عضو شورای سردبیری روزنامه دنیای خودرو دراین باره نوشت : در شرایطی که صنعتخودرو کشور با بحرانهای متعددی از جمله افزایش هزینههای تولید، عدم صرفه اقتصادی، ضعف در صادرات و رقابتپذیری پایین روبهرو است، یکی از راهکارهای کارآمد برای بهبود وضعیت موجود، حرکت بهسوی استفاده از پلتفرم مشترک در فرآیند تولید خودرو است.
این راهبرد که سالهاست در صنعت خودروسازی جهان بهعنوان یک اصل پذیرفته شده، هنوز در ایران بهصورت منسجم و نظاممند بهکار گرفته نشده است و خودروسازان داخلی بیش از آنکه به فکر یکپارچهسازی زیرساختها باشند، درگیر تولید محصولات متعدد با پلتفرمهای گوناگون، نامتناسب و پرهزینه هستند. پلتفرم مشترک در تعریف ساده، بهمعنای استفاده از ساختار یکسان در اجزا و زیرساختهای فنی چند محصول مختلف است.
بهبیان دیگر، خودروساز با توسعه یک شاسی و قوای محرکه واحد، میتواند چندین مدل خودرو با کاربریها و طراحیهای متفاوت تولید کند. این روش ضمن حفظ تنوع ظاهری و کارکردی محصولات، باعث میشود بسیاری از هزینههای تولید از جمله طراحی، تحقیق و توسعه، تامین قطعات، لجستیک، خطوط مونتاژ و حتی آموزش نیروی انسانی کاهش چشمگیری داشته باشد.
در ایران اما، طی دهههای گذشته، مسیری خلاف این قاعده طی شده است. تعدد پلتفرمها، وابستگی بهشرکتهای خارجی، عدم توانایی در داخلیسازی بهموقع و تیراژ پایین برای هر مدل، منجر به افزایش بهای تمامشده خودرو شده است؛ مسالهای که درنهایت مصرفکننده نهایی را با بهای غیرواقعی خودرو و کیفیت نهچندان مطلوب مواجه میکند. این درحالی است که حتی خودروسازان بزرگ جهان همچون فولکسواگن، تویوتا و رنو نیز سالهاست به سیاست پلتفرم مشترک روی آوردهاند تا هزینههای خود را کنترل و تنوع محصول را در قالب صرفهجویی اقتصادی حفظ کنند.
اجرای نظام پلتفرم مشترک نیازمند چند پیششرط کلیدی است: نخست، برنامهریزی راهبردی و بلندمدت در سطح مدیریتی و حاکمیتی در خودروسازان؛ دوم، کاهش تعدد محصولات کمتیراژ و تمرکز بر توسعه یک یا دو پلتفرم پایه و سوم، هماهنگی بین زنجیرهتامین، مهندسی و تولید برای اجرای بهینه این سیاست.
باید پذیرفت که نمیتوان بدون نقشه راه، بدون اصلاح ساختار بنگاهها و بدون شفافیت مالی و تکنولوژیک، بهدنبال تحقق این تحول بنیادی بود. از سوی دیگر، پلتفرم مشترک نهتنها هزینهها را کاهش میدهد، بلکه مسیر صادرات و همکاری با برندهای خارجی را نیز هموار میکند.
وقتی محصولات یک خودروساز، از اجزای همگون و قابل استانداردسازی برخوردار باشند، امکان ارائه آنها در بازارهای جهانی، توسعه خدمات پس از فروش و همکاریهای فنی با سایر شرکتها افزایش خواهد یافت.
این نکته بهویژه برای صنعتخودرو ایران که در پی بازگشت به بازارهای منطقهای و جهانی است، از اهمیت راهبردی برخوردار است. درنهایت اگر خودروسازان داخلی خواهان آن هستند که از گرداب هزینههای افزایشی، کیفیت پایین و نارضایتی عمومی خارج شوند، چارهای جز حرکت بهسوی تولید بر پایه پلتفرم مشترک ندارند.
این تحول نیازمند جسارت مدیریتی، تصمیمگیری مبتنی بر منطق اقتصادی و عبور از سنتهای فرسوده در طراحی و تولید است. شاید پلتفرم مشترک همان مسیری باشد که بتواند صنعتخودرو ایران را از مسیر فرسایشی فعلی، به ریل پیشرفت و پایداری بازگرداند.