هنگام صحبت درباره صعود یا نزول بازار سهام، باید توجه داشت که بازار سهام شامل تمام شرکتهای ثبتشده و فهرستشده در بورس است. بنابراین، زمانی میتوان گفت کلیت بازار صعودی یا نزولی میشود که عواملی قدرتمند، چه در درون بازار و چه در بیرون از آن، فعال شده و در جهت رشد یا کاهش بازدهی بازار عمل کنند.
اگر عامل تاثیرگذار از قدرت یا وسعت کافی برخوردار نباشد و نتواند بر کلیت بازار و اکثر شرکتهای فعال در آن اثر بگذارد، طبیعتا نمیتواند باعث ایجاد موج صعودی یا نزولی در کل بازار شود. بنابراین، صعود یا نزول بازار عمدتا تابع فشارهای ناشی از عوامل کلان اقتصادی یا گاه عوامل درونزای بازار است.
بهعنوان مثال، تحریمهای بینالمللی یکی از عوامل بیرونی است؛ چراکه تحریم معمولا تاثیر منفی بر اغلب شرکتهای حاضر در بورس میگذارد و میتواند موجب نزول بازار شود. در مقابل، رفع این تحریمها یا ایجاد انتظارات قوی مبنی بر لغو آنها، تاثیر مثبتی بر کلیت بازار خواهد داشت و ممکن است به رشد آن منجر شود.
از سوی دیگر، عوامل درونی بازار مانند سیاستگزاریهای نهادهای ناظر نیز میتوانند در این روند موثر باشند. برای نمونه، اعمال قوانین سختگیرانه از سوی نهاد ناظر ممکن است بر بازار اثر منفی بگذارد.
در مقابل، تصمیمات حمایتی و تسهیلگر میتواند بهرشد بازار کمک کند. بنابراین، هر دو عامل درونی و بیرونی میتواند منجر بهرشد و نزول بازار شود. درباره رفتار سرمایهگذاران در مواجهه با بازار صعودی یا نزولی نیز باید اذعان داشت بخش زیادی از این واکنشها ریشه در مسائل «مالی رفتاری» دارد؛ زمانی که بازار برای مدتی رشد میکند، سرمایهگذاران اغلب تصور میکنند این روند پایدار خواهد بود و احساس خوشبینی، آنها را به این باور میرساند که این وضعیت میتواند برای مدت طولانی ادامه پیدا کند تا سود سرشار کسب کنند.
درشرایط نزولی، همین سرمایهگذاران دچار یاس و ناامیدی شده و گمان میکنند بازار برای همیشه در رکود باقی خواهد ماند.
از سویی، روندهای صعودی یا نزولی بازار بهعواملی مشخص وابسته هستند و تا زمانی که آن عوامل پابرجا هستند، این روند نیز ادامه دارد و بهمحض تغییر یا حذف آن عوامل، بازار میتواند وارد فاز جدیدی شود.