به گزارش «اخبار خودرو»،اسقاط خودروهای فرسوده یکی از مسائلی است که این روزها به چالش تبدیل شده؛ کشور نیاز به اسقاط خودروهای قدیمی و فرسوده دارد. با این‌حال، دولت به‌جای اجرای شرط اسقاط برای شماره‌گذاری کامیون‌های تولیدی یا کارکرده وارداتی، به سمت دریافت عوارض جدید رفته است. بنا بر نامه جدیدی که وزارت صمت منتشر کرده، خودروسازان و واردکنندگان می‌توانند با پرداخت 1.5درصد قیمت پایه از اسقاط معاف شوند. استدلال وزارت صمت برای این کار، نبود گواهی اسقاط است. این در حالی است که درحال‌حاضر بیش‌از 60هزار گواهی اسقاط در کشور وجود دارد دارد و این تعداد با توجه به تغییر قانون، خودروهای بسیاری را پوشش خواهد داد. در همین زمینه با محمد مشهدی‌شریف، رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
ظاهرا آقای منطقی، معاون وزیر صمت طی نامه‌ای مجوز پرداخت 1.5درصد قیمت پایه به‌جای اسقاط خودرو را صادر کرده، در این خصوص آیا جلسه‌ای با ایشان برگزار شده است؟
با آقای دکتر منطقی و معاونان ایشان با حضور رئیس کمیسیون صنایع جلسه‌ای در این خصوص داشتیم. در این خصوص، دو مشکل اساسی وجود دارد؛ نخست این‌که توافقی که با استاندارد داشته‌اند و مبنای این نامه هم بوده است، ایراد دارد و دوم این که این نامه هم دچار مشکل و ایراداتی است؛ اشکال توافق این است که به ازای واردات هر دو خودرو، باید یک خودرو اسقاط شود، یعنی در واقع هر خودرو به نیم‌گواهی اسقاط نیازمند است. درحالی‌که در گذشته، هر خودرو وارداتی به 2 تا 8 گواهی اسقاط نیاز داشت. یعنی در گواهی اسقاط از کمترین مقدار خود که 2 دو مورد بود، به نیم رسیده؛ یعنی یک‌چهارم شده و در بیشترین حالت هم از 8 به نیم رسیده که یک‌شانزدهم شده است. این موضوع با قانون مخالفت دارد. چراکه براساس قانون، اسقاط باید به تناسب مصرف سوخت باشد. درحالی‌که در این موضوع مصرف سوخت در نظر گرفته نشده است. در بحث اسقاط به تمام خودروهای وارداتی به‌جز هیبرید یک‌جور نگاه شده که منطقی و درست نیست. در پاسخ ما گفته شد این تصمیم تا قبل از ابلاغ آیین‌نامه مربوطه اجرا خواهد شد و یک کار موقتی است. البته همین پاسخ را هم نپذیرفتیم و معتقدیم می‌توانستند این کار را در حالت موقت اجرایی هم متناسب با مصرف سوخت در نظر بگیرند و برای پیمایش‌های مختلف گواهی‌های اسقاط متفاوتی در نظر بگیرند و مانند سابق به‌صورت جدول باشد. این کار به‌صورت موقت هم کم‌کم تبدیل به رویه می‌شود که اقدامی ناصواب است. اعتراض دیگر ما در مورد همین قانون دو به یک گواهی اسقاط است که معتقدیم درخصوص40درصدی‌ها هم قانون‌گذار را دور زده‌اند. مثلا اگر خودرویی به‌صورت 70درصد از خارج می‌آید و داخلی‌سازی کمتر از 30درصدی دارد، براساس قانون باید معادل نصف گواهی، برگه اسقاط مصرف کند. نصف گواهی اسقاط یعنی 25صدم که مانند سایر خودروها می‌شود. طبق قانون ساماندهی صنعت خودرو باید به‌ازای هر 4خودرو، یک خودرو اسقاط داشته باشند. پس چرا بحث 40 درصد را مطرح کردند؟ هدف قانون‌گذار این بوده است که تشویق به افزایش داخلی‌سازی شود و گواهی اسقاط کمتری مصرف کنند. اما با این‌کار قانون را دور زده‌اند که کار درستی نیست. با این کار خودرو کمتر از 40درصد داخلی‌سازی با سایر خودروها برابر شده است. در پاسخ گفتند چون آیین‌نامه اجرایی نداشتیم و بعد از این‌که آیین‌نامه اجرایی آماده شد، این اتفاق نخواهد افتاد. درصورتی‌که می‌توانستند تقسیم‌بندی کرده و جدول ساده‌ای درست کنند تا این کار به یک رویه تبدیل نشود.
