درحالی‌که بازار خودرو هنوز از فشارهای ناشی‌از ممنوعیت واردات خودرو رنج می‌برد، تصمیم‌سازان همچنان طرح‌ها و برنامه‌های خود برای رهایی این بازار از بن‌بست را به آزمون و خطا گذاشته‌اند. از نظر کارشناسان این حوزه، درصورتی‌که نرخ دلار در محدوده زیر ۵۰هزار دلار باقی می‌ماند، بازار خودرو نیز در شرایط کاهشی باقی می‌ماند، اما از روز پنجشنبه گذشته که نرخ دلار به ۴۹هزار و ۷۵۰ تومان رسید، نوسان نیز در بازار خودرو به اوج رسید و درنهایت در روز شنبه با ورود دلار به کانال ۵۰هزار تومان، بازار خودرو نیز به‌کلی از مسیر کاهشی خارج شد و خودروهای داخلی در این بازار، افزایش قیمت یک تا ۲۰میلیون تومانی را تجربه کردند. بدین ترتیب، صعودی شدن نرخ دلار، تاثیر اخباردرمانی در بازار خودرو با مصوبه واردات خودروهای کارکرده را خنثی کرد.
مرتضی افقه، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید چمران و کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» با اشاره به افق نامعلوم شرایط اقتصادی در کشور، گفت: «حوزه واردات خودرو مستثنا از دیگر صنایع کشور نیست و کمبود ارز این حوزه را نیز در بلاتکلیفی فرو برده است. همان‌طور که آمارها نشان می‌دهند؛ رکود در معاملات به‌رغم ریزش قیمت‌ها از دوماه گذشته همچنان ادامه داشته و آینده را با ابهام جدی روبه‌رو کرده است.»
وی افزود: «با پایان فصل بهار و عدم تحقق وعده‌های دولت درخصوص عرضه محصولات خودروسازان جهانی، بازار کاملا واکنش محسوسی نشان داده و برخلاف هفته‌های اخیر نمودار تغییرات قیمت خودروهای داخلی نسبت‌به اولین روزهای خردادماه به‌جز ثبات در یکی دو مدل خاص، در همه موارد با افزایش مواجه بوده است.»
افقه تصریح کرد: «سیگنال‌های دریافتی از بازار خودرو نشان می‌دهد؛ متقاضیان خرید خودرو دیگر امیدوار به تحقق وعده‌های دولت درخصوص واردات خودروهای دست‌دوم نبوده و منتظر کاهش بیشتر حجم حباب قیمت‌ها در این بازار نیز نیستند و به ناچار تصمیم به رجوع به بازار آزاد برای تامین نیاز خود گرفته‌اند.»
بسیاری از فعالان بازار خودرو معتقدند متقاضیان خودروهای خارجی منتظر عرضه محصولات کم‌کارکرد خارجی به بازار هستند. آیا واردات خودروهای مستعمل می‌تواند عطش بازار را فرو نشاند؟
متقاضیان خودرو خارجی بلافاصله به خبر تصویب واردات خودروهای دست‌دوم واکنش نشان دادند؛ اتفاقی که در کنار اخبار مثبت از بهبود روابط سیاسی، بر بازار خودرو تاثیرگذار شده و قیمت انواع خودروها را در بازار ریزشی کرده بود. اما این اتفاقات در بازار خودرو در شرایطی است که همچنان نبود تصویر روشنی از اوضاع اقتصادی، بسیاری از فروشندگان و خریداران را مستاصل و سردرگم کرده است و این موارد بر تشدید رکود بازار خودرو نقش موثری خواهد داشت و ممکن است در صورت تثبیت نرخ دلار در کانال ۵۰هزار تومانی، حتی شاهد پدیده رکود تورمی در این بازار باشیم.
بسیاری از کارشناسان معتقدند از جذابیت بازار خودرو کاسته شده است. آیا سوداگران از بازار خودرو مهاجرت خواهند کرد؟
با بررسی دقیق‌تر آمارهای بازار خودرو به این باور خواهیم رسید که در هفته‌های اخیر این بازار جذابیت خود را برای واسطه‌های وابسته به خودروسازان از دست داده اما رکود و ریزش بیشتر قیمت‌ها در گرو عملی‌شدن موضوع واردات خودروهای نو و کارکرده است.
