به گزارش «اخبار خودرو»،صنایع خودرو و قطعه‌سازی طی سال جاری با دو وضعیت در دو نیمه‌سال مواجه بوده‌اند. طی شش‌ماه نخست وضعیت تولید و تیراژ نسبتا مناسب پیش رفت، اما در شش‌ماه دوم وضعیت نابسامان بوده است. این نابسامانی در صنعت قطعه به‌واسطه بدهی‌های معوق و گسترده خودروسازان به‌مراتب بیشتر دیده شده، این‌که درحال‌حاضر شرایط صنعت خودرو و قطعه به چه صورت است و چه اتفاقاتی باید در حوزه خودرو رخ دهد تا ورق برگردد و اوضاع بر وفق مراد پیش برود، موضوعاتی هستند که با ابراهیم دوست‌زاده، عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی کشور درمیان گذاشته‌ایم. وی معتقد است باید حمایت‌های تعرفه‌ای از صنعت خودرو برداشته شود و خودروساز داخلی برای رقابت با محصول خارجی تولید داشته باشد.
وضعیت قطعه‌سازی از ابتدای سال تاکنون چه تغییراتی داشته است؟ ظاهرا فراز و نشیب در این صنعت بسیار زیاد بوده...
بله؛ صنعت خودرو در سال جاری با بیشترین فراز و نشیب همراه بوده است. به لحاظ تیراژ تولید تا یک‌ماه قبل، شرایط بسیار خوبی را پشت سر گذاشتیم، اما نوسانات بازار ارز و قیمت مواد اولیه در نیمه‌دوم امسال و عدم تامین نقدینگی برای خودروساز و قطعه‌ساز شرایط را بسیار سخت کرده است. ضمن این‌که معوقات خودروسازان و عدم پرداخت پول قطعه‌سازان فشار بسیار زیادی به این بخش وارد کرده، به نظرم اگر این معضل طی مدت کوتاهی حل نشود، قطعه‌سازی از هم می‌پاشد. می‌توان گفت تقریبا کارد به استخوان رسیده است و دیگر نمی‌توان با این شرایط کار کرد. قطعه‌سازان متاسفانه به روزمرگی افتاده‌اند.
به شرایط سخت در نیمه دوم سال جاری اشاره کردید. هرچند در شش ماه نخست هم شاهد نوسان در نرخ ارز بودیم. اما چه اتفاقی رخ داد که در نیمه دوم سال شرایط برای خودروساز و قطعه‌ساز بدین‌گونه تغییر کرد و مشکلات بسیاری ایجاد شد. این در حالی است که دولت هم تغییر کرد. به نظر شما چه مسائلی سبب وضعیت فعلی در این دو صنعت شده‌اند؟
واقعیت امر این است که صنعت خودرو کشور خیلی وقت است که بیمار بوده، اگر فکر کنیم با یک نسخه علاج خواهد شد، به نظر می‌رسد استنباط صحیحی نداشته‌ایم. باید تغییراتی سلسله‌وار و زنجیره‌وار هم در دولت اتفاق بیفتد و هم درونِ سازمان خودروساز رخ بدهد. البته بماند بخشی از مشکلات درون‌سازمانی خودروسازان به مداخلات دولت بازمی‌گردد که نباید آنها را نادیده بگیریم. اما بخشی از مشکلات به سوءمدیریت خود خودروسازان بازمی‌گردد. البته این مشکلات از قدیم وجود داشته است. اگر این مشکلات را ریشه‌ای حل نکنیم و بخواهیم با تزریق نقدینگی یا تغییر سیاست‌گزاری‌ها بر روند رو به افول خودروسازی‌ها تاثیر بگذاریم، همواره شاهد این وضعیت خواهیم بود.
ژ چه تغییراتی باید در این بخش رخ بدهد؟
درواقع چند اتفاق باید پشت سر هم رخ بدهد. در غیر این صورت، اگر بخواهیم یک بخش را اصلاح کنیم و از سایر بخش‌ها که بر روند روبه‌افول یا رشد خودروسازی تاثیرگذارند، غافل شویم شرایط سخت خواهد شد و مشکلاتی در گذشته وجود داشته است، در سال‌های بعدی هم ادامه خواهد داشت. خودروسازی، یک صنعت مادر است و به لحاظ اشتغال‌زایی بیشترین سهم را ایفا می‌کند. به همین دلیل موردتوجه همه کشورهاست.