آیا در گذشته آیین‌نامه مشخصی در این خصوص وجود نداشت که درحال‌حاضر نیاز به تدوین آیین‌نامه جدید وجود نداشته باشد؟
در قانون ساماندهی صنعت خودرو، به وزارت صمت سه ماه فرصت داده شده است که آیین‌نامه جدید را بنویسد و می‌تواند تمام جداول گذشته خود را تجدیدنظر کند. اما در مورد نامه جدید، بحث ما این است که گفته شده؛ تمام خودروسازان می‌توانند با پرداخت 1.5درصد، خودرو خود را شماره‌گذاری کنند درحالی‌که 57هزار گواهی اسقاط در صفحه‌ها موجود است و حداقل چندهزار گواهی هم در روند موجود است که این رقم را به بیش از 60هزار گواهی می‌رساند. براساس قانون، تا زمانی که گواهی اسقاط وجود دارد، نمی‌توان به‌جای اسقاط با پرداخت پول شماره‌گذاری انجام شود. اما آقایان مدعی هستند که این مشکلات حل می‌شود و می‌گویند که قرار است 100هزار دستگاه خودرو وارد شود. سوال ما این است که تا امروز چند خودرو وارد شده است؟ گفته می‌شود تا حالا 3هزار دستگاه خودرو وارد شده است که شامل 1500 دستگاه گواهی اسقاط می‌شود و هنوز فاصله بسیاری با 60 هزار گواهی اسقاط دارد. خودروهای سواری و کمتر از 40درصد داخلی‌سازی‌ها هم 180هزار دستگاه است. این آمار واقعی نیست و کمتر از 150هزار دستگاه است. این رقم تولید یک سال است، نه‌فقط یک ماه اسفند. کل تولید در اسفندماه برای خودروهای کمتر از 40درصد داخلی‌سازی، کمتر از 12هزار دستگاه است که با تقسیم بر عدد 4 به 3هزار گواهی می‌رسد. یعنی در مجموع 4500 گواهی اسقاط مصرف می‌شود که هنوز با 60هزار گواهی فاصله زیادی دارد. اینجاست که باید پرسید چرا وزارت صمت چنین اقدامی انجام داده است؟
استدلال وزارت صمت این بوده است که چون 60هزار گواهی تمام می‌شود، پول به جای آن پرداخت شود. در این خصوص چه توضیحی دارید؟
درخواست کردیم اول اجازه دهند این 60هزار گواهی اسقاط تمام شود، بعد به دنبال دریافت پول به‌جای گواهی اسقاط باشند. اما هنوز یک گواهی هم استفاده نشده است و آقایان مردم را به سمت پرداخت پول به‌جای اسقاط هدایت کرده‌اند. گفته می‌شود قرار است در هفته آینده یا سامانه قدیمی وزارت راه در زمینه اعتبار گواهی فعال شود یا سامانه جدید وزارت صنعت راه‌اندازی شود. اگر هر یک از این سامانه‌ها فعال شد، مجددا دستور می‌دهیم متقاضیان از گواهی استفاده کنند و نامه وزارت صمت را لغو می‌کنیم یا محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کنیم. این آخرین صحبت‌هایی است که وزارت صمت داشته است. امیدواریم این اتفاق بیفتد. چون سامانه وزارت راه درحال‌حاضر تعطیل است و به ناچار نمی‌توانیم کاری کنیم. البته این خطای استراتژیک دولت و وزارت راه است که سامانه را بسته‌اند تا شرکت‌ها از گواهی اسقاط استفاده نکنند.
