استفاده از وسایل‌نقلیه موتوری از ابتدا تا امروز همواره سبب بروز تصادفاتی گاه سنگین و مرگبار شده است. گسترش شهرنشینی، ازدیاد جمعیت، افزایش سریع و بدون حساب وسایل‌نقلیه موتوری، بدون توجه به معماری معابر شهری و نامناسب بودن آن‌ها برای تردد خودروها مشکلات فراوانی را تا به امروز رقم زده است. از برخورد خودروها با یکدیگر گرفته تا تصادفات مرگبار با عابران‌پیاده و دیگر جانداران در طبیعت از جمله معایب استفاده از وسایل‌نقلیه موتوری محسوب می‌شود.
آمار بالای سوانح رانندگی در کشور
درعین حال سوال این است که چرا به‌رغم گذشت سال‌ها از ورود خودرو و موتورسیکلت به‌کشورمان، فرهنگ استفاده از وسایل‌نقلیه موتوری همچنان ضعیف بوده و به‌تبع آن آمار تصادفات در سراسر کشور قابل توجه و به‌نوعی نگران‌کننده است؟ همین‌طور این‌که چه مواردی باید لحاظ شود تا شاهد کاهش آمار فوتی‌های ناشی از سوانح رانندگی در کشور باشیم؟ بر این اساس متاسفانه تنها در سال گذشته به‌گواه آمار بیش از ۱۹ هزار نفر در تصادفات شهری و جاده‌ای جان باخته‌اند و شمار زیادی نیز با آسیب‌های جدی مواجه شده‌اند.
کارشناسان معتقدند طراحی و کیفیت نامناسب معابر شهری و برون‌شهری، ایمنی پایین خودروها، فرهنگ پایین رانندگی، ضعف نظارت بر رفتار رانندگان و به‌طور کلی عامل انسانی، مقررات بیمه‌ای، بازدارنده نبودن جرایم و برخوردهای قانونی و… از مهم‌ترین مواردی هستند که سبب بالا رفتن آمار تصادفات منجر به‌جرح و مرگ در کشور می‌شود.
بر این اساس سال گذشته ۳۸۱ هزار و ۴۸۴ مصدوم حوادث رانندگی برای تعیین خسارت به مراکز پزشکی قانونی در سراسر کشور مراجعه کرده‌اند که از این میان ۲۶۹ هزار و ۸۲۹ نفر مرد و ۱۱۱ هزار و ۶۵۵ نفر زن بوده‌اند.
الهام ابراهیمی، کارشناس خدمات شهری دراین‌باره می‌گوید: «در بسیاری از سوانح رانندگی، مصدومیت‌های شدیدی مخصوصا متوجه عابران‌پیاده شده و با این‌که فرد در قید حیات است، اما آسیب‌های جدی دیده که باید مدت‌ها پیگیر درمان و مداوا باشد. حتی ممکن است شدت این صدمات به‌حدی باشد که درمان به‌طور کامل انجام نشود و به‌معلولیت و ناتوانی در راه رفتن و سایر محدودیت‌های حرکتی منجر شود. این اتفاق در سالمندان به‌مراتب بیشتر و خطرناک‌تر است.»
با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی و وضعیت نه‌چندان مساعد سیستم بهداشت و درمان کشور، طول درمان و فرآیند بهبودی بسیار هزینه‌بر و جانکاه است. حتی ممکن است بسیاری از افراد به‌خاطر نداشتن تمکن مالی قید درمان و بستری شدن در بیمارستان را بزنند که این امر موجب مزمن شدن عارضه تصادف می‌شود و می‌تواند آینده فرد و خانواده وی را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار دهد.
درست رانندگی نمی‌کنیم!
با توجه به آن‌چه گفته شد، عامل انسانی نقش پررنگی در بروز سوانح رانندگی منجر به‌جرح و فوت در کشور دارد. بر این اساس مواردی مانند خواب‌آلودگی، خستگی از کار روزانه، حواس‌پرتی، استفاده از تلفن‌همراه، انحراف به چپ، سرعت غیرمجاز و... رفتارهای پرخطری محسوب می‌شوند که متاسفانه بسیاری از رانندگان به آثار سوء و مرگبار آن‌ها توجه چندانی ندارند.
درعین حال شرایط آب و هوایی نامساعد نیز از دیگر عوامل بروز سوانح رانندگی در کشور است. درواقع شرایط آب و هوایی نامناسب باعث کاهش دید رانندگان، ناتوانی در کنترل خودرو و درنتیجه بروز تصادفات ناگوار می‌شود. برای جلوگیری از این حوادث، پیش از رانندگی، باید از شرایط آب و هوایی آگاه شد و تا حد امکان از رانندگی در شرایط نامناسب جوی خودداری کرد.
به اعتقاد پلیس راهنمایی و رانندگی آموزش نادرست رانندگان، بازدارنده نبودن جرایم رانندگی و رفتارهای پرخطر رانندگی سهم چشمگیری در بروز سوانح رانندگی دارد؛ البته در زمینه بازدارندگی جرایم، خوشبختانه امسال با تغییر قانون شاهد افزایش تا ۵ برابری جرایم رانندگی بودیم که بنا به‌اظهارات پلیس، طی همین چند ماه آثار مثبت آن کاملا محسوس بوده است.
کارشناسان بر این باورند که دستگاه‌های مرتبط با حوزه ایمنی حمل‌ونقل به‌خصوص وزارت راه‌وشهرسازی و پلیس راهور فراجا باید نسبت به اجرای راهکارهای کوتاه‌مدت و زودبازده، شامل طرح تشدید کنترل سرعت در تمام محورهای مواصلاتی کشور و برخوردهای موثر با تخلفات حادثه‌ساز و ارسال لحظه‌ای پیامک ثبت تخلف توجه ویژه‌ای داشته باشند.
همچنین ضروری است شورای‌عالی هماهنگی حمل‌ونقل و ایمنی کشور، برنامه جامع عملیاتی ارتقای ایمنی را مبتنی بر اطلاعات و یافته‌های حاصل از سامانه اطلاعات جامع حوادث و سوانح حمل‌ونقل کشور به‌سرعت تدوین کند.
اگر چه سال‌هاست نهادهای درگیر در بحث حوادث رانندگی اعم از وزارت راه‌وشهرسازی، پلیس، وزارت بهداشت و هلال احمر از لزوم کاهش تلفات انسانی ناشی از حوادث ترافیکی سخن می‌گویند، اما تا رسیدن به نقطه مطلوب در شرایط کنونی فاصله زیادی وجود دارد و باید همه دستگاه‌ها در حیطه وظایف خود اقدامات لازم را در دستور کار خود قرار دهند.
بدون شک وقوع حوادث رانندگی منجر به جرح و فوت در کشور خسارت‌های سنگینی را به‌لحاظ معنوی و مادی به‌جامعه تحمیل می‌کند و به‌همین دلیل شایسته است نهادهای مربوطه تمام توان خود را به‌کار گیرند تا به‌مرور شاهد کاهش آمار تصادفات رانندگی در کشور طی سال‌های پیش رو باشیم.