دلایل حفظ سرمایه‌های سرگردان در بازار خودرو با توجه به کاهش جذابیت این حوزه برای سوداگران چیست؟
با بررسی وضع کنونی بازار و پیش‌بینی نرخ خودروها در کوتاه‌مدت، صاحبان سرمایه‌های خرد همچنان حفظ ارزش پول را فاکتوری بسیار مهم در جهت‌گیری بازار خودرو و هجوم سرمایه‌ها به بازار خودرو می‌دانند. از این رو، کارشناسان بازار خودرو معتقدند؛ حل مشکل بازار با رفع مشکلات کلان اقتصادی و اجرای سیاست‌های پولی صحیح و همچنین حذف جذابیت و سود آنی از بازار خودرو قابل‌انجام است. عمده‌ترین دلیل که سوداگران را در این بازار نگه داشته، سود ناشی‌از شکاف قیمت کارخانه و حاشیه بازار است.
برای حذف سود دلالان از خرید مستقیم محصولات خودروسازان، چه اقداماتی را موثر می‌دانید؟
این سود به دلیل شکاف عمیق قیمت کارخانه و بازار خودرو در یکی دو سال گذشته ایجاد شده است. اما با عرضه بیشتر و ایجاد تعادل در بازار تقاضا از مسیرهای مختلفی چون آزادسازی واردات خودرو می‌توان ورق بازار را برگرداند؛ مشروط به این‌که همزمان با از سرگیری واردات خودرو، دولت نیز دست از قیمت‌گذاری دستوری که نتیجه آن کسب سودهای بزرگ توسط سوداگران و واسطه‌گران است، بکشد.
تسریع واردات خودرو به کشور، ضرورتی است که هم فعالان بازار خودرو به آن اذعان داشته و هم کارشناسان دولتی در این خصوص اتفاق نظر دارند. باتوجه به این وفاق در بخش خصوصی و دولتی، چرا این مهم قابل‌تحقق نیست؟
بررسی جریان واردات نشان می‌دهد به‌رغم گذشت ماه‌ها از مصوبه واردات خودرو و تنظیم و ابلاغ آیین‌نامه آن، کماکان چالش تامین ارز و مباحثی چون تاییدیه استاندارد و محیط‌زیست از مشکلاتی بوده که واردات خودروهای صفر را با تاخیر مواجه کرده است و چه‌بسا این مشکل به شکل وسیع‌تری برای خودروهای کارکرده هم وجود خواهد داشت. کلیات لایحه واردات خودروهای کارکرده هم هفته گذشته تصویب شد و این لایحه برای تایید نهایی به شورای نگهبان رفت. با این‌حال، نوسانات نرخ ارز از یک‌سو و کسری تولید در سال‌های اخیر از طرف دیگر سبب شده است که امروز وضعیت نامناسبی را در بازار خودرو شاهد باشیم. در واقع، از نگاه فعالان بازار هر آن‌چه که امروز در واردات خودروهای صفر کیلومتر به‌عنوان چالش مطرح است، به نظر می‌رسد برای خودروهای کارکرده به‌صورت گسترده‌تری وجود خواهد داشت. بنابراین باید دید برای بهبود بازار فعلی، دولت در مواجهه با این مشکلات چه رویکردی را در پیش خواهد گرفت.
به اعتقاد کارشناسان بازار خودرو، با وجود مصوبات مجلس در حوزه واردات خودرو و پی‌گیری‌های دولت و مجلس برای ساماندهی بازار از کانال واردات، همچنان ساماندهی بازار خودرو از مسیر خبردرمانی و تاثیر روانی آن بر بازار دنبال می‌شود. نظر شما در این خصوص چیست؟
در صورت تحقق واردات خودرو - چه نو و چه مستعمل- و عرضه محصولات وارداتی، می‌توانیم نسبت به آینده واردات در بازار خودرو امیدوار بود. در غیر این صورت، مردم این مصوبات را همراه با دیگر مصوباتی که بایگانی شده‌اند، در یک ردیف تلقی می‌کنند. اگر این وعده‌ها عملیاتی نشوند، با هر نوسانی که در بازار ارز حادث شود، بازار خودرو به شکلی هیجان‌زده روبه افزایش قیمت خواهد رفت. همچنان‌که حالا نیز با کمترین افزایش قیمت در نرخ ارز، شاهد انحراف بازار خودرو از مسیر کاهشی هستیم. در این میان، با طولانی شدن نوبت‌دهی‌ها، بسیاری از متقاضیان ثبت‌نام در سامانه نیز از دریافت خودرو از این کانال منصرف شده‌اند و برای خرید خودرو به بازار آزاد مراجعه می‌کنند که این جریان نیز بازار و قیمت‌ها را صعودی خواهد کرد.
