این رویکرد نوآورانه (یا از نگاه برخی منتقدان، بحث‌برانگیز و حتی خطرناک)، معادلات سنتی مالکیت و کاربری خودرو را به‌چالش کشید و ابعاد تازه‌ای به مناقشات پیرامون «نرم‌افزاری شدن خودرو» و «مالکیت دیجیتال» بخشید. در مدل پایه به‌عنوان مثال ID.۳ Pro سطوح توان خروجی موتور (۲۰۱ اسب‌بخار) به‌صورت پیش‌فرض فعال است؛ حال آن‌که خودرو در واقعیت فنی از موتور قوی‌تری بهره می‌برد (تا ۲۲۸ اسب‌بخار) که با قفل نرم‌افزاری در واحد کنترل الکترونیک (ECU) محدود شده است.
برای بازگشایی این قدرت افزوده، کاربر می‌تواند از سه روش استفاده کند: اشتراک ماهانه (در بریتانیا ۱۶.۵ پوند)، سالانه (۱۶۵ پوند) یا خرید دائمی (۶۴۹ پوند). این هزینه‌ها به‌رغم ظرفیت سخت‌افزاری فابریک خودرو و حتی ثبت قانونی قدرت نهایی (۱۷۰ کیلووات یا ۲۲۸ اسب‌بخار)، تنها برای باز کردن قفل نرم‌افزاری پرداخت می‌شود.
سرویس مورد نظر با به‌روزرسانی از راه دور (OTA) فعال می‌شود و مالک می‌تواند هر زمان که بخواهد سرویس را فعال-غیرفعال کند. به گفته فولکس‌واگن، این افزوده قدرت هیچ‌گونه تاثیر منفی بر شعاع حرکتی، طول عمر باتری یا گارانتی کارخانه‌ای ندارد. نکته جالب این‌که در صورت خرید دائمی، ارتقا به‌شماره VIN خودرو متصل می‌شود و در زمان انتقال مالکیت، فعال باقی می‌ماند.
رشد فروش و رقابت فشرده
بازار خودروهای برقی اروپا در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ با رشدی انفجاری مواجه بوده است. سهم خودروهای تمام‌برقی از کل فروش اتحادیه اروپا به بیش از ۱۵.۸ درصد رسید و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۲ این سهم از ۵۰ درصد نیز عبور کند. در این میدان، فولکس‌واگن با تکیه بر سری ID.۳ و ID.۴ و همچنین شتاب‌گیری پیشرفته مدل‌هایی چون UNYX و سکوی جدید MEB Plus که به باتری LFP مجهز است، پرچم‌دار فروش خودروهای الکتریکی اروپا در نیمه اول سال ۲۰۲۵ شده است.
درعین حال، حاشیه‌سود پایین‌تر در خودروهای برقی به‌نسبت محصولات درون‌سوز یکی از نقاط ضعف مهم بازار است. گزارش‌ها نشان می‌دهد سود عملیاتی خودروهای الکتریکی گروه فولکس‌واگن به ۳.۷ درصد (در اوایل ۲۰۲۵) کاهش یافته؛ درحالی که سود محصولات مشابه بنزینی و دیزلی بالاتر بوده است. بنابراین جذب درآمدهای پایدار و خدمات ارزش افزوده – نظیر اشتراک قدرت، نرم‌افزارهای هوشمند، یا سرویس‌های اضافه بر مالکیت سخت‌افزاری – برای خودروسازان به اولویت تبدیل شده است. فولکس‌واگن برنامه استراتژیک ACCELERATE و مدل درآمدی «خودرو به‌مثابه سرویس» را با هدف افزوده شدن تا ۳۵ درصد درآمد به پایدارسازی مالی شرکت تا سال ۲۰۳۰ پیش‌بینی کرده است. این مدل جدید به‌معنی تعریف دوباره «مالکیت خودرو» است؛ یعنی خریدار به‌جای دسترسی کامل به سخت‌افزار (ضمن پرداخت کل قیمت)، بخشی از امکانات یا عملکرد فنی را صرفا اجاره کرده و مادامی که «اجازه نرم‌افزاری» داشته باشد می‌تواند از آن‌ها استفاده کند.
