در سال‌های اخیر، با رویکرد کلان کشور به‌تقویت اقتصاد دانش‌بنیان و تلاش برای خودکفایی صنعتی، شرکت‌های دانش‌محور بیش از هر زمان دیگری نقش کلیدی در توسعه فناوری‌های پیشرفته ایفا می‌کنند. توربوشارژر به‌عنوان یکی از قطعات پیشرفته و حساس در صنایع خودرویی، همواره وارداتی بوده و ورود به‌حوزه تولید آن، نیازمند دانش فنی، سرمایه‌گذاری پژوهشی و عزم جدی برای بومی‌سازی است. شرکت «بسا تند شار» و گروه صنعتی «بسا پارس صنعت» با اتکا به تخصص کارشناسان و اتاق فکر نوآور خود، مسیر بومی‌سازی کامل این محصول را انتخاب کرده و امروز با افتخار خود را شرکتی ایرانی و فعال در مسیر طراحی و تولید دانش‌بنیان توربوشارژر معرفی می‌کند.
حرکت از قلب دانش تا مرزهای فناوری
مهدی مقصودی، مدیرعامل شرکت بسا تند شار درباره فعالیت‌های شرکت در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» بیان داشت: «در حوزه توربوشارژر، مجموعه ما تنها شرکت داخلی است که توربوشارژر را برای گروه خودروسازی ایران‌خودرو تولید می‌کند. هرچند محدودیت‌هایی در سقف تولید داخل وجود دارد، اما بخش عمده نیاز ایران‌خودرو از طریق شرکت ما تامین می‌شود. قطعات باقی‌مانده و مورد نیاز که فعلا در داخل به تولید انبوه نرسیده‌اند، به‌صورت CBU (واردات کامل) تهیه و فرآیند مجموعه‌سازی آن‌ها به‌همراه لوله‌ها در شرکت ما یعنی بسا پارس صنعت انجام می‌شود.»
وی درخصوص دامنه فعالیت‌های دو شرکت یادشده اضافه کرد: «از نظر قراردادی، علاوه‌بر ایران‌خودرو، با گروه سایپا و مگا موتور نیز همکاری داریم. در تامین توربوشارژر خودرو شاهین نقش ایفا می‌کنیم و مطابق برنامه تولید قطعه، از مهر و آبان امسال به‌افزایش ظرفیت تولید خواهیم رسید. ظرفیت فعلی ما ۱۶۰ قطعه در روز، ویژه ایران‌خودرو است و با تکمیل پروژه‌های توسعه ظرفیت، این تعداد از آبان‌ماه به ۷۰۰ تا ۷۵۰ قطعه در دو شیفت بلند روزانه خواهد رسید.»
وی درباره سهم بازار معتقد است این رشد ظرفیت تنها با سرمایه‌گذاری دائم در بخش دانش فنی و به‌کارگیری افراد متخصص ممکن شده است. مقصودی توضیح داد که پروژه‌های دانش‌بنیان، نیازمند همراهی نزدیک با خریداران عمده (مانند خودروسازان) و رعایت استانداردهای کیفی بسیار دقیق هستند که خوشبختانه در بسا تند شار این موضوع به‌طور کامل محقق شده است.
سهم بازار داخلی؛ مزیت استراتژیک شرکت
مقصودی با اشاره به سهم شرکت از بازار توربو شارژر در داخل کشور بیان داشت: «در حوزه OE (بخش تامین کارخانه‌ای)، برای ایران‌خودرو 100درصد تامین نیاز بازار مربوط به توربوشارژر را چه با تولید داخلی و چه واردات، گروه صنعتی بسا پارس صنعت بر عهده دارد. برای پروژه شاهین (تولیدی مگاموتور و سایپا)، به‌عنوان سورس دوم هستیم و در حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد از نیاز بازار را تامین می‌کنیم.»
وی در خصوص این‌که جایگاه مذکور برای یک شرکت ایرانی، دستاوردی ویژه به‌شمار می‌رود، تصریح کرد: «تسلط بر بازار داخلی محصول، نشان‌دهنده اعتماد خودروسازان بزرگ به توان مهندسی و دانش فنی بسا تند شار است؛ اعتمادی که حاصل سال‌ها تلاش، آزمون و موفقیت در پاس کردن تست‌ها و استانداردهای لازم بوده است.»
مدیرعامل شرکت بسا تند شار در پاسخ به‌شایعات و نگرانی‌هایی که درباره برابری یا ضعف کیفیت محصولات داخلی نسبت به نمونه‌های چینی وجود دارد، تاکید کرد: «تصور این‌که توربوشارژر ایرانی به لحاظ کیفیت ضعیف‌تر از نمونه چینی است، صحت ندارد. در حال حاضر، ما در حوزه OE (یعنی تامین‌کننده اصلی خودروساز)، استانداردهای تعیین‌شده توسط خودروسازان را به‌طور کامل پاس کرده‌ایم. تست‌های سختگیرانه‌ای بر اساس پارامترهای دقیقی انجام می‌شود و همه آن‌ها با موفقیت طی شده‌اند.»
