به گزارش «اخبار خودرو»،استانداردهای 85‌گانه‌خودرویی، چند سالی است که به محل اختلاف خودروسازان و نهادهایی همچون سازمان ملی استاندارد و پلیس راهور بدل شده، این در حالی است که دستکم از 3 سال پیش تاکنون، به بهانه اعمال تحریم‌های سنگین علیه صنایع ایرانی و ازجمله صنعت خودرو، اجرای این استانداردها هم به محاق فراموشی رفته‌اند. از آن سو، به تازگی اعلام شده است خودروسازان موفق شده‌اند 76 مورد از این استانداردها را اجرایی کنند و به این ترتیب، به غیر از 9مورد از فهرست 85گانه، بقیه موارد تیک خورده‌اند. اکنون اما معاون سازمان استاندارد می‌گوید اگر بنا به اجرای استانداردهای 85گانه خودرویی باشد، خودروسازان اساسا مجبور به جمع‌آوری تمام پلت‌فرم‌های تولیدی خود خواهند بود. به این ترتیب، می‌توان پرسید آیا این به معنی تسلیم شدن سازمان استاندارد در زمینه استانداردهای 85گانه خودرویی است؟

اجباری شدن رعایت استانداردهای تولید خودرو در ایران، روندی تدریجی بوده است. بر این اساس، خودروهای تولید داخل، در سه فاز، ملزم به رعایت استانداردهای 52گانه، استانداردهای 63گانه و درنهایت استانداردهای 85گانه شدند، روندی که در مورد آخر، چند سال است به تعویق افتاده، درحالی‌که عمده موارد استانداردهای 85گانه خودرویی که سازمان استاندارد ایران چند سالی است به دنبال اجرای آنها در حوزه خودروسازی بوده، مربوط به ایمنی خودرو و برخی ملاحظات زیست‌محیطی ناظر به آلایندگی خودروها هستند. با این همه، به‌دلیل اعمال تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه اقتصاد ایران که از حدود 3 سال پیش به این سو خودروسازی کشور را نیز در بر گرفته، خودروسازان خواستار تعلیق اجرای این استانداردها شده‌اند. در این مدت، هرچند کش‌وقوس‌های متعددی میان نهادهای گوناگون بر سر اجرا یا تداوم تعلیق این استانداردها در گرفت و در مواردی (همچون توقف تولید خودروهایی مانند پراید) حرف خودروسازان چندان به کرسی ننشست اما درنهایت تصمیم به تعلیق اجرای این استانداردها گرفته شد.

استاندارد درمقابل خودروسازی
غلامرضا شریعتی، رئیس سازمان ملی استاندارد، به‌تازگی خبر داده است عمده استانداردهای 85گانه خودرویی اجرایی شده‌اند، حال آنکه خودروسازان هنوز هم برای اجرای برخی از این استانداردها (عمدتا در حوزه ایمنی خودرو و سرنشینان) خواستار امهال هستند.
این در حالی است که در زمستان سال 1398، نیره پیروزبخت، رئیس پیشین سازمان ملی استاندارد، از تعلیق برخی استانداردهای خودرویی، همچون استانداردهای «نشانگر تعویض دنده»، «نشانگر میزان باد لاستیک‌ها»، «شاخص نشان‌دهنده چراغ روشن روز» و همچنین «ترمز هوشمند (با قابلیت کاهش سرعت یا توقف حرکت خودرو) برای سواری‌ها» خبر داده بود. فهرست کامل 9 استاندارد خودرویی تعلیق شده اما شامل موارد دیگری همچون «هشداردهنده حفاظت از عابرپیاده»، «کنترل پایداری در ترمزگیری»، «سیستم ترمز اضطراری پیشرفته» و «سیستم هشدار انحراف از مسیر» هم می‌شود. در مورد خودروهای تجاری و سنگین نیز «شاخص نشانگر میزان باد تایر» (مشترک با خودروهای سواری) و «استحکام کابین» ازجمله موارد استاندارد تعلیق‌شده هستند.
حالا اما معاون سازمان استاندارد می‌گوید اگر بنا به اجرای استانداردهای 85گانه خودرویی باشد، خودروسازان اساسا مجبور به جمع آوری تمام پلت‌فرم‌های تولیدی خود خواهند بود. مسلم بیات در این مورد گفت: «برای تامین الزامات استاندارد، پلت‌فرم خودروسازان قدیمی است، در حالی که با وجود تحریم‌ها، علاوه‌بر استانداردهای اجباری، مسئولان خودروسازی را مکلف کردیم برای تولیدات جدید، هیچ ارفاقی از نظر استانداردهای ۸۵گانه را در نظر نخواهیم گرفت.» معاون سازمان ملی استاندارد افزود: «همچنین به صنعت بیمه اعلام کردیم بدون تاییدیه استاندارد نباید محصولی را بیمه کنند.»
سازمان استاندارد آب پاکی را روی دست دولت ریخت؟
چندی پیش اما یکی دیگر از معاونان سازمان استاندارد، از شرایطی خبر داد که ممکن است به در دستورِ کار قرار گرفتن دوباره استانداردهای 9گانه تعلیق‌شده ختم شوند. وحید مرندی‌مقدم در این مورد گفت: «اگر شورای عالی استاندارد تصمیم به بازگشت استانداردهای 85گانه بگیرد، قطعا رعایت این 9 موردِ باقیمانده مانند قبل الزامی خواهد شد.» او ادامه داد: «البته باید در نظر داشت این 85مورد ، مجموعه‌ای از استانداردها هستند و وقتی می‌گوییم 9 استاندارد تعلیق شده، به معنای آن نیست که همه خودروهای تولیدشده این 9 استاندارد را رعایت نکرده‌اند، بلکه شاید یک یا دو مورد از این استانداردها برای یک خودرو باشد.»
رسول کاظم‌پور، فعال محیط‌زیست در مورد اجرا و تعلیق در اجرای برخی استانداردهای 85گانه تولید خودرو به روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: «تاخیر در اجرای این استانداردها اساسا ممکن است آنها را بلاموضوع کند، چراکه برخی از این استانداردها در سال های گذشته اهمیت بیشتری داشتند و اکنون با سرعتی که تولیدکنندگان جهانی خودرو درحال پیشرفت در زمینه نوآوری هستند، این استانداردها نیز قدیمی می‌شوند.« کاظم‌پور افزود: «به‌عنوان‌نمونه، در ایران استانداردهای تولید و مصرف سوخت را به سختی به استانداردهای یورو 4 و یورو 5 نزدیک کردیم، در حالی که ممکن است تا چندسال دیگر با ورود و همه‌گیر شدن خودروهای برقی، دیگر صبحت در مورد کیفیت سوخت‌های فسیلی بلاموضوع شده باشد.»
این فعال محیط‌زیست ادامه داد: «به همین دلیل به نظر می‌رسد فشاری که سازمان‌هایی همچون سازمان محیط‌زیست به خودروسازان وارد می‌کنند، کافی نباشد و حتی وساطت نهادهایی مانند پلیس راهور هم کارگر نیفتاده باشد. درواقع، تا زمانی که تولید صنعتی و سرپا نگهداشتن شرکت‌ها مدنظر باشد، نمی‌توان تاکید چندانی بر موضوعات محیط‌زیستی داشت، چراکه از منظر بسیاری از مدیران، این موضوعات در درجه چندم اهمیت قرار دارند.»