به گزارش «اخبار خودرو»،فروش خودرو در ایران تبدیل به یک چالش بزرگ شده است؛ از سایت‌هایی که در کسری از ثانیه ظرفیت‌شان تکمیل می‌شود تا قرعه‌کشی‌هایی با چندمیلیون متقاضی و همچنین عرضه خودرو در بورس کالا با موافقان و مخالفان بسیار. اما هیچ‌کدام از این موارد نتوانسته‌اند به‌طور کامل مشکل را حل کنند و بسیاری نیز افراد بحث آزادسازی و فروش خودرو در حاشیه بازار را مطرح کردند. هرچند هنوز در ابتدای عرضه خودرو در بورس کالا و آزادسازی قیمت خودرو قرار داریم، اما برخی فعالان و کارشناسان حوزه خودرو نسبت به تبدیل شدن بورس به بازار جدید دلالی خودرو هشدار می‌دهند. آن‌ها بر این باورند با شروع عرضه خودروهای اقتصادی در بازار سرمایه، شاهد کوچ تدریجی دلالان به این بخش خواهیم بود. گرچه قیمت خودرو در بورس کالا نسبت به بازار آزاد کمتر است، اما به نظر می‌رسد در آینده و با توجه به شرایط اقتصادی و تورم شاهد افزایش قیمت‌ها در بورس کالا به‌موازات بازار خودرو باشیم. در این میان، برخی نمایندگان مجلس و متولیان صنعت خودرو در دولت و شرکت‌های بزرگ، همچنان به نتایج عرضه بورسی خودرو خوش‌بین و امیدوارند.

عرضه در بورس بساط رانت‌بازی را جمع می‌کند-جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس

وقتی خودرو وارد بورس می‌شود، قیمت‌ها بین نرخ دستوری و بازار آزاد تعیین می‌شوند، بنابراین هم تولیدکننده از ورود خودرو به بورس منتفع می‌شود و هم مصرف‌کننده نهایی قیمت پایین‌تری نسبت به نرخ بازار پرداخت می‌کند و در این میان یک‌سری از رانت‌ها نیز حذف خواهد شد. ازسوی‌دیگر، وقتی خودرو وارد بورس شود، در عمل قیمت‌گذاری دستوری هم محلی از اعراب نخواهد داشت. ممکن است نرخ پایه‌ای برای خودرو در بورس مشخص شود، اما در نهایت خودرو بر اساس مزایده و با بالاترین قیمتی که پیشنهاد می‌شود به فروش می‌رسد. به همین ترتیب، لزوم اصلاح قیمت خودرو در مرحله ثبت‌نام و قرعه‌کشی بسیار احساس می‌شود. ما به‌جای قرعه‌کشی باید به سمت عرضه خودرو در بورس و تعیین قیمت از طریق مزایده حرکت کنیم. البته فرآیند خرید و ورود به بورس ممکن است با مشکلاتی همراه باشد که مسئولان شرکت‌های بورسی باید فرآیندها را کوتاه‌تر کنند. در این میان، گفته می شود که دلالان به بورس کالا نیز نفوذ خواهند کرد. در این خصوص باید گفت؛ اگر قیمت کشف‌شده در بورس، تحلیل‌شده باشد؛ دلال نمی‌تواند آن را در بازار آزاد بالا ببرد. بدین ترتیب؛ فرآیند عرضه خودرو در بورس، قیمت بازار آزاد را پایین می‌آورد و دلالی‌ها کاملا از بین خواهد رفت. باید در نظر داشت که عدم استفاده از ظرفیت‌های موجود برای افزایش تولید خودرو، ناشی از قیمت‌گذاری دستوری و زیان خودروساز است. وقتی قیمت خودرو در بورس تعیین شود، دولت هم می‌تواند از خودروسازان و ارتقای دانش فنی خودروسازی حمایت کند. کمیسیون تخصصی صنایع مجلس هم باید ریزه‌کاری‌ها و مراقبت‌ها را انجام دهد، اما قیمت‌گذاری دستوری و پایین‌تر از قیمت تمام‌شده یک کار اشتباه و به ضرر خودروساز است، از این رو، دولت باید قیمت‌ها را منطقی کند تا خودروساز ضرر نکند و تولید افزایش یابد.
سیگنال‌های منفی عرضه بورسی خودرو بر بازار-اسد کرمی، نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تهران

