بازار خودرو ایران در نیمه دوم سال جاری با نوسانات بی‌سابقه قیمت‌ها روبه‌رو شده است؛ تغییراتی که از تاثیر مستقیم نرخ دلار، سیاست‌های اقتصادی و تقاضای کاذب ناشی می‌شود. این نوسانات، فضای پیچیده‌ای برای خریداران و فروشندگان ایجاد کرده و رکود عمیقی در بازار به‌وجود آورده است.

در این گزارش قصد داریم به بررسی عوامل موثر بر تغییرات قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی و چشم‌انداز آینده این بازار بپردازیم. بر این اساس بررسی بازار خودروهای داخلی و مونتاژی در روزهای اخیر نشان از روند کاهشی قیمت‌ها دارد و به‌نظر می‌رسد پس از تغییر مسیر انتظارات تورمی و تقویت عرضه ارز و طلا، حالا آرامش بازارهای داخلی به بازار خودرو نیز سرایت کرده است.

البته انتشار قیمت‌های غیرواقعی از سوی برخی مراجع و فاصله محسوس میان نرخ‌های درج‌شده و سطح واقعی معاملات، موجب شده ارزیابی دقیق روند بازار دشوارتر از گذشته باشد. گرچه در این میان، کشمکش میان خودروسازان به‌ویژه ایران‌خودرو با نهادهای ناظر بر سر سیاست‌های قیمتی نیز بر پیچیدگی فضای بازار افزوده است.

با این وجود همچنان بازار خودرو به‌رغم نوسانات اخیر قیمتی در رکودی عمیق فرو رفته است. کارشناسان بازار خودرو معتقدند رکود فعلی ناشی از چند عامل اقتصادی و روانی است.

از یک‌ سو بلاتکلیفی در سیاست‌های کلان اقتصادی، از جمله وضعیت نرخ ارز و تصمیمات وارداتی باعث شده است خریداران تمایلی به‌حضور در بازار نداشته باشند؛ از سوی دیگر، فروشندگان نیز در انتظار هستند تا مسیر آینده مشخص و قیمت‌ها تثبیت شوند. ا

لبته در همین یک ماه اخیر و به‌دنبال روند صعودی نرخ ارز و اوج گرفتن قیمت خودرو در بازار، جریان تقاضا در بازار تغییر کرد و یکی از طولانی‌ترین صف‌های خرید خودرو در سال‌های اخیر تشکیل شد. به‌طوری که در هشتمین دوره فروش محصولات ایران‌خودرو، با هجوم بیش از ۶ میلیون متقاضی، بار دیگر پدیده «تقاضای کاذب» در بازار خودرو شکل گرفت.

با این حال همچنان بازار خودرو با کاهش تقاضای واقعی مواجه است؛ شرایطی که ناشی از جو روانی ایجادشده از نوسانات سیاسی و اقتصادی است و موجب شده خریداران واقعی دست نگه دارند. درواقع اغلب متقاضیان واقعی در این شرایط ترجیح می‌دهند که صبر کنند و فروشندگان هم برای کسب سود بیشتر از معامله دست کشیده‌اند و همین موضوع رکود و نوسان هم‌زمان قیمت‌ها را تشدید کرده است.

به‌همین جهت بازار خودرو ایران در هفته‌های اخیر وارد مرحله‌ای تازه از تحولات شده است؛ چنان‌چه همراه با افت نرخ ارز، رکود معاملات و کاهش انتظارات تورمی، طرح اجرایی شدن واردات خودروهای کارکرده، مجموعه‌ای از شرایطی را پدید آورده که به‌گفته کارشناسان، می‌رود تا بازار را به‌سمت تخلیه بخشی از حباب قیمتی و کشف واقعی قیمت‌ها هدایت کند.

البته کارشناسان بارها اعلام کردند که مداخلات قیمتی در بازارها و پایین نگه داشتن غیرواقعی و کاذب قیمت‌ها علت شرایط کنونی است؛ شرایطی که نه تنها به نفع مردم و اقشار آسیب‌پذیر نیست، بلکه فقط و فقط سود سرشاری را به جیب دلالان روانه می‌کند.