به نظر شما این صنعت در سال‌های اخیر مورد حمایت دولت بوده است؟
بله، این صنعت طی سال‌های اخیر همواره مورد حمایت دولت بوده، حمایت دولت از خودروسازان نیز دارای موافقان و مخالفان بسیاری است. به نظر من راه‌حل منطقی راه‌حلی بین این دو است. اگر بخواهیم یک‌باره این چتر را برداریم و حمایت‌ها از این صنعت گلخانه‌ای یک‌باره کنار بگذاریم به اصطلاح این گیاه نابود خواهد شد. چراکه این گیاه اصلا تاب‌وتحمل آفتاب و شرایط محیطی را که تا به حال تجربه نکرده است، ندارد. اگر بخواهیم به حمایت ادامه دهیم، بازهم نابود خواهد شد. با در نظر گرفتن سرعت توسعه خودروسازان خارجی و سطح عقب‌ماندگی ما از صنعت و بازار خودرو جهان، باید در یک بازه میان‌مدت حدود سه تا پنج‌سال، آرام آرام دخالت دولت کم شود و از مدیریت در خودروسازی‌ها فاصله بگیرد و کم‌کم عنان و اختیار این صنعت را به بخش خصوصی واگذار کند. البته باید در این موارد نقش پدرانه و نظارت دولت بر بخش خصوصی باید تشدید شود. یعنی دولت باید از امور اجرایی فاصله بگیرد و اجازه دهد خودروسازی روی پای خودش بایستد.
در بحث حقوق مصرف‌کننده دولت چگونه باید عمل کند؟ مثلا در بحث واردات خودرو دولت چه کاری باید انجام دهد؟
درخصوص مسائل گمرکی و مالیاتی خودروهای وارداتی، این سیاست صحیح نیست که تصور کنیم تا ابد می‌توانیم با درصدهای بالای گمرکی، از صنایع داخلی حمایت کنیم. به این دلیل که صنعت خودرو کشور را دوست داشته یا منافع خاصی در آن داریم، به هر شکل ممکن حمایتش کنیم. صنعت خودرو دنیا به‌سرعت در حال به‌روزرسانی است و ما از قافله رقابت بازمانده‌ایم.همان‌طور که گفتم باید در یک برنامه سه تا پنج‌ساله حمایت دولت از صنعت خودرو که با بحث عوارض و مالیات و گمرکی همراه است، کم شود تا خودروسازان داخلی مجبور به آمادگی خود برای رقابت شوند. در این شرایط حق مصرف‌کنندگان نیز ضایع نخواهد شد و در صورت تمایل می‌توانند از خودروهای خارجی استفاده کنند. در این شرایط اگر خودروسازان، به معنای واقعی خودروساز بوده و توانایی داشته باشند، می‌توانند خود را نشان دهند. یعنی یک‌بار برای همیشه موضوع خودروساز شدن را تعیین‌تکلیف کنیم. اگر نمی‌توانیم خودروساز شویم، خب نشویم! بهتر است قطعه‌ساز شویم. اما به‌طور کلی این اتفاقات اگر در میان‌مدت رخ بدهند، می‌توانیم شاهد شکوفایی صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی باشیم.
در سال‌های اخیر بسیار گفته می‌شود خودروسازان یا قطعه‌سازان به سمت تولیدات صادرات‌محور حرکت نکرده و به بازار داخلی بسنده کرده‌اند. یعنی با این دید که هرچه تولید کنند در داخل خریدار دارد، به سمت توسعه گام برنداشته‌اند. این مساله را چگونه می‌بینید؟
صادرات مقوله‌ای است که باید از چند بعد به آن نگاه شود. یکی از موارد همین مساله‌ای است که شما اشاره کردید. مادامی‌که حمایت بی‌چون‌وچرای دولت بر سر هر صنعتی باشد و اجازه رقابت به خودروساز داخلی برای رقابت با خارجی‌ها ندهیم، طبعیتا این اتفاق رخ خواهد داد. یعنی در خودروسازی اصلا احساس نمی‌کنند که باید رقابت کنند و به فکر صادرات باشند. اگر در گذشته هم صادراتی انجام شده است، باید بپذیریم سیاسی بوده تا تکنیکال. یعنی پروژه‌ای نبوده است که مطالعات آن را انجام داده و بازار خاصی ایجاد کرده باشیم یا بازاری را شناخته و سپس به سمت صادرات رفته باشیم. معمولا طی این سال‌ها صادرات ما سیاسی بوده است.