عرضه ناکافی خودرو ۲۰۷ به بورس کالا نتیجه مطلوبی بر بازار نداشته و تاکنون نتوانسته است قیمت این محصول را در بازار آزاد بشکند. عرضه کم و تقاضای بالای محصول در بازار نمی‌تواند با عرضه محدود تامین شود و همان‌طور که شاهد بودیم، تنها چندمیلیون تومان قیمت پژو۲۰۷ را کاهش داد. درواقع از آن‌جاکه تقاضا برای خرید پژو۲۰۷ زیاد است، چنین عرضه‌هایی نقش تعیین‌کننده و تثبیت‌کننده قیمت در بازار ندارند. مشتریان واقعی از این مدل عرضه خودرو رضایت ندارند. چراکه مطمئن هستند هیچ تاثیری بر بازار نخواهد داشت و قطعا در ادامه به دلیل عرضه کم خودرو چه در قرعه‌کشی‌های فروش و چه در بورس کالا، قیمت محصولات در بازار با تنش جدید روبه‌رو خواهد شد. به‌راستی تفاوت 2درصدی قیمت پژو۲۰۷ در بورس کالا با بازار آزاد چگونه می‌تواند ثبات قیمت در بازار خودرو را به همراه داشته باشد؟ درحال‌حاضر قیمت پژو۲۰۷ دستی به ۴۴۵میلیون و ۲۰۷ اتومات نیز به ۶۰۰میلیون تومان رسیده است که با این قیمت‌ها وضعیت خوبی برای بازار خودرو پیش‌بینی نمی‌شود. با سیاست‌هایی که دولت در پیش گرفته، کاهش و تثبیت قیمت‌ها دور از انتظار است و تا پایان آذرماه افزایش قیمت محصولات در بازار قطعی است. البته آمار دو خودروساز نشان می‌دهد عرضه کم خودروهای پرتقاضای بازار با کاهش شدیدی روبه‌رو می‌شود. باید اذعان داشت؛ عرضه تمام خودروها در بورس کالا سیگنال منفی به بازار داد. طی ماه‌های آینده نیز عرضه خودرو در بازار به‌شدت کاهشی می‌شود که باعث افزایش شدیدتر قیمت‌ها در بازار خواهد شد. ابهام در واردات خودرو، عرضه خودرو در بورس کالا و قیمت دلار، به‌شدت بر قیمت خودروها تاثیر گذاشته است. چراکه سرنوشت هیچ یک از این عوامل به‌درستی مشخص نیست. با بررسی قیمت‌ها در بازار نیز متوجه خواهید شد که از آبان سال ۱۴۰۰ تا امروز بیش‌از ۳۵درصد در تمامی خودروها افزایش قیمت ایجاد شده که این سیگنال خوبی برای بازار خودرو نیست. عرضه فعلی خودرو به بازار جوابگوی تقاضا نیست و جبران این کاستی با وعده واردات و عرضه محدود خودرو به بورس کالا عملیاتی نخواهد شد. ظاهرا همه عوامل دست‌به‌دست داده‌اند تا قیمت‌ها در بازار روند صعودی را حفظ کنند. احتمال رکود تورمی تا پایان سال نیز با توجه به وضعیت مدیریت فعلی دولت در بازار خودرو بسیار زیاد است و حداقل تا پایان سال خبری از ارزانی خودرو نیست.

احتمال کوچ دلالان خودرو به بازار سرمایه-حسن قاضیان، فعال و کارشناس حوزه خودرو

عرضه خودرو در بورس از چند جهت قابل‌بررسی است؛ تا امروز عرضه‌ها محدود به برخی خودروها بوده و استقبال از بعضی خودروها بالا و برخی کمتر بوده است. قطعا باید قیمت محصولات عرضه‌شده در بورس کالا کمتر از نرخ بازار باشد، چراکه اگر به قیمت بازار نزدیک شود، اصولا کسی از این خودروها استقبال نمی‌کند. چراکه تحویل این خودروها حداقل 2 تا 3ماه بعد انجام می‌شود. اما در بازار بلافاصله خودرو در اختیار فرد قرار می‌گیرد. چنین امکانی در بورس وجود ندارد. بنابراین همچنان اختلاف موجود در قیمت بازار و بورس بهانه‌ای است برای جذب مشتریان به این نوع عرضه. موضوع دیگری که باید در مورد عرضه خودرو در بورس بررسی شود و شاید باید در انتظار آن نیز باشیم، افزایش تعداد خودروها و به‌خصوص خودروهای زیر 300میلیون‌تومان است. درحال‌حاضر خودروهایی با بازه قیمتی بیش‌از 350میلیون‌تومان در این بازار عرضه شده که تعداد مشتریان آن نسبت‌به محصولات زیر 300میلیون بسیار کمتر است. با افزایش عرضه خودروهای ارزان‌ و آموزش خرید خودرو از بورس، باید شاهد ورود افراد بیشتری به بورس باشیم. به نظر می‌رسد با تغییر رویکرد از فروش کارخانه‌ای به فروش در بورس، شاهد کوچ دلالان به بازار سرمایه خواهیم بود. در آن صورت، احتمالا چانه‌زنی برای قیمت در بورس افزایش پیدا می‌کند و قیمت‌ها در بازار نیز روند افزایشی به خود خواهد گرفت. به‌ویژه آن‌که وضعیت اقتصادی و تورم موجود در کشور، اجازه نمی‌دهد فاصله قیمتی کارخانه، بازار و بورس به این زودی‌ها به‌هم نزدیک شود. قیمت‌ها به‌صورت مرتب در حال افزایش است و رشد تولید و عرضه خودرو هم آن‌چنان بالا نبوده است که بتواند این روند را تغییر دهد. بنابراین عرضه خودرو در بورس به نفع خودروساز خواهد بود. چرا که با هر زمان تحویل، خودرو را به قیمتی بالاتر از نرخ کارخانه خواهد فروخت. اما باتوجه به وضعیت تولید و اقتصاد کشور، به نظر نمی‌رسد این روند باعث کاهش اختلاف نرخ کارخانه و بازار شود و مصرف‌کننده همچنان باید محصولات پر ایراد داخلی را با قیمت‌هایی گزاف خریداری کند. ضمن این‌که روزبه‌روز بر تعداد افرادی که توان خرید خودرو را ندارند، اضافه می‌شود که این مساله هم به نفع خودروساز نیست. چراکه با آزادسازی قیمت خودرو شاهد بحران تقاضا در صنعت خودرو خواهیم بود. درهرحال، وضعیت صنعت خودرو و بازار در آینده‌ای نزدیک و با آزادسازی بهای خودرو و بحث عرضه در بورس کالا دچار تغییرات بزرگی خواهد شد و اگر خودروساز نتواند میزان عرضه را افزایش دهد و محصولاتی با کیفیت بالا و کم‌ایراد را به مشتریان تحویل دهد، شاهد نابسامانی بزرگی در بازار خواهیم بود.