این رویکرد البته ریسک‌ها و مزایای قابل ملاحظه‌ای دارد: ایجاد جریان نقدی ثابت برای خودروساز، انعطاف برای خریداران، افزایش عمر بازار خودروهای کارکرده اما در مقابل، ترس از کنترل بیش از حد توسط کمپانی‌ها، نگرانی بابت نقض حقوق مصرف‌کننده و حتی امکان هک و بای‌پس کردن قفل‌ها توسط کاربران یا گروه‌های ثالث.
استقبال، تردید یا خشم؟
انتشار این خبر در فضای مجازی و رسانه‌ها، به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی اروپا و آمریکا، با واکنش تند و عمدتا منفی کاربران روبه‌رو شد. هشتگ #FreeTheHorsepower ظرف ۲۴ ساعت بیش از ۱۲۰ هزار بار بازنشر شد و انتقادها عموما با عباراتی چون «اخاذی نرم‌افزاری»، «کرایه‌داری اسب‌بخار» یا «مالکیت اجاره‌ای» همراه بود.
بسیاری از مالکان واقعی یا بالقوه سری ID می‌پرسند چرا باید بعد از پرداخت ۵۰-۴۰ هزار دلار برای خرید خودرو، برای دسترسی به قدرت واقعی موتور (که سخت‌افزار آن کاملا نصب شده) باز هم ماهانه پول بپردازم؟ گروهی دیگر معتقدند در بلندمدت مجموع هزینه اشتراک بسیار بیشتر از خرید یک‌مرتبه‌ای است و مالک خودرو عملا از «مالکیت واقعی» صرفا به دارنده مجوز نرم‌افزاری تبدیل شده است.
در برخی جوامع خاص، به‌ویژه کاربران اهل تکنولوژی یا دیتیونینگ، این امکان با استقبال متوسط یا مثبت مواجه شده است؛ چون که فعال‌سازی نرم‌افزار رسمی از طریق کمپانی، معمولا ایمن‌تر و بدون ابطال گارانتی است و در صورت فروش خودرو، ارتقا قابل انتقال به مالک بعدی خواهد بود.
با این حال بررسی داده‌های میدانی ثابت می‌کند که تنها حدود ۱۸ درصد مالکان ID.۴ حاضر به تمدید اشتراک‌های ماهانه و دائمی برای آپشن‌های نرم‌افزاری شده‌اند و اکثریت یا استفاده نمی‌کنند، یا به راه‌های غیر رسمی و هک تمایل پیدا می‌کنند. بخش قابل توجهی از انتقادات معطوف به لزوم اتصال دائمی به اینترنت و اشتراک داده‌های لحظه‌ای رانندگی با سرورهای کمپانی است. برخی کاربران بابت نفوذ احتمالی هکرها، رصد مسیر و وضعیت خودرو، یا حتی امکان غیرفعال شدن ناگهانی ویژگی‌های کلیدی در شرایط حساس (مثلا اتمام اشتراک حین رانندگی) دچار نگرانی شده‌اند. تسلا، پیشگام مدل‌های نرم‌افزاری ویژه و ارتقای شتاب خودرو با پرداخت اضافی است. در این شرکت، کاربر می‌تواند با پرداخت مبلغی حدود ۲ هزار دلار (یک‌باره)، «Acceleration Boost» را برای مدل ۳ یا Y سفارش داده و شتاب خودرو را تا حدود نیم ثانیه کاهش دهد.
نکته مهم اما تفاوت مدل پرداخت است: تسلا عمدتا آپشن‌های عملکردی را به شکل خرید یک‌باره ارائه می‌دهد و از مدل اشتراکی پرهیز می‌کند؛ مگر در سرویس‌های پیشرفته هدایت خودکار و ارتباطات اینترنتی. تسلا همچنین به‌طور مداوم بهبود نرم‌افزاری ارائه می‌دهد و تجربه کاربری آن معمولا پایدار و رضایت‌بخش‌تر گزارش شده است؛ گرچه برخی کاربران از قیمت بالا یا محدودیت‌های منطقه‌ای نیز انتقاد کرده‌اند.