آیا قرار است به مدت محدود سامانه وزارت راه بسته باشد تا عده‌ای به‌جای اسقاط هزینه پرداخت کنند و دوباره این سامانه راه اندازی شود؟
بله. از نظر ما؛ این‌که قسمت انتقال گواهی اسقاط سامانه بسته شده، به نفع کشور نیست.
از لحاظ هزینه پرداخت 1.5درصد یا دریافت گواهی اسقاط تا چه اندازه تفاوت دارد؟
گواهی اسقاط تقریبا حدود 18 تا 19میلیون تومان به ازای هر چهار دستگاه درمی‌آید، درحالی‌که گواهی اسقاط حدود 25میلیون تومان می‌شود که حدود 6میلیون تومان اختلاف دارد. بحث این است که نباید این کار با پول سنجیده شود. آثار تخریبی هوای ناسالم، ضرری میلیارد دلاری به کشور وارد می‌کند و با اختلاف 6میلیون تومانی این گواهی قابل‌قیاس نیست.
هوای تهران در اکثر روزها ناسالم است. بنابراین پرداخت 1.5درصد هیچ وجاهت قانونی ندارد، مگر این‌که گواهی اسقاط موجود نباشد. تا زمانی که گواهی اسقاط در کشور وجود دارد، پرداخت این هزینه به‌جای اسقاط، خلاف قانون است.
چه قولی در این زمینه به شما داده شده است؟
گفته شده است که در هفته آینده سامانه قدیمی وزارت راه فعال می‌شود که انتقال گواهی امکان‌پذیر شود و بتوانند گواهی خریداری کنند و شماره‌گذاری با پول انجام نشود.
آیا در آیین‌نامه جدید؛ برنامه‌ای برای جدول معادل‌سازی در نظر گرفته شده است؟
قرار است جدول معادل‌سازی بررسی شود. ما هم پیشنهادهایی در این زمینه داده‌ایم، اما هنوز نهایی نشده است. در جدول قبلی سواری شخصی در یک دسته در نظر گرفته شده بود. اما به نظر ما نباید سواری شخصی، در یک دسته باشد، بلکه باید به ازای آن سه دسته در نظر گرفت. زیرا قیمت خودرو بالای 35سال در بازار با خودروهای بالای 20سال و زیر 20سال متفاوت است. بنابراین باید تعداد گواهی‌های مربوط به خودروهای سواری متناسب با سال ساخت متفاوت باشد. به این ترتیب پیشنهاد دادیم سواری‌های بالای 35 سال؛ یک گواهی، بالای 20 سال؛ دو گواهی و زیر 20 سال؛ سه‌گواهی به حساب آید. برای وانت‌ها هم پیشنهاد داده‌ایم وانت زیر یک تن با سه نوع سال ساخت و وانت بالای یک تن هم با سه نوع سال ساخت در نظر گرفته شده و به ازای هر کدام تعداد متفاوتی گواهی اسقاط دریافت شود. گواهی اسقاط تاکسی‌ها هم از دو به سه گواهی تبدیل شود. سایر اقلام مانند مینی‌بوس و اتوبوس را هم متفاوت دیدیم. خودروهای زیر 20سال هنوز ارزشمند هستند. بنابراین قیمت بالاتری برای آن‌ها در نظر می‌گیریم تا مالکان آن‌ها تشویق شوند خودروهای زیر 20سال را برای اسقاط عرضه کنند.
وضعیت مراکز اسقاط درحال‌حاضر چگونه است؟
از سال 95 که تقریبا اسقاط منتفی شد، بسیاری از مراکز از بین رفتند و حدود 80مرکز اسقاط تعطیل شدند و درحال‌حاضر سایر مراکز فعالیت مختصری دارند. مراکز اسقاط در سال 98، 7700 دستگاه اسقاط کردند و در سال 99، 13هزار دستگاه و در سال 1400 این رقم به حدود 30هزار دستگاه رسید. سال 1401 این رقم از 40هزار گواهی هم عبور کرد. اگر قانون اجرا شود و مشکلی پیش نیاید، پیش‌بینی ما این است که در سال آینده 100هزار گواهی اسقاط خواهیم داشت.
