بازار خودرو هر سال با تغییراتی به‌لحاظ قیمت مواجه است که معمولا مشتریان و فعالان بازار را غافلگیر می‌کند. امسال نیز خودروسازان بخش‌خصوصی محصولاتشان را با قیمت‌های جدید راهی بازار کرده‌اند. در این‌جا با سوالاتی از این دست مواجهیم که چرا قیمت خودروهای مونتاژی هر سال افزایش می‌یابد؟
رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان دلیل این امر را رشد نرخ ارز محاسباتی گمرک از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به‌حدود ۷۰ هزارتومان اعلام کرده که این امر به‌گفته وی بر مبنای قانون بودجه ۱۴۰۴ صورت گرفته است. به‌طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهد با آغاز اجرای قانون بودجه ۱۴۰۴ و افزایش نرخ ارز محاسباتی گمرک، قیمت نهایی خودروهای مونتاژی با رشد ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلیون‌تومانی مواجه شده است.
اتفاقی که این روزها و در نتیجه تغییر مبنای محاسبه ارز گمرکی از نیمایی به ارز مبادله‌ای و تخصیص ارز به‌مونتاژکاران با بهای مرکز مبادله‌ای، سبب افزایش نرخ محصولات مونتاژکاران به‌طور رسمی شده و خریداران را غافلگیر کرده است.
در واقع تغییر اساسی در نرخ ارز محاسباتی مونتاژکاران، تاثیر مستقیمی بر مبلغ دیون دولتی محصولات آن‌ها گذاشته است. دیون دولتی که شامل مالیات‌ها، عوارض شماره‌گذاری، بیمه شخص‌ثالث، مالیات نقل و انتقال و سایر هزینه‌های قانونی بوده و برعهده خریداران خودرو است و به خودروسازان تعلق نمی‌گیرد، با این وجود افزایش ناگهانی این مبالغ، باری سنگین بر دوش مشتریان گذاشته و آن‌ها را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت خودروهای مونتاژی، تغییر در عوارض گمرکی و حقوق ورودی خودروهای مونتاژی و وارداتی است؛ به‌طوری که مبنای محاسبه ارزی این عوارض به‌دلیل نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های جدید ارزی دولت، دستخوش تغییر و افزایش حدود ۲.۵ برابری شده و هزینه‌های بیشتری را به خودروسازان تحمیل کرده است.
کارشناسان در بحث افزایش قیمت خودروهای مونتاژی به‌عواملی اشاره می‌کنند که از آن جمله دیون دولتی است که هزینه‌ها و قوانین اعمال‌شده از سوی دولت را شامل می‌شود و عامل دیگر نیز قوانینی است که هر ساله از سوی دولت وضع می‌شوند.
بنابراین افزایش عوارض و تعرفه‌های گمرکی تنها هزینه‌های اعمال‌شده از سوی دولت نیست و افزایش هزینه‌های مربوط به بیمه شخص‌ثالث و فرآیند شماره‌گذاری خودروها در سال ۱۴۰۴ نیز از دیگر هزینه‌ها و دیون دولتی است که هر ساله به‌طور مستقیم به مصرف‌کننده نهایی منتقل می‌شود.
البته بررسی دقیق‌تر عوامل موثر بر افزایش قیمت خودروهای مونتاژی و تغییر بزرگی که باعث جهش قیمت خودروهای مونتاژی شده نشان می‌دهد تعرفه گمرکی واردات قطعات منفصله خودروهای سواری به‌کشور نیز افزایش یافته است.
این تغییر که بر اساس مصوبه دی‌ماه ۱۴۰۲ هیات وزیران صورت گرفته سبب شده است تعرفه واردات قطعات منفصله خودروهای مونتاژی با داخلی‌سازی بین ۲۰ تا ۵۰ درصد (از ۱۵ درصد به ۵۱ درصد) افزایش یابد. به‌عبارتی تولیدکنندگان اکنون ۳۵ درصد هزینه بیشتری بابت ترخیص قطعات از گمرک می‌پردازند.
همچنین بر اساس این یک بند قانونی، خودروسازان موظف هستند یک درصد از قیمت نهایی خودرو را به‌عنوان هزینه تامین آمبولانس پرداخت کنند. این بند جدید، هزینه‌ای اضافی را به قیمت تمام‌شده خودروها اضافه کرده و به‌طور مستقیم بر قیمت فروش تاثیر گذاشته است.
برای مثال، این بند قانونی قیمت خودروهایی با ارزش حدودی ۱.۵ میلیاردتومان را تا ۱۵ میلیون‌تومان افزایش می‌دهد. اما یکی از نکات جالب و تامل‌برانگیز این روزهای بازار خودرو، واکنش مصرف‌کنندگان به افزایش قیمت‌هاست.
درواقع با وجود این‌که تمامی بندهای قانونی و عوارض جدید از سال گذشته اطلاع‌رسانی شده بودند، مشتریان تا زمانی که پیامک افزایش قیمت یا اعلام رسمی خودروسازان را دریافت نکردند، این موضوع را جدی نگرفتند.
البته موضوعی که این روزها موجب ارائه گزارش‌ها و شکایات متعددی از سوی مشتریان شده است، تنها پرداخت دیون دولتی نیست؛ بلکه مساله مربوط به خریداران با قیمت قطعی و افرادی است که سال گذشته وجه کامل قرارداد را پرداخت کرده‌اند و حالا با مطالبه مبالغ اضافی تحت‌عنوان دیون دولتی این مساله باعث اعتراضات گسترده‌ای از سوی آن‌ها شده است.
نوسان قیمت خودروهای داخلی
خودروهای داخلی در آخرین روز هفته گذشته رشد بهای یک تا ۱۵ میلیون‌تومانی و افت قیمت یک تا ۲۰ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که دنا پلاس توربو (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۹۰ میلیون‌تومان، شاهین (سانروف و ESP) (۱۴۰۳) با ۱۳ میلیون‌تومان افزایش ۹۲۳ میلیون‌تومان، وانت آریسان ۲ (۱۴۰۴) با ۱۲ میلیون‌تومان افزایش ۵۹۷ میلیون‌تومان و رانا پلاس پانوراما (۸۵ گانه) (۱۴۰۲) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش ۷۹۰ میلیون‌تومان خرید و فروش شدند. از طرفی تارا اتومات V۲ (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۳۵ میلیون‌تومان و پژو ۲۰۷ پانوراما اتومات ارتقا یافته (۱۴۰۴) با ۶ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۷۲ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای ۱۰ تا ۲۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت کی‌ام‌سی J۷ (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش به‌یک‌میلیارد و ۹۰۰ میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی T۹ (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ میلیارد و ۹۲۰ میلیون‌تومان، فردا SX۵ (۱۴۰۴) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش به‌یک‌میلیارد و ۵۲۰ میلیون‌تومان و کی‌ام‌سی X۵ (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش به‌یک‌میلیارد و ۹۵۰ میلیون‌تومان رسید.
از طرفی در خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش کیا K۵ توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۶ میلیاردتومان، میتسوبیشی اوتلندر (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان، نیسان قشقایی تک‌دیفرانسیل (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌تومان و فولکس تی‌راک ۱۵۰۰ سی‌سی توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۴ میلیارد و ۳۵۰ میلیون‌تومان رسید.