وی ادامه داد: «برای محصولاتمان گارانتی سه‌ساله و ۶۰ هزار کیلومتر ارائه می‌کنیم. چه در بازار افترمارکت و چه OE، کیفیت محصولات داخلی کاملا قابل رقابت با نمونه‌های خارجی است. قطعات وارداتی بازار افترمارکت عموما از سورس‌های درجه پایین چین ارائه می‌شوند و تنها ملاک انتخابشان قیمت پایین‌تر است، نه کیفیت. این رویکرد شاید برای تکمیل ظرفیت بازار لازم باشد، اما محصول ایرانی هرگز با این قطعات بی‌کیفیت قابل مقایسه نیست و با محصولات روز جهان رقابت می‌کند.»
مقصودی تاکید کرد: «رویکرد کیفی تولید داخل در حوزه توربوشارژر عملا قابل رقابت با خارجی‌ها و حتی در بسیاری موارد، ایمن‌تر و به‌صرفه‌تر برای خودروسازان و مشتریان نهایی است.»
توسعه فناوری و تنوع محصولات فراتر از توربوشارژر
مدیرعامل بسا تند شار درباره توسعه محصولات بیان داشت: «محدود به‌تولید توربوشارژر نیستیم. در کنار تولید مجموعه اصلی، قطعات جانبی، لوله‌های ارتباطی و قطعات مکانیکی وابسته به سیستم حرکتی و موتوری را هم تولید می‌کنیم. در بعضی پروژه‌ها با واحدهای تحقیق و توسعه خودروسازان به‌صورت مشترک طرح‌هایی را برای ارتقا یا بومی‌سازی دیگر قطعات تدوین کرده‌ایم تا بتوانیم نیاز بازار را پاسخ دهیم و ارزش افزوده محصولات داخلی را افزایش دهیم.»
مقصودی درباره موانع موجود بر سر راه تولید افزود: «اگرچه بسیاری از قطعات و سیستم‌ها را داخلی‌سازی کرده‌ایم، اما به‌دلیل محدودیت در فناوری استحصال برخی فلزات اصلی، مجبور به واردات هستیم. نیکل به‌عنوان ماده حیاتی برای تولید پوسته توربین، همچنان باید از خارج تامین شود. همچنین برای قطعات حساس مانند شفت پروانه توربین، به‌دلیل تکنولوژی‌های پیشرفته و هزینه تولید بالا، ناگزیر از واردات هستیم.»
وی ادامه داد: «پروتکل‌های جدید وزارت صمت در حوزه تخصیص ارز باعث شده تا فرآیند واردات قطعات و مواداولیه طولانی‌تر شود. از زمان ثبت سفارش تا دریافت ارز و واردات عملیاتی، مدت‌زمان قابل توجهی صرف می‌شود و همین موضوع یکی از چالش‌های اصلی صنعت ماست.»
مقصودی با اشاره به این‌که موضوع تامین نقدینگی نیز از جمله دغدغه‌های مهم شرکت‌های خصوصی است، اضافه کرد: «با وجود تحویل به‌موقع به‌خودروسازان، نقدشوندگی سرمایه و روند پرداخت‌ها توسط خودروسازان کشور، به‌دلیل شرایط مالی جاری فعلی، سرعت مناسبی ندارد. شرکت‌های خصوصی ناگزیرند با چرخش سرمایه محدود، برنامه‌ریزی تولید و توسعه خود را دنبال کنند و این کار را بسیار دشوار می‌کند.»
افق آینده؛ نقش دانش‌بنیان‌ها در اقتدار صنعت‌خودرو
مقصودی با اشاره به برنامه‌های بلندمدت شرکت در توسعه کمی و کیفی محصولات بیان داشت: «پیشرفت و توسعه دانش‌بنیان، بدون ایمان به‌توان داخلی، حاصل نمی‌شود. با وجود همه کمبودها، نشان دادیم که می‌شود قطعات پیشرفته را داخلی‌سازی کرد. امروز توان داریم محصولی با کیفیت و قابل رقابت بسازیم و برای آینده نیز برنامه داریم تا علاوه‌بر تکمیل زنجیره‌تامین داخلی، به‌حوزه صادرات فکر کنیم.»
وی افزود: «اگر حمایت‌های اصولی از شرکت‌های دانش‌بنیان ادامه یابد و تقویت تخصیص ارز، تسهیل واردات مواداولیه و بهبود رویه پرداخت خودروسازان مد نظر قرار گیرد، شرکت‌هایی چون بسا تند شار می‌توانند با شغل‌آفرینی، ارزآوری و ارتقای امنیت صنعتی کشور، به پیشران اقتصاد صنعتی ایران بدل شوند.»
درمجموع، موفقیت بسا تند شار در کسب سهم قابل توجه بازار، پاسخگویی به نیاز بزرگ‌ترین خودروسازان داخلی، ارتقای فناوری ساخت، عبور از مشکلات مواد اولیه و جریان نقدینگی، نمونه‌ای ارزشمند از بلوغ و پختگی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در مسیر استقلال صنعتی است؛ مسیری که با تداوم حمایت‌ها، هموارتر و چشم‌انداز آن روشن‌تر خواهد شد.