در ادامه باید گفت کارشناسان دراین‌باره دیدگاه‌های متفاوتی را ارائه می‌دهند. گروهی معتقدند قیمت خودرو در ماه‌های اخیر از رشد نرخ ارز عقب مانده و بنابراین، احتمال تعدیل صعودی در کوتاه‌مدت وجود دارد.

در مقابل، عده‌ای دیگر بر این باورند که بازار خودرو دیگر ظرفیت جهش‌های قیمتی شدید گذشته را ندارد و در صورت ثبات نسبی نرخ ارز، حتی امکان کاهش یا اصلاح جزئی قیمت‌ها نیز متصور است.

درواقع هر دو گروه بر یک نکته مشترک تاکید دارند که هرگونه اختلال در عرضه خودرو اعم از کاهش تولید، تاخیر در تحویل یا محدودیت در واردات می‌تواند جنبه سرمایه‌ای بازار را دوباره تقویت کند. در مقابل، اعلام سیاست‌های تثبیت نرخ ارز یا افزایش عرضه توسط خودروسازان و واردکنندگان قادر است به‌شکل موقت از رشد قیمت‌ها جلوگیری کرده و هیجانات بازار را مهار کند.

درمجموع چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار خودرو به‌شدت به‌تحولات نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی دولت وابسته است. تا زمانی که ثبات پایدار در متغیرهای کلان اقتصادی ایجاد نشود، نمی‌توان انتظار بازاری آرام و متعادل را داشت. بنابراین بازار خودرو در شرایط فعلی در یک بلاتکلیفی کامل به‌سر می‌برد. توقف معاملات، عدم تغییر محسوس قیمت‌ها و نگرانی‌های اقتصادی باعث شده است خریداران و فروشندگان در موضع انتظار قرار بگیرند. با این حال فعالان بازار امیدوارند با اتخاذ سیاست‌های مناسب از سوی دولت، ثبات در متغیرهای کلان، تعادل به بازار بازگردد و صنعت خودرو، که بخش مهمی از اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد، از این وضعیت خارج شود.

افزایش قیمت شدید داخلی‌ها

خودروهای داخلی روز گذشته رشد بهای یک تا 38 میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که تارا 6 دنده V1 پلاس (1404) با 38 میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و 165 میلیون‌تومان، دنا اتومات آپشنال (1404) با 24 میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و 379 میلیون‌تومان، پژو 207 موتور TU3 (85گانه) (1404) با 23 میلیون‌تومان افزایش 918 میلیون‌تومان، دنا پلاس توربو 6 دنده (با رینگ) (1404) با 22 میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و 160 میلیون‌تومان، پژو 207 دنده‌ای هیدرولیک (85گانه) (1404) با 20 میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و 33 میلیون‌تومان و شاهین اتومات پلاس (1404) با 16 میلیون‌‎تومان افزایش یک‌میلیارد و 478 میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت قیمت 10 تا 50 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که لاماری ایما HEV (2025) با 50 میلیون‌تومان افزایش 3 ‌میلیارد و 50 میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی J7 (1404) با 30 میلیون‌تومان افزایش 2 ‌میلیارد و 330 میلیون‌تومان، فونیکس آریزو 8 اکسلنت (1404) با 20 میلیون‌تومان افزایش 3 ‌میلیارد و 700 میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی T8 (1404) با 20 میلیون‌تومان افزایش 2 ‌میلیارد و 320 میلیون‌تومان و هایما S5 پرو (1404) با 10 میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و 950 میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.

همچنین در میان خودروهای وارداتی شاهد رشد بهای 50 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش هیوندای توسان (2023) با 100 میلیون‌تومان افزایش به 5 ‌میلیارد و 100 میلیون‌تومان، کیا اسپورتیج توربو (2024) با 50 میلیون‌تومان افزایش به 6 میلیاردتومان، تویوتا کرولا - 1200 سی‌سی (2024) با 50 میلیون‌تومان افزایش به 3 میلیارد و 150 میلیون‌تومان و نیسان ترا 2000 سی‌سی توربو (2024) با 50 میلیون‌تومان افزایش به 4 میلیارد و 400 میلیون‌تومان رسید.