حل بحران تراشه‌ها
در همین راستا، حدود یک‌سال پیش وزیر اقتصاد آلمان در نامه‌ای از همتای تایوانی خود خواست تا فکری به حال کمبود شدید تراشه‌های نیمه‌هادی صنعت خودرو کند. چراکه کمبود تراشه‌های تولیدی شرکت «Taiwan Semiconductor» به‌عنوان بزرگ‌ترین تراشه‌ساز دنیا، کمپانی‌های مهمی ازجمله فولکس‌واگن، فورد، سوبارو، تویوتا، نیسان و استلانتیس را تحت‌تاثیر قرار داده است. مجمع خودروسازان فعال در بازار آمریکا که با عنوان Alliance for Auto Innovation (اتحاد برای نوآوری در خودرو) شناخته شده و شرکت‌هایی همچون جنرال‌موتورز، فورد، فولکس‌واگن، تویوتا و هیوندای را شامل می‌شود، در بهار گذشته به‌طور رسمی از دولت ایالات متحده خواست به حل مشکل کمبود تراشه و پردازشگر کمک کند.
کمبود ACU برای تکمیل محصولات سایپا
بحران تراشه‌ها و چیپ‌ست‌ها تولید خودرو را در همه جهان ازجمله صنعت خودرو ایران با مشکل مواجه کرده است. در همین راستا، معاون برنامه‌ریزی جامع تولید سایپا با اشاره به مشکل تولید برخی محصولات به‌صورت ناقص، گفت: «درحال‌حاضر اصلی‌ترین و بیشترین کمبود قطعه در زمینه تامین، قطعه مهم ACU یا سیستم کنترل ایربگ است.» مسعود پروین افزود: «شرکت‌های تولیدکننده داخلی ایربگ، زیرمجموعه‌های این قطعه را وارد می‌کنند و همراه سایر قطعات ایربگ در قالب مجموعه به خودروسازان تحویل می‌دهند. اما به‌دلیل بحران جهانی کمبود چیپ‌ست‌ها و قطعات نیمه‌هادی نظیر IC مورد استفاده در ACU، امکان تامین و تحویل به‌موقع این قطعه از سازندگان داخلی سلب شده و خط مونتاژ موجود در کشور نیز به‌علت کمبود IC متوقف شده است.» وی ادامه داد: «از انتهای سال گذشته با تداوم عدم تامین ACU به‌میزان مورد نیاز توسط تامین‌کنندگان داخلی و افزایش خودروهای ناقص کف کارخانه، تامین قطعه مذکور در دستور کار گروه سایپا قرار گرفت و با تدابیر و روش‌های مختلف بخشی از نیاز این شرکت به این قطعه تامین شد که در نهایت تسریع در تحویل خودروهای ناقص و عرضه بیشتر به بازار را به همراه داشت.» معاون برنامه‌ریزی جامع تولید سایپا تصریح کرد: «اگر تلاش‌های سایپا در زمینه تامین ACU صورت نمی‌گرفت، تعداد خودروهای ناقص این مجموعه از ۱۸۰هزار دستگاه نیز فراتر می‌رفت.» به‌گفته وی، هم‌اکنون گروه خودروسازی سایپا مشغول برنامه‌ریزی برای تامین قطعه مذکور از منابع خارجی و تولیدکنندگان داخلی است و درصورتی‌که طرفهای تامین‌کننده در زمینه ایفای تعهدات خود به‌خوبی عمل کنند، این مجموعه قادر خواهد بود میزان خودروهای کف پارکینگ‌ها را به‌شکل قابل‌ملاحظه‌ای کاهش دهد.» وی بیان کرد: «استفاده از توان و ظرفیت تولیدکنندگان داخلی در قالب طرح‌های بومی‌سازی اولویت سایپا برای رفع مشکل مذکور است.»
